Dân sinh
Fica
DTiNewsBuồn, vui hai chữ “nghỉ hưu”
Những người "nghỉ hưu" là một bộ phận đáng kể trong xã hội và ngày càng đông vì tuổi thọ được nâng lên. Tôi cũng là người đã nghỉ hưu, cho nên biết được nhiều chuyện vui buồn cũng như những tâm tư thầm kín của người về hưu…
Có khá nhiều cách gọi khác nhau đối với việc "nghỉ hưu": "hưu trí" là cách gọi thông dụng nhất, để nói về một ai đó, sau thời gian tham gia lao động (chân tay hoặc trí óc), đến tuổi được nghỉ ngơi hoàn toàn, vẫn có lương (lương hưu) để sống tiếp, mà không bận tâm lo nghĩ gì nữa. Đó là kiểu "về hưu" đúng nghĩa nhất và cũng thanh thản nhất!
Nhưng trong thực tế, không phải ai cũng được thanh thản như vậy! Có người chưa đến tuổi, chưa đến hạn đã phải xin nghỉ (hoặc buộc phải nghỉ!), gọi là "hưu non". Những người như thế, dân gian gọi đùa là ... bị cho (thậm chí bị... đá) "về vườn" - ý nói: tuy còn sức khoẻ, nhưng cấp trên không dùng nữa, cho về "đuổi gà cho vợ" (kể cả khi vợ chả có vườn)!
Lại có người về hưu mà trí chả hưu, ấy là bị nghỉ làm việc một cách tức tưởi, do bị đồng nghiệp chèn ép, vu cáo; do bị cấp trên ghét bỏ… Nghỉ như thế không thể không bất mãn, bất mãn với đời cũng có mà bất mãn với… mình, cũng có! Nghỉ như thế cũng thường không được chuẩn bị trước về mặt tư tưởng, tâm lý, nên dễ bị hẫng hụt. Đã có những trường hợp, nghỉ hàng năm rồi, mà sáng sáng vẫn quần áo chỉnh tề, cắp "ca-táp" đến cơ quan; chỉ khi gần tới nơi, mới chợt tỉnh, nhận ra mình đâu có còn được đi làm?! Họ như những người bị bệnh "mộng du" công việc - Người như thế kể cũng đáng thương!
Bài viết tranh luận của bạn về vấn đề này xin gửi đến Diễn đàn Dân trí qua địa chỉ e-mail: thaolam@dantri.com.vn. |
Đáng thương là những người đã nghỉ hưu, đã quá tuổi lao động, vẫn phải làm việc vì miếng cơm manh áo! Ấy là do phải gánh một gia cảnh nghèo khó; trách nhiệm với con cháu vẫn đè nặng đôi vai già nua! Bởi vì cuộc sống có lúc ốm lúc đau, rất nhiều việc cần đến tiền mà lương hưu thì lại ít ỏi; giá cả thì tăng vọt đến chóng mặt! Cũng có trường hợp, con cháu đều đã tự lập, không cần nhờ đến, nhưng chính vì không cần nhờ đến, nên bị con cháu coi thường! Bưng bát cơm đạm bạc lên miệng mà không nuốt nổi vì những tiếng chì chiết: "bôn" cho lắm vào, bây giờ mới khổ mình, mà con cũng chẳng được nhờ!
Vâng! "Bôn" cho lắm vào - Cái từ bôn này ám chỉ sự giữ gìn liêm khiết khi còn đang chức. "Được tiếng thì mất miếng" là lẽ đương nhiên! Nhưng nếu con cháu không thông cảm, lại còn chì chiết thì nó trở thành nỗi đau dằn vặt ta suốt quãng đời còn lại! Mà đâu chỉ con cháu? Cả họ hàng làng nước nữa chứ! Người ta "một kẻ làm quan, cả họ được nhờ", ông thì "cứ đúng tiêu chuẩn, chính sách mà làm". Thế là nghỉ hưu, về quê không được trọng vọng như cái kẻ tham lam nhưng biết co kéo về cho họ hàng làng xóm – mà họ gọi là "ăn, nhưng còn biết nghĩ đến người khác"!...
