Trường hợp có thể rút bảo hiểm xã hội một lần ngay khi nghỉ việc

4 trường hợp được rút BHXH 

Trong năm 2023, tại TPHCM có nhiều thời điểm số lượng hồ sơ đăng ký rút BHXH một lần rất đông, dẫn đến tình trạng quá tải cục bộ ở BHXH một số quận, huyện vùng ven.

Nguyên nhân là năm 2022 bị ảnh hưởng hậu dịch Covid-19 và tình hình quốc tế, nhiều lao động bị mất việc. Sau 1 năm không có việc mới, họ mới đủ điều kiện để hưởng BHXH một lần.

Điều kiện này được quy định tại Điều 1 Nghị quyết số 93/2015/NQ-QH13 như sai: "Trường hợp người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần".

Theo quy định trên, khi người lao động tham gia BHXH bắt buộc nghỉ việc, ngừng đóng bảo hiểm thì phải chờ 1 năm sau mới có thể làm thủ tục hưởng BHXH một lần.

Tuy nhiên, Luật BHXH năm 2014 cũng có quy định các trường hợp mà người lao động được hưởng BHXH một lần ngay khi có yêu cầu, không cần phải chờ 1 năm như trên.

Điều 60 Luật BHXH năm 2014 quy định 4 trường hợp mà người lao động là công dân Việt Nam, thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được hưởng BHXH một lần ngay khi có yêu cầu.

Thứ nhất là người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH; lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn đủ 55 tuổi khi nghỉ việc mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

Thứ 2 là người lao động ra nước ngoài để định cư.

Thứ 3 là người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

Trường hợp đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS thì chỉ cần xác nhận phù hợp của cơ sở y tế thể hiện bị bệnh nêu trên.

Trường hợp mắc những bệnh khác thì có điều kiện kèm theo là giám định y khoa có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày.

Thứ 4 là trường hợp người lao động công tác tại các đơn vị quân sự khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.

Người mắc bệnh hiểm nghèo rút BHXH một lần đơn giản hơn

Ngày 15/2/2023, Thông tư 18/2022/TT-BYT (sửa đổi, bổ sung một số điều trong Thông tư 56/2017/TT-BYT) có hiệu lực đã nới lỏng hơn điều kiện để hưởng BHXH một lần của nhóm người lao động mắc bệnh hiểm nghèo, giúp việc giải quyết hồ sơ hưởng BHXH một lần của nhóm này đơn giản hơn.

Trước đây, điều kiện để hưởng BHXH một lần của nhóm người lao động mắc bệnh hiểm nghèo thực hiện theo Thông tư 56/2017/TT-BYT. Điều 4 Thông tư này quy định các bệnh được hưởng chế độ BHXH một lần bao gồm 2 nhóm.

Thứ nhất là ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS, đồng thời không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.

Thứ hai là các bệnh tật (ngoài các bệnh thuộc nhóm thứ nhất) có mức suy giảm khả năng lao động hoặc mức độ khuyết tật từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.

Thông tư 18/2022/TT-BYT đã sửa đổi thành: "Ngoài trường hợp đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS quy định tại điểm c khoản 1 Điều 60 Luật BHXH, người mắc các bệnh, tật có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn được hưởng BHXH một lần".

Như vậy, điểm khác của Thông tư 18/2022/TT-BYT so với quy định cũ là các trường hợp đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng sẽ được hưởng BHXH một lần, không cần điều kiện kèm theo là "không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn".