Rút bảo hiểm xã hội một lần, thiệt hại 200 triệu đồng

Theo Bảo hiểm xã hội TPHCM, trong thời gian gần đây, tình trạng người lao động (NLĐ) đề nghị nhận BHXH một lần tiếp tục gia tăng. Điều này cũng đồng nghĩa với việc số lao động khi về già không có lương hưu đang tăng lên, ảnh hưởng đến mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài.

Theo quy định, người lao động sau một năm nghỉ việc mà không tìm được việc làm mới, không tiếp tục đóng BHXH thì đủ điều kiện rút BHXH một lần. Những người rút BHXH một lần những ngày gần đây hầu hết là lao động mất việc sau đợt giãn cách vì dịch Covid-19 vào cuối năm 2021.

Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam dự báo, tình trạng rút BHXH có thể gia tăng vào năm sau khi mà hiện tại đang có nhiều lao động mất việc vì thiếu đơn hàng và tình trạng mất việc có thể còn tiếp diễn trong các tháng tới.

Bà Vũ Thị Hiền - Trưởng phòng Nhân sự công ty May mặc Quảng Việt (TPHCM) phân tích, sau thời gian dịch Covid-19, nhiều người lao động thay đổi suy nghĩ, không còn mặn mà với việc gắn bó với một công việc cố định, tham gia BHXH mà muốn làm việc tự do để có thu nhập cao hơn, có tiền tiêu xài ngay.

Tại công ty Quảng Việt, từ đầu năm đến nay, bà Hiền ghi nhận có tình trạng nhiều công nhân lớn tuổi, có thâm niên, thường là có thời gian đóng BHXH đã 10 - 15 năm nghỉ việc để lãnh BHXH một lần.

"Một chuyền may có hai mươi mấy người mà có khi 7-10 người xin nghỉ việc", bà Hiền nói.

Ông Võ Văn Hùng - Cố vấn kiêm Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Hansae Việt Nam cũng ghi nhận tình hình tương tự tại 3 nhà máy của doanh nghiệp này. Rất nhiều lao động có thâm niên cao tự nguyện xin nghỉ việc rồi đi làm thời vụ để nhận trợ cấp thất nghiệp, chờ đủ 12 tháng rồi lãnh BHXH một lần.

Theo PGS.TS Nguyễn Đức Lộc - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đời sống Xã hội (Social Life), Việt Nam sau 20 năm phát triển sản xuất thiên về các ngành thâm dụng lao động đã xuất hiện một lượng nhân công lớn tuổi kỹ năng kém. Đến lúc này, khi áp dụng tự động hóa, doanh nghiệp sẽ ưu tiên lựa chọn NLĐ kỹ năng tốt, có sức khỏe, trẻ tuổi. Nhóm lao động lớn tuổi sẽ khó cạnh tranh.

Vì vậy, trong các ngành thâm dụng lao động, sử dụng lao động phổ thông thường xuất hiện tình trạng lao động qua 40 tuổi nghỉ việc lãnh BHXH một lần lấy vốn làm ăn, hoặc làm việc thời vụ. Việc rời khỏi mạng lưới an sinh khiến cuộc sống lúc về già của họ khá bấp bênh.

Đại diện Bảo hiểm xã hội TPHCM cảnh báo, việc NLĐ quyết định rút BHXH cũng đồng nghĩa khi về già không có lương hưu và mất nhiều quyền lợi an sinh khác như được cấp thẻ BHYT với mức hưởng đến 95% chi phí khám chữa bệnh, chế độ tử tuất…

Theo tính toán của cơ quan bảo hiểm, trung bình mỗi lao động đã tham gia BHXH 15 năm mà rút BHXH một lần sẽ thiệt hại khoảng 200 triệu đồng.