Ở quê tôi, có một ông chức to lắm, dân làng rất được nhờ, từ con đường "bê tông hóa" đến "ngói hoá" các lớp học,... thẩy đều có công của ông. Vậy nhưng ông có phải bỏ đồng "tiền túi" nào ra đâu (mà túi ông thì quá dư thừa tiền!)? Ông chỉ dùng tới cái "uy" từ cái "ghế" của ông mà thôi! Mọi việc cụ thể, có đàn em lo tất; lo chu đáo, không hề để lại "dấu vết" gì bất lợi cho ông! Ông "vừa được tiếng, vừa được cả miếng". Người như thế thì con cháu nào, họ hàng nào, làng xóm nào có thể "mở mồm" chê trách được?!. Ấy là những người "khôn", những người "thức thời", những người "biết song hành cùng thời đại"! Trong khi đó, một ông khác, đóng góp cho quê hương chỉ bằng đồng tiền lương hưu chắt bóp tiết kiệm, thì phải ngồi "chiếu dưới" trong những bữa tiệc làng, tiệc họ,… mặc dù tuổi tác cao hơn ông kia! Bởi vì ông giữ gìn quá, ông "bôn" quá nên ông chả giúp cho làng cho họ được bao lăm!
Nghỉ hưu rồi, thì tình nghĩa cũng ... hưu! Đó là "chuyện thường ngày ở ... mọi nơi"! Thậm chí mới chỉ phong thanh được tin anh sắp hưu, thì "tình nghĩa" đã hưu trước anh rồi! Nhưng chuyện sau đây của ông bạn tôi, mới thật đáng kể: Ông chu đáo chăm lo đào tạo "người kế cận", chu đáo đến chỉ còn thiếu việc "bế người đó lên mâm đã dọn sẵn" mà thôi! Vậy mà chỉ một năm sau, công sức của ông đã bị người kế cận đó phủi phui hết ráo! Thế cho nên người đời mới có câu: "thằng kế thì không cận, thằng cận thì không thể kế"! May mà cuối đời, người này nhận ra và hối hận, ấy là khi anh ta bị "vấp ngã". Anh ta tìm đến ông, tạ lỗi với ông: "đời em tuy có lên được chức này chức nọ, nhưng trừ lần được anh vô tư giúp đỡ, đào tạo, còn thẩy đều phải "mua" bằng tiền; không bằng tiền thì cũng bằng nhiều thứ quí giá khác của con người! ". Nghe vậy, ông vừa mủi thương cho số phận người đó, vừa cảm thấy trong lòng có phần được an ủi đôi chút!
Nhưng không phải ai cũng có được sự may mắn đó của ông bạn tôi. Thế mới biết sống ở đời đâu có dễ.
Sống và làm việc như thế nào, để khi nghỉ hưu được thanh thản cõi lòng - cả tâm hồn và thể xác? Đó quả thật là điều không dễ có - với tôi, với bạn và với cả mọi người! Bởi nó đâu chỉ phụ thuộc bản thân ta? Nó còn chịu ảnh hưởng quan niệm sống trong xã hội, của thời cuộc và thế thái nhân tình của thời mà chúng ta đang sống!..
Trần Huy Thuận
LTS Dân trí - Đọc bài viết trên đây mới biết được nhiều cảnh ngộ và nỗi vui buồn của người nghỉ hưu.
Hầu hết những người được hưởng chế độ nghỉ hưu là những người lao động đã dành phần lớn cuộc đời mình đóng góp sức lực và trí tuệ cho việc chăm lo gia đình và xây dựng xã hội, bảo vệ đất nước. Đấy thật sự là những người đáng được trân trọng, được hưởng sự quan tâm và chăm sóc của gia đình cũng như xã hội.
Không ít các cụ, các bác đã nghỉ hưu nhưng vẫn tham gia nhiều hoạt động phù hợp với tuổi tác và sức khỏe, vừa có ích cho gia đình, cho xã hội, vừa tìm thấy nguồn vui thật chính đáng! Và đấy cũng là cách giữ gìn gìn sức khỏe tích cực nhất.
Đấy cũng là những tấm gương biết coi trọng lẽ sống, kiên định một con đường đã chọn từ lúc trẻ đến khi về già. Lúc nào cũng sống bằng tâm huyết của mình, luôn tự nguyện làm những điều có ích cho gia đình, cho xã hội. Giữ được chí hướng nhất quán ấy, chắc rằng trong lòng lúc nào cũng thanh thản, cả khi đương chức cũng như khi về hưu.
