Mục sở thị môi trường làm việc của công nhân sản xuất tấm lợp fibro ximăng

30 năm, 2 thế hệ cùng chung một phân xưởng

Xưởng sản xuất rộng cả chục nghìn m2 của Cty CP Tấm lợp Vật liệu xây dựng Đồng Nai – DONAC (đóng tại khu Công nghiệp Biên Hòa 1, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) rầm rập trong guồng lao động. Đầu vào của một dây chuyền bắt đầu từ khu tập kết vật liệu. Cả dãy bao tải chất ngất có in biểu tượng chỉ dẫn amiăng trắng xếp ngay ngắn đối diện với “núi” giấy bìa carton tấm…

Chỉ có một công nhân có mặt ở khu vực này để điều khiển cẩu máy đưa từng bao, cuộn vật liệu vào cân. Những bao amiăng trắng nguyên kiện được đưa thẳng vào máy nghiền, trộn sau đó (không cần xé bỏ bao bì một cách thủ công). Trên băng truyền 2, giấy bìa, xi măng, nước cũng được cân tự động và đổ vào bể khuấy trộn.

Đầu ra của khâu này, những tấm fibro ximăng phẳng được đẩy ra khỏi máy, chuyển qua dây chuyền seo cán, tạo sóng… Quy trình sản xuất một tấm lợp chứa amiăng trắng gần như hoàn tất trước khi được chuyển ra điểm phơi, tập kết hàng.

Phó Tổng Giám đốc Trần Quốc Khánh cho biết, dây chuyền đã được cải tiến, tự động hóa nhiều khâu, nhất là phần bóc xé, nghiền trộn, seo cán nguyên liệu (trong đó có amiăng trắng) so với nhà máy mấy chục năm trước mà người Pháp đầu tư làm. Công suất tối đa của nhà máy lên tới 8 triệu m2 tấm lợp/năm nhưng chỉ sử dụng khoảng 100 nhân công, lao động. Các chỉ tiêu về môi trường lao động như bụi, tiếng ồn phát sinh… được đo đạc, kiểm tra hàng ngày. Kết quả giám sát của cơ quan quản lý liên tục nhiều năm nay, nhà máy vẫn đảm bảo các tiêu chuẩn quy định.

Với những thông tin nghi ngại về việc amiăng trắng dùng trong quá trình sản xuất tấm lợp có khả năng gây ung thư cho người lao động, người sử dụng sản phẩm, ông Khánh nêu quan điểm ủng hộ các cơ quan nghiên cứu, cơ quan quan quản lý nhà nước kiểm nghiệm, kết luận cụ thể. Phía doanh nghiệp sẵn sàng chấp nhận các quyết định, chủ trương nhà nước đưa ra (kể cả việc cấm loại vật liệu này, phải chuyển đổi dây chuyền sản xuất sản phẩm khác) nhưng phải trên cơ sở thông tin khoa học, xác đáng, không gây hoang mang thiếu căn cứ cho người dân.

Ông Khánh cũng dẫn trình những cáo cáo về hoạt động khám chữa bệnh nghề nghiệp cho công nhân nhà máy suốt 25 năm qua, chưa ghi nhận trường hợp mắc bệnh nghề nghiệp nào nói chung cũng như bệnh ung thư trung biểu mô phổi liên quan đến amiăng trắng. Từ năm 2008 đến nay, thực hiện chương trình của Chính phủ, ngành xây dựng, các công nhân đều được đưa đi chiếu chụp phim tại bệnh viện chuyên ngành, phim chụp được chuyển tới Hội đồng khoa học với những chuyên gia hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực đọc phim. Các kết luận cho đến thời điểm này cũng khẳng định, chưa thấy trường hợp công nhân tiếp xúc trực tiếp nào mắc bệnh ung thư trung biểu do amiăng gây ra…

Trao đổi ngay bên dây chuyền sản xuất, ông Nguyễn Văn Hiệp – Tổ trưởng tổ pha trộn (pha ami ăng, quậy hồ) cho biết, bố mẹ ông, rồi đến ông là thế hệ thứ 2 trong gia đình làm việc tại nhà máy này, đến nay đã được 27 năm đều không thấy vấn đề gì bất thường về sức khỏe. Hàng năm, ông Hiệp vẫn tham gia 2 đợt khám sức khỏe định kỳ tại nhà máy, chưa bao giờ nhận được cảnh báo gì, chưa một lần phải nằm viện.

