Tranh luận "nảy lửa" về thời gian cấm bán rượu, bia

Theo dự thảo Luật, chỉ được bán rượu, bia và đồ uống có cồn khác trong khoảng thời gian từ 6h đến 22h - trừ trường hợp bán tại khu vực bay quốc tế và các khu vực, tuyến phố đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền tổ chức thành nơi chuyên kinh doanh ẩm thực, giải trí, du lịch.

Cấm bán rượu bia là giới hạn nhân quyền?

Gửi ý kiến góp ý, Công ty CP Cồn rượu Hà Nội cho rằng không nên quy định thời gian cấm bán rượu, bia vì như vậy là giới hạn nhân quyền.

Hiệp hội rượu, bia, nước giải khát phản ánh việc hạn chế thời gian bán rượu, bia không có tính khả thi vì người uống sẽ có nhiều cách để vẫn có thể sử dụng được rượu, bia hoặc dẫn đến tình trạng sử dụng rượu, bia từ các nguồn không kiểm soát được.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) bày tỏ, các phương án chỉ được bán rượu, bia theo khung giờ nhất định cần được bãi bỏ vì ảnh hưởng đến phát triển du lịch và các ngành phụ trợ (khách sạn, nhà hàng, quán bar,..) và không phù hợp với một số quy định địa phương về phát triển du lịch (ví dụ Hà Nội cho phép nhà hàng, quán bar mở cửa đến 24h, riêng cuối tuần đến 2h sáng). Người tiêu dùng có xu hướng tiêu thụ nhiều hơn hoặc thiếu trách nhiệm hơn trước giờ cấm. Hơn nữa việc này sẽ gặp khó khăn khi phân định ranh giới các khu vực, tuyến phố chuyên kinh doanh ẩm thực, giải trí, du lịch vì sự phát triển mạnh mẽ của thị trường trong những năm gần đây.

Trong khi đó, Công ty TNHH Bia Anheuser - Busch Inbev Việt Nam “lo ngại” việc hạn chế về thời gian bán hàng có thể dẫn đến việc người tiêu dùng tranh thủ uống nhiều hơn trước hoặc sau thời gian bị cấm, dẫn đến nguy cơ cao hơn về sức khỏe do việc tiêu thụ nước uống có cồn quá mức hấp thụ của cơ thể trong một khoảng thời gian ngắn

Không tiếp thu cả 4 góp ý trên, Bộ Y tế khẳng định biện pháp quy định thời gian cấm bán rượu, bia đã được quy định tại 68/168 quốc gia (trong đó có 9 quốc gia ASEAN). Đặc biệt, trong bối cảnh tại Việt Nam không có bất cứ quy định nào nhằm hạn chế về thời gian bán rượu, bia.

Quyền con người, quyền công dân được nêu trong Hiến pháp năm 2013 chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. Do đó, việc quy định tại dự thảo luật này là hoàn toàn hợp hiến, hợp pháp

“Theo kinh nghiệm của các quốc gia như Singapore hay Thái Lan thì thời gian đầu áp dụng quy định về hạn chế thời gian được phép bán rượu, bia thì phải thực hiện truyền thông, tuyên truyền, giải thích, phổ biến, vận động, thuyết phục người dân và các cơ sở kinh doanh nghiêm túc chấp hành thực hiện ngay sau khi ban hành Luật và có lộ trình khoảng 6 tháng để người dân, cơ sở có thời gian chuẩn bị và chấp hành”- Bộ Y tế lý giải.

Bộ Y tế cũng dẫn chứng, thế giới đã có 21 nghiên cứu đều đi tới kết quả: việc hạn chế thời gian được phép bán sẽ giảm các tác hại do sử dụng rượu, bia và đồ uống có cồn và tăng thời gian được phép bán thì sẽ tăng các tác hại do sử dụng rượu, bia và đồ uống có cồn khác.

Kinh nghiệm tại Thái Lan cho thấy, từ quốc gia có tỷ lệ tai nạn gia thông hàng đầu thế giới, sau khi có các Luật kiểm soát rượu, bia và đồ uống có cồn khác đã góp phần giảm 50% số vụ tai nạn giao thông và tiết kiệm được hơn 6 tỷ đô la chi phí khắc phục hậu quả.

Quy định khoảng cách giữa các điểm được phép bán rượu, bia

Công ty TNHH Bia Anheuser - Busch Inbev Việt Nam ủng hộ ý tưởng về việc cấm bán đồ uống có cồn trong các cơ sở y tế, trường hoặc và những khu vực vui chơi dành riêng cho trẻ em. Tuy nhiên, đề xuất hạn chế về mật độ cửa hàng cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, đặc biệt là các tác động kinh tế tiềm tàng đối với ngành du lịch, khách sạn và công nghiệp giải trí, trong đó sự tăng trưởng ngành công nghiệp đồ uống có cồn đang có đóng góp đáng kể.

“Quy định hạn chế này sẽ gây khó khăn cho hoạt động cửa hàng ngàn khách sạn, quán bar, nhà hàng, quán ăn và có tác động đến chiến lược phát triển ngành du lịch của Chính phủ. Mặt khác những quy định như vậy sẽ đòi hỏi nguồn lực khổng lồ để thực thi và giám sát, nếu không có thể phát sinh hiện tượng kinh doanh bất hợp pháp, dẫn đến việc thất thu thuế”- công ty này góp ý.

Tuy nhiên, Bộ Y tế đã không tiếp thu ý kiến đóng góp này và cho biết hiện nay trên thế giới có 123 nước quy định mật độ điểm bán. Ví dụ như Mỹ quy định không cấp quá 1 giấy phép bán lẻ rượu, bia trên một con phố.

“Trong khi mật độ điểm bán tại khu vực đô thị ở Việt Nam rất cao, có từ 2-3 điểm bán trong phạm vi 1.000 m (Nghiên cứu của Trường Đại học Y tế công cộng năm 2016) làm gia tăng tiếp cận dễ dàng của rượu, bia”- Bộ Y tế khẳng định.

Chính vì thế, để bảo đảm tính thực tiễn, ban soạn thảo đề xuất quy định: Kể từ ngày Luật này có hiệu lực, việc cấp mới, cấp lại giấy phép, giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, thay đổi địa điểm kinh doanh rượu, bia và đồ uống có cồn khác phải bảo đảm khoảng cách bán kính giữa các địa điểm. Cụ thể, giữa địa điểm kinh doanh rượu, bia, đồ uống có cồn khác với các địa điểm không được bán không nhỏ hơn 200m, trừ các khu vực, tuyến phố chuyên kinh doanh ẩm thực, du lịch.

Thế Kha