Sạt lở bủa vây ĐBSCL, nữ đại biểu Quốc hội tranh luận với bộ trưởng

Sáng 4/6, trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) nêu thực trạng sạt lở, sụt lún bờ biển, bờ sông đang bủa vây vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Nữ đại biểu phân tích tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, sinh hoạt, sản xuất của người dân trong vùng.

Bà chất vấn Bộ trưởng về giải pháp ổn định môi trường sống ở khu vực ĐBSCL trong thời gian tới cũng như công tác dự báo, dự phòng cho thực trạng trên?

Bộ trưởng TN&MT Đặng Quốc Khánh thừa nhận biến đổi khí hậu hiện nay gây tác động rất lớn, không những gây sạt lở ở Đồng bằng sông Cửu Long, mà sạt lở ở khu vực miền núi phía Bắc cũng nghiêm trọng. Bên cạnh đó còn có lũ lụt ở miền Trung.

Trước thực trạng này, ông Khánh cho biết Chính phủ đã chỉ đạo tăng cường khả năng dự báo và cảnh báo. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang chỉ đạo Tổng cục Khí tượng thủy văn nâng cấp trang thiết bị, cùng tổ chức quốc tế đào tạo nhân lực để tăng khả năng dự báo.

"Khả năng dự báo của Việt Nam đã tiệm cận các nước trong khu vực, dự báo chính xác, đóng vai trò quan trọng trong chuẩn bị ứng phó", ông Khánh nhấn mạnh.

Đề cập tình trạng sạt lở ở Đồng bằng sông Cửu Long, Tư lệnh ngành Tài nguyên chỉ ra 4 nguyên nhân.

Đầu tiêu là do nền địa chất của vùng ĐBSCL được kiến tạo với các lớp địa chất trầm tích còn non trẻ so với tất cả vùng đồng bằng khác. "Theo quan sát, ĐBSCL vẫn đang tự lún", ông Khánh nói.

Ông cho hay cơ quan chức năng còn đo được các phễu lún, có điểm lún khoảng 10cm. Như vậy có nghĩa là có nguyên nhân do nền đất địa chất non trẻ của ĐBSCL.

Các nguyên nhân còn lại, theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, do lượng phù sa giảm rất lớn; lấn chiếm bờ sông để xây dựng, nuôi trồng thủy sản; và đặc biệt là khai thác cát trái phép, gây ra sạt lở, sụt lún.

"Các mỏ khai thác cát đều được đánh giá tác động môi trường. Tuy nhiên, ở đây là khai thác trái phép, tức là khai thác lậu, chúng ta không quản lý được. Tôi cũng được nghe địa phương báo cáo khai thác lậu là dùng vòi để hút cát vô tội vạ, gần bờ, rất nguy hiểm", ông Khánh nêu thực tế.

Không chỉ vậy, ông còn cho hay có tình trạng khai thác cát có phép nhưng lại vi phạm khi khai thác quá công suất, quá chiều sâu, thậm chí có mỏ khai thác gấp đôi chiều sâu cho phép.

Nêu giải pháp, ông Khánh cho biết Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao đánh giá đề án trữ lượng cát, sỏi lòng sông của ĐBSCL, để biết vùng có thể khai thác ở đâu và trữ lượng khai thác thế nào.

Ông Khánh cũng nêu giải pháp về rà soát, sắp xếp lại dân cư ở vùng có nguy cơ bị sạt lở. "Vùng nào nguy cơ cao, cảnh báo cao, phải thực hiện quy hoạch, bố trí lại dân cư ngay", Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nói.

Ông cũng nhấn mạnh giải pháp xử lý việc lấn chiếm lòng sông, bờ sông; nâng cao khả năng cảnh báo, dự báo bằng việc cung cấp bản tin thủy văn, cảnh báo, dự báo theo giai đoạn 10 ngày, 30 ngày.

Chưa thỏa mãn với phần giải đáp này, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé bấm nút tranh luận. Theo bà, dự báo, dự phòng là vấn đề hết sức quan trọng để chủ động ứng phó kịp thời các biến động do ảnh hưởng của thiên tai.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quan tâm tới vấn đề này.

Với các nguyên nhân làm gia tăng tình trạng hạn hán, suy thoái, cạn kiệt, xâm nhập mặn ở Việt Nam, ngoài 4 nguyên nhân Bộ trưởng nêu, bà Bé lưu ý thêm tình trạng khai thác nước ngầm tràn lan. Bà cũng đề nghị bộ có giải pháp quản lý tốt hơn tình trạng khai thác nước ngầm hiện nay.