“Có nhiều thông tin là tiếp xúc với amiăng trắng gây ung thư nhưng tôi nghĩ người ta không nắm rõ nên lo lắng vậy thôi. Bản thân tôi trực tiếp làm việc ở nhà máy, tìm hiểu thông tin cặn kẽ, tôi chứ thấy có căn cứ nào. Tôi cũng không hoang mang và vẫn xác định gắn với với công việc này”- ông Hiệp nói.

Một công nhân khác – ông Huỳnh Thiện Lợi thì chỉ về phía dây chuyền tạo sóng giới thiệu cả vợ và con cùng nhiều an hem họ hàng cùng đang làm việc tại nhà máy. Ông Lợi cũng cười xòa: “Nói chúng tôi làm ở đây ba mấy năm nay, từ năm 1983 đến giờ, mọi người có thấy ai bị làm sao đâu. Vợ chồng tôi không có ý định chuyển nghề vì công việc ổn định rồi, mức lương cũng khá, 6-7 triệu đồng/người/tháng”.

Nhà máy hiện đại, hoạt động… cầm chừng

Tận mục một nhà máy khác mới đầu tư những năm gần đây – CTy CP Bạch Đằng (Nam Định), ấn tượng về một nhà máy không khói bụi càng đậm nét.

Phạm Văn Miện - Chủ tịch HĐQT Cty CP Bạch Đằng giải thích, nhà máy này là một trong số những đơn vị đi đầu trong việc thực hiện đầu tư đổi mới công nghệ tại các dây chuyền sản xuất tấm lợp fibrô ximăng. Hơn mười tỷ đồng là số tiền mà Công ty đã thực hiện đầu tư trong những năm qua cho việc đổi mới công nghệ. Đến nay, dây chuyền sản xuất Tấm lợp Amiăng xi măng tại Công ty đã được trang bị hệ thống tự động hoá cao bằng các thiết bị tương đối tiên tiến hiện đại được nhập từ Nga, Đức, Bỉ và một số nước Tây Âu khác.

Đặc biệt ở khâu quan trọng là phối trộn. Amiăng được định lượng tự động hoàn toàn và nghiền trong phòng kín, rồi được bơm tự động sang bộ phận trộn xi măng. Dây chuyền hiện đại cho phép giảm sự tiếp xúc trực tiếp của người lao động…

Các cơ quan chức năng như cảnh sát môi trường, môi trường sức khỏe, thanh tra môi trường, quan trắc môi trường, y tế… hàng năm định kỳ và đột xuất thường xuyên kiểm tra môi trường, y tế và sức khỏe của người lao động tại đơn vị. Kết quả, các thông số đều đảm bảo tốt, dưới quy định cho phép.

Đối với vấn đề xử lý nước thải, với công nghệ sản xuất khép kín như vậy nên hệ thống nước đầu vào và phát sinh trong quá trình sản xuất, nước thải công nghiệp... sau khi được đi qua hệ thống lọc tự động hoá sẽ được tập kết tại các bể chứa với nồng độ pH đạt tiêu chuẩn cho phép. Từ đây nước thải sẽ được đưa vào quá trình tái sử dụng khép kín với chu trình như cũ.

Nhưng dù đã đầu tư bài bản, dù người lao động yên tâm làm việc, lãnh đạo doanh nghiệp này lại rất băn khoăn vì chưa có “phán quyết” rõ ràng về câu chuyện amiăng trắng, về số phận của ngành sản xuất tấm lợp nên chưa dám mở rộng quy mô sản xuất.

P.T