Thủ tướng: Giảm nghèo không chỉ bằng trí tuệ mà cần cả trái tim

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh điều này khi phát biểu kết luận Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác giảm nghèo giai đoạn 2016-2020 vào sáng 11/12.

Thủ tướng cho rằng, trong tất cả trách nhiệm của nhà nước đối với nhân dân, giảm nghèo là một nhiệm vụ có ý nghĩa xã hội bậc nhất và mang đậm tình người nhất. Đây là một định hướng xã hội chủ nghĩa quan trọng của Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Câu chuyện truyền cảm hứng về xóa đói nghèo

Ghi nhận các ý kiến tại hội nghị, Thủ tướng cho rằng, sau hơn 30 năm, Việt Nam là một trong những hình mẫu trên thế giới về thành tựu xóa đói giảm nghèo, là câu chuyện thành công, truyền cảm hứng cho bạn bè năm châu. Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm phát triển kinh tế gắn với xã hội, môi trường, trong đó luôn chú trọng giảm nghèo và bảo đảm an sinh xã hội.

Mặc dù ngân sách còn nhiều khó khăn nhưng Quốc hội, Chính phủ đã tăng nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo gấp 2 lần so với giai đoạn trước. 21% ngân sách Nhà nước đã dành cho phúc lợi xã hội, là mức cao nhất trong số các nước ASEAN.

Thủ tướng dẫn chứng, trong dịch Covid-19, Việt Nam có chính sách hỗ trợ trực tiếp cho 13 triệu người với các góc độ khác nhau.

Trong giai đoạn 2016-2020, đã đưa tỷ lệ nghèo từ 9,88% (năm 2015) còn 3,75% vào năm 2019 và dự kiến dưới 3% trong năm 2020, đưa Việt Nam thành một quốc gia đầu tiên về đích trước Mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc về giảm nghèo.

Đến nay 100% các xã đã có đường ô tô đến trung tâm, 99% trung tâm xã và 80% thôn có điện. 100% đồng bào dân tộc thiểu số và người nghèo có bảo hiểm miễn phí.

Hệ thống giao thông, đặc biệt là ở miền núi, đã rút ngắn thời gian đi lại, thúc đẩy thương mại dịch vụ, tạo việc làm. Thủ tướng lấy ví dụ, xã Chế Tạo, xã Chế Cu Nha của huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái trước đây từ trung tâm huyện xuống xã phải mất 4,5 tiếng đi bộ, nhưng nay chỉ mất 45 phút đi ô tô hoặc xe máy là đến được trung tâm xã. Hay xã Trà Linh, huyện Nam Trà My, Quảng Nam, ngày trước đi bộ mất 9 tiếng đồng hồ tới xã, giờ mất khoảng 30 phút đi ô tô hoặc xe máy.

Nhiều nhà máy, xí nghiệp mọc lên ở nhiều địa phương đã giúp người dân chuyển đổi việc làm, thoát nghèo, "ly nông bất ly hương", như xã Hùng Lợi thuộc huyện Yên Sơn, là xã ATK cách thành phố Tuyên Quang 40 km với dân số 7.000 người, khoảng 70% là hộ nghèo, chủ yếu là người Hmông, Tày, Dao; đến tháng 11/2019 đã có 280 lao động ở xã làm việc cho Samsung Thái Nguyên và Bắc Ninh, mỗi người gửi về cho gia đình từ 5-6 triệu đồng/tháng.

"Rõ ràng rằng cơ sở kết cấu hạ tầng, môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, sự hiện diện của đông đảo doanh nghiệp trong và ngoài nước đã tạo ra việc làm cho người dân ở các địa phương là giải pháp tốt nhất để xóa đói giảm nghèo bền vững" - Thủ tướng khẳng định.

Bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước, Thủ tướng đánh giá cao những địa phương vươn lên thoát nghèo, những hộ tự lực, tự cường, lo làm ăn để tự vươn lên thoát nghèo. Đây là một tinh thần đáng quý.

Công việc của cả trí tuệ và trái tim

Bên cạnh những kết quả đạt được mà thế giới đánh giá là "điểm sáng", Thủ tướng vẫn đánh giá, công cuộc xóa đói giảm nghèo thực tế vẫn còn khiêm tốn so với những thách thức phải giải quyết.

