Bắc Giang: Điều lạ thường gì phía sau việc dân đồng loạt kiện uỷ ban huyện ra toà?

Ngay sau khi Báo Dân trí khởi đăng loạt bài điều tra “Chuyện không tưởng về số phận đau đớn của người thương binh nặng” tại Thị trấn Đồi Ngô - huyện Lục Nam (Bắc Giang), nhiều đơn thư kêu cứu khẩn cấp của người dân tại địa phương này đã được gửi về Báo Dân trí. Trong đó, đáng chú ý là lời kêu cứu của hàng loạt hộ dân về chuyện thu hồi đất có sổ đỏ không một đồng bồi thường của UBND huyện Lục Nam. Và có đến gần 100 hộ dân đã đồng loạt khởi kiện UBND huyện Lục Nam ra toà. Dĩ nhiên, khởi kiện của người dân đều bị TAND huyện Lục Nam bác. Vậy điều lạ thường phía sau câu chuyện này là gì?

Đơn kêu cứu cho biết: “Chúng tôi đại diện cùng các hộ dân thuộc các xã Cương Sơn, Nghĩa Phương, Vô Tranh, Trường Sơn, Lục Sơn - huyện Lục Nam (Bắc Giang) đang sinh sống hai bên ven đường tỉnh lộ 293 có đất bị thu hồi cho dự án cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ từ năm 2012 nhưng không có quyết định thu hồi đất và không được đền bù về đất khi bị thu hồi”.

Các hộ dân cho biết những phần đất này đều đã và đang được sử dụng ổn định, hợp pháp, không có tranh chấp, đóng thuế đầy đủ hàng năm và đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ). Thế nhưng, sau khi bị UBND huyện Lục Nam thu hồi “trắng”, người dân đã đồng loạt khởi kiện UBND huyện Lục Nam ra toà. Tại cấp toà thụ lý là TAND huyện Lục Nam, khởi kiện của người dân đều thất bại.

Không chấp nhận kết quả xét xử này, người dân lại đồng loạt kháng cáo lên TAND tỉnh Bắc Giang. Nhiều vụ được đưa ra xét xử tiếp tục được TAND tỉnh Bắc Giang tuyên “y án” với TAND huyện Lục Nam. Còn nhiều vụ kháng cáo vẫn đang nằm đợi đến phiên xử.

Để làm rõ vụ việc đặc biệt nghiêm trọng này, căn cứ trên những hồ sơ tài liệu đã thu thập và xác minh, PV Dân trí đã có buổi làm việc trực tiếp với UBND huyện Lục Nam với đại diện là ông Nguyễn Đức Toàn - Phó Chủ tịch UBND huyện cùng ông Nguyễn Duy Quảng - Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường (thời điểm cấp sổ đỏ cho người dân, ông Quảng là Giám đốc trung tâm phát triển quỹ đất huyện Lục Nam).

Tại buổi làm việc, PV Dân trí đặt 3 cầu hỏi liên quan đến sự việc: Thứ nhất, liên quan đến nội dung kêu cứu của các hộ dân, có đúng phần đất bị thu hồi của các hộ dân đó đã được UBND huyện Lục Nam cấp sổ đỏ hợp pháp hay không? Ai là người ký cấp?; Thứ 2, có đúng là khi thu hồi đất của các hộ dân đã được cấp sổ đỏ này, UBND huyện Lục Nam đã không thực hiện đúng trình tự và việc đền bù theo quy định của pháp luật hay không?; Thứ 3, phía huyện cho rằng những diện tích đất mà UBND huyện Lục Nam thu hồi đó nằm trong hành lang giao thông được cấp trái thẩm quyền, vậy UBND huyện Lục Nam đến giờ đã chính thức có văn bản báo cáo UBND tỉnh Bắc Giang đề nghị xem xét trách nhiệm, xử lý kỷ luật với tập thể, cá nhân ký cấp các cuốn sổ đỏ đó hay chưa?

Ông Nguyễn Đức Toàn - Phó Chủ tịch UBND huyện Lục Nam cho biết: Người dân khởi kiện, TAND huỵện Lục Nam đã xử trên 40 hộ. Còn hơn 30 vụ kiện nữa tiếp tục đang xem xét giải quyết. Cơ bản dân đồng tình theo kết luận của toà nhưng còn một số hộ kháng cáo lên TAND tỉnh Bắc Giang. Hiện nay, TAND tỉnh đã xử một số vụ còn lại đang xử lý xem xét. 70 hộ dân kiện huyện nội dung cơ bản giống nhau.

Về những vấn đề khuất lấp phía sau vụ việc, ông Nguyễn Duy Quảng - Trưởng phòng TNMT huyện Lục Nam cho biết: Dự án đường 293 qua địa bàn huyện Lục Nam là 51 km và 13km tuyến nhánh liên quan đến trên 4000 hộ gia đình cá nhân có đất thu hồi hoặc tài sản trên đất. Trong quá trình triển khai giải phóng mặt bằng dự án đường 293 thì cuối tháng 3/2013 bắt đầu triển khai.

Các hộ dân chủ yếu có ý kiến, khởi kiện ra toà xoay quanh vấn đề tài sao giấy chứng nhận của chúng tôi được cấp những năm 2000 - 2001 và những năm sau mà khi thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng, huyện không ban hành quyết định thu hồi đất và không tính toán bồi thường phần diện tích đó cho các hộ.

