Trình Quốc hội phê chuẩn công ước xóa bỏ lao động cưỡng bức

28/4 - ngày làm việc thứ 8 trong khuôn khổ phiên họp thứ 44, UB Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc gia nhập Công ước số 105 của tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về xóa bỏ lao động cưỡng bức.

Tờ trình của Chủ tịch nước về nội dung này nêu rõ, Công ước số 105 về Xóa bỏ lao động cưỡng bức là một trong tám công ước cơ bản của ILO và được ILO thông qua ngày 25/6/1957. Công ước số 105 là Công ước cùng cặp với Công ước số 29 trong nhóm tiêu chuẩn quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức (Việt Nam đã gia nhập Công ước số 29 năm 2007).

Trong bối cảnh Việt Nam đang tăng cường hội nhập kinh tế - quốc tế, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, việc gia nhập Công ước số 105 là rất cần thiết và có ý nghĩa trên tất cả các mặt chính trị, kinh tế - xã hội và pháp lý.

Trình bày tờ trình của Chủ tịch nước, Chủ nhiệm Văn  phòng Chủ tịch nước, ông Đào Việt Trung cho biết, về chính trị, việc gia nhập Công ước góp phần khẳng định và thực hiện đường lối đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước, đồng thời tiếp tục khẳng định cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam với tư cách là quốc gia thành viên của ILO.

Đặc biệt trong bối cảnh nước ta đang hội nhập kinh tế - quốc tế một cách sâu rộng, đã tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và chuẩn bị tiến tới phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), việc gia nhập Công ước số 105 nói riêng và các Công ước cơ bản còn lại của ILO nói chung là hết sức cần thiết trong thời điểm hiện nay.

Về kinh tế - xã hội, việc gia nhập và thực hiện Công ước sẽ góp phần ngăn chặn các nguy cơ cưỡng bức lao động, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, giúp cho môi trường lao động ổn định, hài hòa, thông qua đó tác động tích cực đến nâng cao năng suất lao động, giúp hàng hóa của Việt Nam có điều kiện thuận lợi hơn trong việc tiếp cận thị trường quốc tế, từ đó giúp cho nền kinh tế phát triển bền vững và bảo đảm công bằng xã hội tốt hơn trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Về pháp lý, việc gia nhập Công ước sẽ góp phần củng cố và tăng cường cơ sở pháp lý để bảo đảm hoàn toàn xóa bỏ lao động cưỡng bức tại Việt Nam. Công ước số 105 là công ước cùng cặp với Công ước số 29. Tại thời điểm gia nhập Công ước số 29, hệ thống pháp luật Việt Nam còn một số quy định chưa tương thích với yêu cầu của Công ước số 105 nên việc gia nhập Công ước 105 được để lại để xem xét sau.

Trong thời gian qua, hệ thống pháp luật Việt Nam đã liên tục được hoàn thiện, bao gồm: bãi bỏ Pháp lệnh Lao động công ích; ban hành Hiến pháp 2013, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Luật Dân quân tự vệ năm 2019, Bộ luật Lao động năm 2019.

Với những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, chủ chương nhất quán về hội nhập kinh tế quốc tế và sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật thời gian qua, việc xem xét gia nhập Công ước số 105 tại thời điểm hiện nay là chín muồi và hết sức cần thiết, tờ trình nêu rõ.

Về nội dung, Công ước số 105 yêu cầu các quốc gia thành viên cam kết cấm lao động cưỡng bức hoặc bắt buộc và không sử dụng bất kỳ hình thức lao động cưỡng bức hoặc bắt buộc tại Điều 1: “a) như là một biện pháp cưỡng chế hay giáo dục chính trị hoặc như một sự trừng phạt đối với những ai đang có hoặc đang phát biểu chính kiến, hay ý kiến chống đối về tư tưởng đối với trật tự chính trị, xã hội, hoặc kinh tế đã được thiết lập; b) như là một biện pháp huy động và sử dụng nhân công vào mục đích phát triển kinh tế; c) như là một biện pháp kỷ luật lao động; d) như một sự trừng phạt đối với việc đã tham gia đình công; e) như một biện pháp phân biệt đối xử về chủng tộc, xã hội, dân tộc hoặc tôn giáo”; đồng thời yêu cầu các quốc gia thành viên “cam kết sử dụng các biện pháp có hiệu quả nhằm xóa bỏ ngay và toàn bộ lao động cưỡng bức hoặc bắt buộc như đã quy định tại Điều 1 của Công ước” (Điều 2 Công ước số 105).

Theo UB Đối ngoại của Quốc hội, các quy định của Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, Nghị quyết của UB Thường vụ Quốc hội phù hợp với các quy định của Công ước số 105 .

Sau khi thảo luận, UB Thường vụ Quốc hội khẳng định, hồ sơ đã đủ điều kiện và nhất trí trình Quốc hội xem xét, quyết định gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động quốc tế về Xóa bỏ lao động cưỡng bức tại kỳ họp thứ 9, khai mạc ngày 20/5 tới đây.

Phương Thảo