Thắng ngay từ loạt đầu, trận đầu, ngày đầu!

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua nhưng trong ký ức Đại tá Hoàng Thước (SN 1944, hiện trú tại phường Hưng Phúc, Tp Vinh, Nghệ An) – nguyên Trưởng khoa Chiến dịch, chiến thuật Học viện Phòng không không quân, chiến thắng trận đầu chống chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ vẫn rõ mồn một như mới diễn ra hôm qua.

Ngày ấy, chiến sỹ ra đa Hoàng Thước mới tròn 20 tuổi, thuộc Đại đội 138, Trung đoàn pháo phòng không 280 đóng tại xã Xuân An (Nghi Xuân, Hà Tĩnh). Đây cũng là trận chiến đấu thực sự đầu tiên trong cuộc đời binh nghiệp của ông.

Cùng với lực lượng phòng không trên các tàu hải quân, lực lượng phòng không tầm thấp của dân quân tự vệ, Trung đoàn pháo phòng không 280 có nhiệm vụ bảo vệ an toàn kho xăng dầu Hưng Hòa, cảng, phà Bến Thủy, nhà máy điện, sở chỉ huy Quân khu 4, trung tâm hành chính của tỉnh Nghệ An và thành phố Vinh…

Trưa ngày 5/8/1964, bầu trời Nghệ An – Hà Tĩnh rung chuyển với tiếng gầm rú của 8 máy bay cường kích A4D. Các lực lượng phòng không, hải quân, dân quân tự vệ hai bên bờ sông Lam được lệnh chuyển sang trạng thái sẵn sàng chiến đấu cấp 1.

4 máy bay cường kích A4D bay dọc khe Nhà Trò (dãy Hồng Lĩnh) bắn rốc két vào trận địa Đại đội 138 rồi vượt sông Lam, đánh phá kho xăng dầu Hưng Hòa. Tốp 4 máy bay khác bay dọc sông Lam, đánh vào phà Bến Thủy nhưng gặp sự đánh trả quyết liệt của súng máy 14 ly 5 ở phía đông núi Dũng Quyết.

Từ mặt đất, liên tiếp các khẩu pháo khai hỏa, tạo thành lưới lửa quyết bảo vệ thành phố, bảo vệ thành quả cuộc xây dựng hậu phương lớn của quân dân Miền Bắc. 2 máy bay cường kích A4D đã bị các lực lượng phối hợp bắn hạ. Bị thua đau ngay trong trận tập kích đầu tiên, đội hình máy bay của Mỹ buộc phải quay về căn cứ.

“Ngay từ loạt rốc két đầu tiên của giặc Mỹ, toàn Trung đoàn Phòng không 280 đã được lệnh quyết tâm đánh thắng ngay từ loạt đầu, trận đầu, ngày đầu! Dù đây là trận chiến đầu tiên nhưng với quyết tâm, mưu trí, anh dũng, hợp đồng tác chiến tốt, các lực lượng phối hợp đã giành được nhiều chiến công, khiến Mỹ phải dè chừng trong việc mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc”, Đại tá Hoàng Thước cho biết.

Các đơn vị gấp rút củng cố lại trận địa, rút kinh nghiệm, bố sung quân số sẵn sàng “nghênh đón” những tên giặc trời. Đúng như dự đoán, 16h30 ngày 5/8/1964, toán máy bay địch quay lại bắn phá thành phố Vinh. Lần này, các máy bay Mỹ tập trung nhắm vào trận địa phòng không Đại đội 138.

Dù đã chuẩn bị kỹ từ trước, chủ động đón đầu địch nhưng do thiếu phương tiện vũ khí, thành công sự thấp, trận địa Đại đội 138 đã gặp tổn thất nặng nề. Một số khẩu đội trưởng và pháo thủ bị thương, hi sinh…

“Quản lý đại đội Nguyễn Đình Chi nhảy vào thay thế pháo thủ số 1 khẩu đội 6 vừa hi sinh. Lái xe Vũ Bá Thứ vào thay pháo thủ tiếp đạn. Khẩu đội 4, một mình pháo thủ số 2 Phạm Đức Huynh nạp liên tục gần 30 quả đạn (mỗi quả nặng 32kg). Một quả rốc két nổ rất gần, hất Huynh ngã xuống. Bị thương nặng vào vùng bụng, máu tuôn đỏ áo nhưng Huynh nhất quyết không để anh em đưa về tuyến sau.

Hầm chỉ huy trung tâm bị bắn sập, chiến sỹ thông tin Tống Trường Sơn bị thương, nén đau, băng qua lửa đạn để nối dây thông tin, đảm bảo cho chỉ huy chiến đấu. Dù được về phép nhưng khẩu đội trưởng Phan Đăng Cát quyết định ở lại cùng anh em. Bị thương 2 lần, Phan Đăng Cát tự băng bó và tiếp tục chiến đấu. Đến loạt đạn thứ 3, anh Cát ngã xuống, trên tay vẫn nắm lá cờ chỉ huy…”, người lính già Hoàng Thước vẫn nhớ như in trận chiến đấu hơn nửa thế kỉ trước.

5 chiến sỹ Đại đội 138 đã ngã xuống trong trận đầu, nhiều người khác bị thương… Trong khoảng 20 phút, Đại đội 138 đã anh dũng đánh trả, đẩy lùi nhiều đợt công kích của 4 máy bay địch, bắn rơi 1 máy bay, đưa tổng số máy bay địch bị quân và dân thành phố Vinh bắn rơi lên 3 chiếc, giáng một đòn chí mạng vào âm mưu sử dụng máy bay phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ.

Hoàng Lam