Điều kiện để nghỉ hưu sớm của lao động nữ năm 2023

Độ tuổi nghỉ hưu

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019, lao động nữ tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) được hưởng lương hưu khi đạt đủ 2 điều kiện là đảm bảo thời gian đóng BHXH theo quy định của pháp luật (đóng đủ 20 năm BHXH) và đủ tuổi nghỉ hưu.

Căn cứ theo Khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019 và lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu, tuổi nghỉ hưu năm 2023 của lao động nữ trong điều kiện bình thường là 56 tuổi.

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019, lao động nữ có thể nghỉ hưu sớm hơn tuổi hưu quy định 5 tuổi trong trường hợp bị suy giảm khả năng lao động; làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Tức là trong những trường hợp này, lao động nữ có thể nghỉ hưu khi đủ 51 tuổi trong năm 2023.

Điều kiện hưởng lương hưu

Điều 54 Luật BHXH năm 2014 quy định về điều kiện hưởng lương hưu, được sửa đổi tại Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019, quy định chi tiết hơn các trường hợp lao động nữ có thể được nghỉ hưu sớm hơn tuổi quy định.

Theo đó, lao động nữ quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật BHXH (các ngành nghề khác ngoài các ngành quân đội, công an và cơ yếu) khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên thì được hưởng lương hưu khi đủ tuổi theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động; tức là đủ 56 tuổi vào năm 2023.

Lao động nữ trong các nhóm ngành này đã đóng đủ 20 năm BHXH được nghỉ hưu hưởng lương hưu khi đủ tuổi theo quy định tại khoản 3 Điều 169 của Bộ luật Lao động (đủ 51 tuổi vào năm 2023) trong 2 trường hợp cụ thể.

Thứ nhất là có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Thứ hai là có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021).

Lao động nữ đã đóng đủ 20 năm BHXH được nghỉ hưu sớm hơn 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu thông thường (tức là nghỉ hưu từ khi đủ 46 tuổi trong năm 2023) khi có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò.

Ngoài ra, lao động nữ đã đóng BHXH 20 năm và bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao có thể nghỉ hưu để hưởng lương hưu ngay sau khi xảy ra tai nạn.

Đối với lao động nữ quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 2 của Luật BHXH (sĩ quan, chiến sĩ, học viên trong các ngành quân đội, công an và cơ yếu), khi đóng đủ 20 năm BHXH thì họ có thể nghỉ hưu sớm hơn tuổi hưu quy định tối đa là 5 tuổi, tức là nghỉ hưu khi đủ 51 tuổi trong năm 2023 (trừ trường hợp Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân, Luật Cơ yếu, Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng có quy định khác).

Lao động nữ trong nhóm ngành này đã đóng đủ 20 năm BHXH có thể nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi so với quy định tại Khoản 3 Điều 169 của Bộ luật Lao động (tức là nghỉ hưu từ khi đủ 46 tuổi trong năm 2023) trong 2 trường hợp cụ thể.

Thứ nhất là có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Thứ hai là có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021).

Trường hợp bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao và đủ 20 năm đóng BHXH, họ có thể nghỉ hưu mà không phụ thuộc vào độ tuổi.

Với lao động nữ là cán bộ, công chức cấp xã hoặc là người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng BHXH và đủ tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động (56 tuổi vào năm 2023) thì được hưởng lương hưu.

Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động

Điều 55 Luật BHXH năm 2014, được sửa đổi tại Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019, quy định chi tiết hơn các trường hợp lao động nữ có thể được nghỉ hưu sớm khi suy giảm khả năng lao động.

Theo đó, với lao động nữ quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật BHXH (các ngành nghề khác ngoài các ngành quân đội, công an và cơ yếu), khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên được hưởng lương hưu ở độ tuổi sớm hơn tuổi nghỉ hưu quy định nếu bị suy giảm khả năng lao động.

Thứ nhất, trong trường hợp bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81% được nghỉ hưu sớm hơn tuổi nghỉ hưu thông thường tối đa là 5 tuổi, tức là có thể nghỉ hưu khi đủ 51 tuổi trong năm 2023.

Thứ hai, được nghỉ hưu sớm hơn tuổi nghỉ hưu thông thường tối đa là 10 tuổi (tức là có thể nghỉ hưu khi đủ 46 tuổi trong năm 2023) khi bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

Thứ ba, nếu lao động nữ đã đóng đủ 20 năm BHXH có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên là đủ điều kiện nghỉ hưu sớm được hưởng lương hưu mà không phụ thuộc vào độ tuổi.

Với lao động nữ quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 2 của Luật BHXH (sĩ quan, chiến sĩ, học viên trong các ngành quân đội, công an và cơ yếu) đã đóng đủ 20 năm BHXH, họ có thể nghỉ hưu sớm hơn tuổi hưu quy định tối đa là 10 tuổi (tức là nghỉ hưu khi đủ 46 tuổi trở lên trong năm 2023) nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

Khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thì lao động nữ trong các ngành này có thể nghỉ hưu được hưởng lương hưu mà không phụ thuộc vào độ tuổi.