Thăm phiên chợ sớm nhất đất Quảng
(Dân trí) - “Anh về Bàn Thạch em trải chiếu cho anh nằm/ Tình sâu nghĩa nặng mấy con trăng rằm không phai”. Lần theo câu ca dao xứ Quảng, 4h sáng chúng tôi đón chuyến xe sớm tới Bàn Thạch, dự phiên chợ sớm nhất xứ Quảng, nơi chỉ buôn bán một mặt hàng duy nhất: chiếu.
Phiên chợ chiếu có một không hai này ra đời từ khi Bàn Thạch có nghề dệt chiếu, cách nay đã hàng trăm năm. Ngày nào cũng vậy, cứ 4h sáng, người bán kẻ mua đã tụ hội nhộn nhịp bên bờ con sông Thu chảy qua làng Bàn Thạch (xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam).
Những người bán chiếu và những nguyên liệu làm chiếc như phẩm nhuộm màu, sợi lát, sợi đay... đều rất rành đan chiếu. Một đôi chiếu thành phẩm tuỳ theo kích cỡ, chất lượng mà có giá từ 15-20 nghìn đồng/chiếc. Ngoài ra có những chiếc chiếu “đặc biệt” có giá cả trăm ngàn/chiếc.
Chiếu Bàn Thạch có nét đặc biệt so với chiếu vùng khác là không phải dệt chiếu trắng xong rồi mới in hoa văn màu sắc lên mà ngay từ công đoạn dệt, người thợ làng Bàn Thạch đã chọn sợi lát nhuộm phẩm không phai màu, định hình hoa văn mà dệt. Vậy nên từ hàng trăm năm nay, chiếu Bàn Thạch đã nổi tiếng một vùng.
Chợ đông đúc cả trăm người, mà người bán kẻ mua đều như quen thân nhau hết. Tuyệt nhiên không có chuyện mặc cả-nói thách. Người mua chủ yếu là các lái buôn lớn, nhỏ, từ đây đưa chiếu đi khắp vùng Quảng Nam - Đà Nẵng. Thế nên chợ ngày nào cũng họp, chỉ có một mặt hàng mà hiếm khi có hàng ế, hàng tồn.
Vợ chồng cực khổ, cặm cụi cả ngày nhưng cứ nghĩ tới con là vui, là cố làm. Cả 3 đứa con đều thương ba mẹ gắng học hành, thi đỗ đại học. Đứa lớn ra trường, có công ăn việc làm ổn định. Nhưng mấy đứa, rỗi rãi việc học, về đến nhà là sà vào khung dệt. Mấy đứa từ nhỏ, cũng như đám trẻ con làng này, chưa 10 tuổi đã rành rọt nghề chiếu. Mê lắm”.
Phiên chợ trong ánh nắng sớm mai, lấp lánh màu sắc hoa văn của chiếu, vừa nên thơ vừa đậm chất dân dã của làng quê Việt với những dáng người tảo tần, chân chất dưới mái chợ rêu phong cũ kỹ, nhìn ra xa là sông nước mênh mang. Chợ là chốn mưu sinh cũng là nét quê lưu luyến khách của xứ Quảng. Chợ họp sớm, tan mau, độ chừng hơn 7 giờ sáng đã vãn, người bán về lại nhà bên khung cửi, người mua bắt đầu một ngày rong ruổi mưu sinh. Du khách ghé thăm làng, thích thú với đôi chiếu mới sắm hay chỉ một khoảnh khắc thanh thản, yên bình trong phiên chợ đặc sắc, họp phiên sớm nhất xứ Quảng này.
Khánh Hiền