Thủ tướng đề nghị đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý giáo dục

 

Chất lượng giáo dục ĐH, CĐ: Chưa có câu trả lời!

 

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận, thừa nhận rằng chất lượng giáo dục ĐH, CĐ còn nhiều yếu kém, quy mô phát triển chưa đáp ứng được nhu cầu học tập của nhân dân.

 

Theo tổng kết của Bộ GD-ĐT, sau 22 năm đổi mới, hệ thống giáo dục đại học có những thay đổi lớn về quy mô, năm 1987 cả nước có 101 trường ĐH, CĐ (63 trường ĐH, 38 trường CĐ) đến năm 2009 có tới 376 trường (ĐH 150 trường, CĐ 226 trường). Tổng số sinh viên tăng từ hơn 133 nghìn lên đến trên 1,7 triệu; số giảng viên tăng từ hơn 20.000 lên đến hơn 61.000.   Trong khi đó, phương pháp quản lý của Bộ đối với các trường về cơ bản không thay đổi, còn quản lý tập trung, chưa phân cấp đáng kể cho chính quyền các tỉnh, chưa có quy chế phối hợp với các bộ, ngành.   Dự kiến 5 năm tới, quy mô đào tạo, số lượng trường ĐH,CĐ sẽ tiếp tục tăng.

Cụ thể, hệ thống giáo dục đại học phát triển nhanh về mạng lưới, quy mô, nhưng phương pháp quản lý, cơ chế quản lý chưa theo kịp; công tác quản lý ở một số trường còn lỏng lẻo, bộc lộ yếu kém dẫn dến tình trạng gian lận, tiêu cực trong các hoạt động giảng dạy, học tập, thi, kiểm tra…; chất lượng đào tạo nguồn nhân lực còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp CNH - HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế. Giảng viên cơ hữu thì thiếu về số lượng, yếu về chất lượng. Năng lực quản lý của Ban giám hiệu một số trường ĐH, CĐ trong đó có vai trò và trách nhiệm của Hiệu trưởng còn yếu, bộc lộ nhiều hạn chế.

 

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân cho biết, hiện nay ai chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục đại học, vẫn chưa có ai trả lời chính xác được câu hỏi này.

 

Theo ông Nhân, với con số tăng chóng mặt của các trường ĐH, CĐ, cách quản lý tập trung, một đầu mối là Bộ GD-ĐT khiến những người có trách nhiệm không nhớ hết tên các trường ĐH, CĐ.

 

Nếu một tuần Bộ GD-ĐT đi kiểm tra 2 trường thì phải mất 3 năm mới kiểm tra hết được! Quản lý các trường như vậy liệu có hiệu quả? “Ngay hội nghị tổng kết năm học này chỉ có 54% các trường gửi báo cáo về thì hỏi Bộ tổng kết đánh giá chất lượng giáo dục kiểu gì?”.

 

Về quản lý đào tạo, quản lý nhà trường, sử dụng ngân sách, Bộ cũng không trả lời được. Tuy nhiên, trong 3 năm tới, sẽ có bước đột phá về chất lượng giáo dục là đánh giá chuẩn đầu ra, rà soát lại Hội đồng trường để phân cấp quản lý cho các địa phương vì Bộ không làm xuể.

 

Đổi mới cơ chế quản lý - chủ đề của năm học mới

 

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của ngành Giáo dục nói chung và đội ngũ giảng viên ĐH, CĐ nói riêng.

 

Tuy nhiên, Thủ tướng cho biết quản lý nhà nước trong giáo dục còn nhiều điều bất cập, cơ chế chính sách chưa huy động được hết nguồn lực, tài năng, trí tuệ của đất nước, của dân tộc để phát triển đào tạo, chưa tranh thủ mạnh mẽ nguồn lực từ bên ngoài để phát triển đào tạo.

 

Thủ tướng yêu cầu trong năm 2009-2010, ngành giáo dục cần tập trung nâng cao chất lượng quản lý, đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, tranh thủ mạnh mẽ mọi nguồn lực của toàn xã hội để thúc đẩy sự phát triển cho toàn ngành. Với những yếu kém cần làm rõ ai chịu trách nhiệm, ai quản lý. Ngay cả những việc Bộ làm cũng phải công khai minh bạch, ví như phân bổ ngân sách cho các trường, quy chế bảo vệ Tiến sĩ, Thạc sĩ...

 

Về vấn đề tự chủ của các trường, Thủ tướng cho biết, trước hết là quyết định về con người, tài chính, giáo trình, phương pháp, cấp bằng. Nhưng tự chủ cũng phải theo khuôn khổ quy định của pháp luật. Trong đó tự chủ tài chính là quan trọng. Ngân sách Nhà nước chi cho giáo dục hiện nay là 20%, Chính phủ sẽ tính toán tăng thêm nguồn ngân sách chi cho giáo dục trong thời gian tới.

 

Thu học phí để tăng chất lượng

 

Về học phí, Thủ tướng nhấn mạnh, thu học phí không phải để giảm ngân sách nhà nước mà để nâng cao chất lượng, tạo điều kiện phát triển giáo dục. Chính phủ sẽ quyết tâm xây dựng những cụm ký túc xá quy mô tập trung cho sinh viên, đáp ứng 60% nhu cầu ở của sinh viên toàn quốc.

 

Được biết, năm học 2009-2010 cũng là năm học đầu tiên ngành Giáo dục thí điểm áp dụng các chương trình đào tạo của các trường đại học tiên tiến trong khu vực và thế giới; Nghiên cứu và xây dựng 4 trường đại học trình độ quốc tế theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; Triển khai mạnh mẽ chủ trương đào tạo nhân lực theo nhu cầu xã hội, đề án đổi mới cơ chế tài chính cho giáo dục - đào tạo đã được Quốc hội thông qua. 

 

Hồng Hạnh