Trừ thẳng tiền nợ BHXH của doanh nghiệp khi quyết toán hoàn thuế

"Chây ì" vì không sợ

Trao đổi cùng các đại biểu Quốc hội tại hội thảo lấy ý kiến về dự án Luật BHXH (sửa đổi), bà Lê Minh Lý, Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Dương, thông tin tình hình thu hồi nợ BHXH trên địa bàn tỉnh vẫn rất khó khăn.

Báo cáo của BHXH Bình Dương cho thấy, tính đến thời điểm 30/6, tổng số tiền mà các đơn vị trên địa bàn tỉnh Bình Dương chậm đóng BHXH là gần 925 tỷ đồng.

BHXH Bình Dương phân loại tình hình chậm đóng thành từng nhóm là: chậm đóng dưới 1 tháng (1.676 đơn vị, 34 tỷ đồng); chậm đóng từ 1 đến dưới 3 tháng (4.763 đơn vị, 375,6 tỷ đồng); chậm đóng từ 3 đến dưới 6 tháng (840 đơn vị, 65 tỷ đồng); chậm đóng trên 6 tháng (926 đơn vị, 109 tỷ đồng); chậm đóng khác (giải thể, phá sản) là 701 đơn vị với số nợ 150 tỷ đồng…

Các nhóm nợ dưới 6 tháng có khả năng thu hồi cao nhưng các nhóm nợ từ 6 tháng trở lên thì rất khó thu hồi, cần thực hiện nhiều biện pháp đôn đốc và tiến hành các cuộc thanh tra đột xuất, thậm chí là xử phạt vi phạm hành chính đối với đơn vị nợ đọng BHXH.

Theo bà Lê Minh Lý, nguyên nhân các đơn vị sử dụng lao động chậm đóng BHXH thì rất nhiều, có khách quan cũng có chủ quan. Việc chậm đóng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích an sinh hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Để bảo vệ quyền lợi người lao động, BHXH Bình Dương đã thực hiện mọi biện pháp nhằm kéo giảm tỷ lệ chậm đóng BHXH như gửi email nhắc nhở, đôn đốc, đến trực tiếp đơn vị để thu hồi, thanh tra đột xuất đơn vị chậm đóng kéo dài…

Ngoài ra, BHXH Bình Dương còn ký kết quy chế phối hợp với Công an tỉnh về việc thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực BHXH. Hàng tuần, 2 cơ quan đều bố trí lịch công tác phối hợp 2 ngành, mời các đơn vị chậm đóng BHXH lên làm việc.

Tuy vậy, thực tế vẫn có nhiều đơn vị "chây ì", không chấp hành quy định đóng BHXH cho người lao động dẫn đến lũy kế đến hết tháng 6/2023 có cả ngàn đơn vị nợ gần 1.000 tỷ đồng tiền BHXH.

Theo bà Lê Minh Lý, nguyên nhân của tình trạng "chây ì" trên là do chế tài xử phạt hành chính hiện nay chưa đủ sức răn đe các đơn vị vi phạm. Việc xử lý hình sự hành vi trốn đóng BHXH chưa thực hiện được vì các quy định pháp luật chồng chéo, có những điểm chưa cụ thể…

Đánh mạnh vào tài chính và xử lý hình sự

Để khắc phục tình trạng "chây ì", không đóng BHXH của đơn vị sử dụng lao động, Giám đốc BHXH Bình Dương kiến nghị Bộ Công an phối hợp với các Bộ, Ngành liên quan nghiên cứu, sớm ban hành thông tư hướng dẫn áp dụng các điều luật quy định về tội phạm trong lĩnh vực BHXH.

BHXH Bình Dương cũng kiến nghị Tòa án nhân dân Tối cao có quy định chi tiết, cụ thể hơn để áp dụng quy định tại Điều 214 (tội gian lận BHXH và bảo hiểm thất nghiệp), Điều 215 (tội gian lận bảo hiểm y tế) và Điều 216 (tội trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động) của Bộ luật Hình sự.

Từ những hướng dẫn này, cơ quan tố tụng mới có thể thống nhất trong xử lý đối với nhóm tội phạm chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Đặc biệt, bà Lê Minh Lý còn kiến nghị sửa đổi Luật BHXH, bổ sung, mở rộng thẩm quyền về thanh tra, kiểm tra của cơ quan BHXH. Bà đề nghị quy định rõ chế tài và thẩm quyền xử lý của cơ quan BHXH khi người sử dụng lao động không chấp hành; tăng chế tài xử lý mạnh hơn, mang tính răn đe đối với người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng nhưng chưa thể xử lý hình sự.

Về hình thức tài chính, BHXH Bình Dương kiến nghị cho phép cơ quan có thẩm quyền quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động chậm đóng BHXH từ 6 tháng trở lên. Người sử dụng lao động chậm đóng BHXH từ 12 tháng trở lên có thể bị hoãn xuất cảnh.

Đồng thời, đơn vị này cũng kiến nghị bổ sung quy định cơ quan thuế khi thực hiện quyết toán hoàn thuế đối với các đơn vị chậm đóng BHXH từ 3 tháng trở lên thì phối hợp cơ quan BHXH để thực hiện khấu trừ tiền doanh nghiệp này nợ BHXH vào tiền hoàn thuế, chuyển thẳng vào tài khoản thu của cơ quan BHXH.