Sửa Hiến pháp: Thêm quyền giám sát Chính phủ cho Chủ tịch nước

Thứ hai, 29/10/2012 - 17:35

(Dân trí) - Chủ tịch nước có thêm quyền bãi bỏ văn bản của Chính phủ, Thủ tướng, các Bộ trưởng trái lệnh của Chủ tịch nước; thêm quyền tham dự các phiên họp của Chính phủ… dự thảo Hiến pháp sửa đổi được trình Quốc hội xem xét lần đầu hôm nay, 29/10.

Tờ trình do Chủ nhiệm UB Pháp luật Phan Trung Lý trình bày trước Quốc hội nêu rõ nhiều nội dung bổ sung về thẩm quyền của Chủ tịch nước trong bộ máy lãnh đạo nhà nước.

Cụ thể, trong mối quan hệ với hành pháp, dự thảo Hiến pháp sửa đổi Bổ sung thẩm quyền của Chủ tịch nước bãi bỏ văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các thành viên Chính phủ trái với lệnh, quyết định của Chủ tịch nước để đảm bảo tính thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Việc này cũng nhằm thể hiện rõ hơn mối quan hệ của Chủ tịch nước với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong hoạt động lập pháp; đồng thời phát huy tốt hơn cơ chế kiểm tra, giám sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Chủ nhiệm UB Pháp luật trình dự thảo Hiến pháp sửa đổi Hiến pháp trước Quốc hội (Ảnh: Việt Hưng)

Cùng với quyền tham dự các phiên họp của UB Thường vụ QH, Hiến pháp sửa đổi dự kiến trao cho Chủ tịch nước thêm quyền tham dự các phiên họp của Chính phủ.

Ngoài ra, Hiến pháp sửa đổi giữ nguyên quy định Chủ tịch nước có quyền đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ; bãi bỏ văn bản của Chính phủ, Thủ tướng và các thành viên Chính phủ trái với lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

Trong mối quan hệ với tư pháp, Chủ nhiệm UB Pháp luật đề xuất bổ sung thẩm quyền của Chủ tịch nước căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán TAND tối cao.

Chủ nhiệm UB Pháp luật, Phan Trung Lý giải thích, việc bổ sung quy định này nhằm nâng cao vai trò, vị thế của Thẩm phán TAND tối cao, bảo đảm tính nhân danh nhà nước trong xét xử, tăng cường tính độc lập của cơ quan tư pháp. Thẩm phán TAND tối cao cần phải được Quốc hội, với tư cách là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức; Chủ tịch nước sẽ căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức chức danh này.

Về việc bổ sung thẩm quyền phong hàm, cấp sĩ quan cấp cao của Chủ tịch nước, hiện vẫn còn 2 quan điểm khác nhau.

Một số ý kiến đề nghị làm rõ thẩm quyền phong hàm, cấp sĩ quan cấp cao (cấp sĩ quan cấp tướng, phó đô đốc, chuẩn đô đốc hải quân), bổ nhiệm Tổng tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.

Loại ý kiến thứ 2 cho rằng, để phù hợp với thực tiễn phân cấp quản lý cán bộ, gắn kết giữa việc phong hàm và bổ nhiệm chức vụ, đề nghị Hiến pháp chỉ quy định Chủ tịch nước có thẩm quyền quyết định phong hàm, cấp sĩ quan cấp thượng tướng, đại tướng và đô đốc hải quân.

UB Sửa đổi Hiến pháp tán thành với loại ý kiến thứ nhất.

Kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo

Về thể chế kinh tế, Chủ nhiệm UB pháp luật tái khẳng định, nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, hình thức tổ chức kinh doanh và hình thức phân phối.

Theo ông Lý, hiện vẫn còn hai loại ý kiến khác nhau là về cách thể hiện các thành phần kinh tế trong Hiến pháp.

Ý kiến thứ nhất đề nghị nêu thành phần kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và xác định vị trí, vai trò của từng thành phần kinh tế tại điều 55. Quy định như vậy để làm rõ hơn tính chất của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị không nêu cụ thể tên các thành phần kinh tế mà chỉ xác định các thành phần kinh tế là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế để bảo đảm tính khái quát, ổn định cao của Hiến pháp khi cơ cấu của nền kinh tế có thể thay đổi, đồng thời, thể hiện sự bình đẳng và cạnh tranh giữa các thành phần kinh tế trong nền kinh tế thị trường.

UB sửa đổi Hiến pháp tán thành loại ý kiến thứ nhất và đã thể hiện tại điều 55 của dự thảo sửa đổi Hiến pháp.

Theo đó, điều 55 khẳng định nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng XHCN với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, hình thức tổ chức kinh doanh và hình thức phân phối.

3 tháng trưng cầu dân ý về sửa Hiến pháp

Cũng tại phiên họp sáng nay, Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân. Theo đó, đối tượng lấy ý kiến bao gồm tất cả các tầng lớp nhân dân, các cơ quan, tổ chức ở trung ương và ở địa phương.

Nội dung lấy ý kiến là toàn bộ dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, bao gồm: lời nói đầu; chế độ chính trị; quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường; bảo vệ tổ quốc; tổ chức bộ máy nhà nước; hiệu lực của Hiến pháp và quy trình sửa đổi Hiến pháp; kỹ thuật trình bày các quy định của Hiến pháp.

4 hình thức được quy định cho việc lấy ý kiến là : góp ý trực tiếp hoặc bằng văn bản gửi đến các cơ quan, tổ chức ; tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm; phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng; các hình thức phù hợp khác.

Theo dự kiến, từ ngày 2/1 - 31/3/ 2013 là thời gian được dành lấy ý kiến nhân dân về dự thảo. Kinh phí cho việc tổ chức lấy ý kiến sẽ do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Trên cơ sở ý kiến của nhân dân và ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban sẽ tập hợp, tổng hợp và dự kiến tiếp thu, chỉnh lý dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2013); sau đó tiếp tục hoàn thiện trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2013).

P.Thảo