Lao động về hưu mà mất sớm, lãnh tiền tuất vẫn lợi?

Tại các diễn đàn lao động, nhiều công nhân cho biết quyết định rút BHXH 1 lần chứ không chờ hưởng lương hưu vì sợ vừa nghỉ hưu mà mất sớm thì sẽ thiệt thòi, "mất luôn số tiền đã đóng BHXH".

Nhưng thực tế, người đang hưởng lương hưu khi qua đời sẽ được bù quyền lợi BHXH bằng khoản tiền mai táng phí và trợ cấp tuất mà thân nhân của họ được lãnh.

Tuy nhiên, nhiều người lao động cho rằng mai táng phí và trợ cấp tuất rất ít so với số tiền đóng BHXH trong suốt mấy chục năm để giải thích cho việc lựa chọn rút BHXH 1 lần.

Thực tế, mai táng phí và trợ cấp tuất nhận được trong nhiều trường hợp còn cao hơn số tiền mà người lao động đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất.

Lấy ví dụ trường hợp lao động nữ đóng BHXH từ tháng 9/1993, đến tháng 9/2023 đủ tuổi nghỉ hưu với mức bình quân tiền lương đóng BHXH sau khi tính hệ số trượt giá là 8 triệu đồng/tháng.

Trong trường hợp này, tổng thời gian đóng BHXH của người lao động là 30 năm, được hưởng lương hưu tỷ lệ tối đa 75% mức bình quân tiền lương đóng BHXH, tức là lương hưu 6 triệu đồng/tháng.

Trong trường hợp lao động nữ trên mới lãnh lương hưu được 1-2 tháng đã mất thì ngoài số tiền 6-12 triệu đồng lương hưu mà lao động đã được lãnh, thân nhân của họ còn được lãnh tiền mai táng phí 18 triệu đồng và tiền trợ cấp tuất.

Trong đó, thân nhân của lao động qua đời được lãnh trợ cấp tuất hằng tháng tối đa là 3.600.000 đồng/tháng (nếu có 4 thân nhân đủ điều kiện nhận trợ cấp) hoặc 5.040.000 đồng/tháng (nếu có 4 thân nhân đủ điều kiện nhận trợ cấp và không có người trực tiếp nuôi dưỡng). Trường hợp này, quyền lợi tương đương lương hưu vẫn được kéo dài.

Trong trường hợp thân nhân của người lao động không đủ điều kiện được nhận trợ cấp tuất hằng tháng thì được nhận trợ cấp tuất một lần. Trong trường hợp thân nhân đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hằng tháng nhưng có nguyện vọng thì cũng được nhận trợ cấp tuất một lần (trừ trường hợp con dưới 6 tuổi, con hoặc vợ hoặc chồng bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên).

Số tiền trợ cấp tuất 1 lần mà thân nhân của lao động nữ qua đời được lãnh là 48 tháng lương hưu, tức là 288 triệu đồng.

Nếu tính cả mai táng phí, số tiền chế độ thân nhân được lãnh là 306 triệu đồng.

Nếu tính cả 2 tháng lương hưu đã nhận, số tiền được lãnh tối đa từ quỹ BHXH là 318 triệu đồng.

Có thể so sánh những khoản này với số tiền người lao động đã đóng góp vào quỹ BHXH trong 30 năm làm việc như sau: 

Theo quy định hiện hành, người lao động đóng 8% tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất. Với mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (đã tính hệ số trượt giá) là 8 triệu đồng thì bình quân mỗi tháng người lao động đóng 640.000 đồng.

Trong thời gian 30 năm tham gia BHXH, người lao động trên đã đóng bảo hiểm 360 tháng. Như vậy, tổng số tiền người lao động đã đóng là 230,4 triệu đồng.

So ở phần này thì tổng số tiền lương hưu của người lao động, mai táng phí và tiền trợ cấp tuất mà thân nhân được lãnh cao hơn 80 triệu đồng tổng số tiền mà người lao động đã đóng BHXH.

So sánh với một con số khác, ngoài 8% tiền lương mà người lao động đóng, người này còn được doanh nghiệp sử dụng lao động đóng BHXH ở mức 14% tiền lương. Như vậy, tổng số tiền mà người lao động và doanh nghiệp đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất trong 30 năm là 633,6 triệu đồng.

Ở phép tính này, tiền mai táng phí và tiền trợ cấp tuất mà thân nhân người lao động được lãnh thấp hơn tổng số tiền mà người lao động và doanh nghiệp sử dụng lao động đã đóng BHXH.