Việt Nam là một quốc gia mà hậu quả của chiến tranh đối với con người vẫn còn rất nặng nề, đồng thời lại là một trong những quốc gia chịu tổn thương lớn nhất trên thế giới từ biến đổi khí hậu và thường xuyên chịu thiên tai, công cuộc xóa đói giảm nghèo, chống tái nghèo sẽ luôn là thách thức lớn đối với tất cả chúng ta.

Kết quả giảm nghèo chưa thật sự bền vững, dễ tái nghèo, chênh lệch giàu nghèo giữa vùng, các nhóm dân cư chưa được thu hẹp. Nhiều nơi tỷ lệ nghèo vẫn còn trên 50%. Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số chiếm còn cao. Chuẩn thu nhập trong chuẩn nghèo hiện nay chỉ bằng 45% chuẩn mức sống tối thiểu, chưa được điều chỉnh kịp thời. Một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với địa bàn nghèo, khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa hiệu quả.

Thủ tướng cũng nhận định, nghèo đói là vấn đề kinh tế xã hội lớn không chỉ ở Việt Nam mà còn là vấn đề của toàn cầu. Từ đầu năm đến nay, tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, các tổ chức quốc tế cảnh báo những tiến bộ đạt được trong việc thực hiện các mục tiêu bền vững bị gián đoạn.

Thực tế, cuộc chiến chống đói nghèo trên thế giới bị thụt lùi một thập niên, vì Covid-19. Thủ tướng dẫn báo cáo của tổ chức Oxfam, ước tính Covid-19 khiến nửa tỷ người, khoảng trên 8% dân số thế giới lâm vào cảnh nghèo đói. Đây thực sự là một thử thách lớn đối với cuộc chiến chống đói nghèo toàn cầu.

"Chính vì vậy, giảm nghèo trong thời gian tới là công việc của cả trí tuệ và trái tim" - Thủ tướng đề nghị nghiên cứu trình Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các nghị quyết, chỉ thị về chính sách giảm nghèo, an sinh xã hội bền vững đến năm 2030, trình Quốc hội ban hành nghị quyết về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bao trùm và phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 và tầm nhìn 2045 vì một Việt Nam không có đói nghèo.

Từ đó, Thủ tướng nhấn mạnh những việc cần làm là đầu tư hạ tầng kinh tế xã hội ở các vùng khó khăn, nhất là hạ tầng giao thông kết nối để tạo cơ hội giao thương, việc làm, đầu tư cho giáo dục và dạy nghề.

Những chương trình hỗ trợ của nhà nước triển khai tập trung cho vùng có thu nhập thấp. Thủ tướng chỉ đạo, trước mắt, hỗ trợ kịp thời cho người dân sửa chữa nhà cửa bị hư hại, hỗ trợ lương thực, thực phẩm, thuốc, không để người dân không có chỗ ở, bị thiếu đói, bệnh tật. Khẩn trương sửa chữa lại trường học, lớp học để 100% học sinh được đến trường.

Thiết thực nhất, Thủ tướng lưu ý lãnh đạo các địa phương, nhất là các tỉnh miền Trung về việc "Tết này dân nghèo vui Tết ra sao, chỗ ăn chỗ ở thế nào?".

Thủ tướng phát động cả nước triển khai phong trào mới, mỗi xã, mỗi huyện xây dựng một mô hình giảm nghèo tiêu biểu phù hợp với địa phương mình, với cách làm sáng tạo hơn nữa. Thủ tướng chỉ rõ, giảm nghèo bền vững bắt đầu từ trẻ em, cần đặc biệt quan tâm đến nguồn vốn con người. Các địa phương có điều kiện, phát triển khá hơn nhận hỗ trợ các huyện nghèo, xã có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn.

Sau cùng, lãnh đạo Chính phủ nêu nhận định: "Lãnh đạo một xã hội mà tầng lớp trung lưu phát triển là đáng mừng nhưng quan trọng nhất là tuyệt đại bộ phận người dân phải có thu nhập, bảo đảm cuộc sống tốt, không còn đói, nghèo, đó mới là lãnh đạo đúng".