“Không phải UBND huyện không ban hành quyết định thu hồi đất mà ở đây liên quan trên 4000 hộ dân, mỗi 1 xã có thể có 1 hoặc 2 đến quyết định theo từng đợt chia ra. Đối với đất nông nghiệp, chúng tôi tính toán bồi thường và có quyết định thu hồi toàn bộ phần diện tích đó. Với các thửa đất ở, thì chúng tôi không tính toán bồi thường phần diện tích nằm trong hành lang an toàn giao thông theo chỉ giới hành lang và đồng thời chúng tôi cũng không ban hành quyết định thu hồi đất với diện tích nằm trong hành lang an toàn giao thông của đường tỉnh 293 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cắm mốc trước khi cấp quyền sử dụng đất.

Một số trường hợp được cấp sổ đỏ nhưng trong sổ đỏ đã “cơ bản” thể hiện chỉ giới giao đất là phần hành lang an toàn giao thông rất rõ không cấp cho các hộ gia đình. Tuy nhiên, còn có những trường hợp trong giấy chứng nhận không ghi rõ chỉ giới hành lang an toàn giao thông nhưng khi kiểm tra đơn xin cấp giấy của các hộ vẫn thể hiện hành lang an toàn giao thông”, ông Quảng trả lời.

Theo ông Quảng, nhiều sổ đỏ của người dân được cấp không ghi rõ chỉ giới hành lang an toàn giao thông. Tuy nhiên, UBND huyện Lục Nam khi thu hồi đã không ra Quyết định thu hồi đất ban hành đến các hộ dân này và không bồi thường. Ông Quảng cũng khẳng định ký cấp sổ đỏ như thế là “có một phần thiếu sót”.

Theo thông tin từ ông Quảng, người đại diện UBND huyện ký nhiều cuốn sổ đỏ “thiếu sót” ấy là ông Nguyễn Đức Đăng - Phó chủ tịch UBND huyện Lục Nam khi đó. Hiện giờ ông Đăng đã giữ cương vị Chánh văn phòng UBND tỉnh Bắc Giang. Ông Đăng cũng chính là người đã ký cấp sổ đỏ cho em trai chủ tịch xã trên phần đất thu hồi của người thương binh nặng khốn khổ Lê Văn Dinh trong loạt bài điều tra của Báo Dân trí.

PV: Khi xác định rằng những người ký cấp những cuốn sổ đỏ đó là “thiếu sót”, về trách nhiệm cá nhân cũng như trách nhiệm tập thể, đến thời điểm hiện tại, UBND huyện Lục Nam đã báo cáo lên UBND tỉnh Bắc Giang đề nghị xem xét và xử lý trách nhiệm cá nhân, tập thể hay chưa?

Ông Nguyễn Đức Toàn: UBND huyện cũng như cơ quan chuyên môn đã xem lại một số trường hợp đã cấp giấy chưa đúng thì huyện đã ban hành quyết định thu hồi để xem xét cấp lại (Do các hộ dân đang không đồng tình, khởi kiện ra toà nên đến hiện tại chưa cấp lại được - PV). Thế còn, tại thời điểm năm 2000 - 2001, cấp sổ đỏ theo chỉ thị 18 của Thủ tướng Chính phủ cũng như Quyết định 110 của UBND tỉnh Bắc Giang là chủ sử dụng đất tự kê khai và tự chịu trách nhiệm. Do vậy, việc cấp đồng loạt rất nhiều là không thể tránh.

PV: Nói như anh, việc người dân tự kê khai, tự chịu trách nhiệm về việc kê khai và việc ký cấp sổ đỏ sai của UBND huyện Lục Nam?

Ông Nguyễn Đức Toàn: Không. Nói việc cấp đồng loạt, cấp nhiều nên việc kiểm soát của từ cấp xã đến các cơ quan chuyên môn mà trực tiếp là phòng Tài nguyên môi trường kiểm tra rà soát. Còn các anh biết rồi, các đồng chí lãnh đạo UBND huyện không phải ai cũng ngồi mà xem lại được.

PV: Vậy UBND huyện Lục Nam đã có báo cáo UBND tỉnh Bắc Giang về sự việc để thanh kiểm tra, rà soát xác định mức sai phạm đến đâu để xử lý trách nhiệm cá nhân, tập thể trong việc cấp sổ đỏ sai dẫn đến phải thu hồi sổ đỏ và người dân kêu cứu khởi kiện ra toà hay chưa?

Ông Nguyễn Đức Toàn: Cái sai không phải thuộc hoàn toàn về cá nhân hay UBND huyện. UBND huyện có sai, UBND xã có sai và bản thân người kê khai sai do không trung thực. Tức là xuất phát từ người kê khai không trung thực đó và thiếu trách nhiệm của cán bộ chuyên môn từ xã đến huyện có cán bộ địa chính xã, phòng Tài nguyên và môi trường huyện và trách nhiệm người ký cái đó. Trách nhiệm cá nhân là có. Tôi ký cái này cái kia sai là phải chịu trách nhiệm.

PV: Vậy UBND huyện Lục Nam đã đề nghị tỉnh xử lý cá nhân, tập thể chưa?

Chưa. Chúng tôi đã kiểm điểm trách nhiệm một số trường hợp cụ thể ở xã, phòng tài nguyên môi trường thời kỳ đó. Còn về việc đề nghị tỉnh xử lý trách nhiệm lãnh đạo thời kỳ đó là chưa có văn bản đề nghị.

Điểm mấu chốt của vấn đề là thời điểm công bố công khai cắm mốc hành lang đường 293 là thời điểm nào? Khi đó, các hộ dân đã sinh sống lâu dài và ổn định trên các diện tích đó hay chưa? Lãnh đạo UBND huyện Lục Nam đã hẹn PV Dân trí sẽ trả lời trong một buổi làm việc khác.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế