Quê hương Bà Chúa thơ Nôm bị "xóa tên" sau sáp nhập?

UBND huyện Quỳnh Lưu đã có công văn gửi Thường trực Tỉnh ủy Nghệ An, UBND tỉnh và Sở Nội vụ tỉnh này đề nghị điều chỉnh tên gọi các đơn vị hành chính mới sau sáp nhập xã, giai đoạn 2023-2025. Huyện này có 15 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sáp nhập, thành 7 đơn vị hành chính cấp xã mới.

Trong đó, có 2 đơn vị hành chính mới sau sáp nhập sẽ có tên mới. Cụ thể, xã Quỳnh Nghĩa và Tiến Thủy thành xã Phú Nghĩa; các xã Quỳnh Hưng, Quỳnh Bá và Quỳnh Ngọc sau sáp nhập có tên mới là xã Bình Sơn.

5 đơn vị hành chính khi sáp nhập, tên xã mới được ghép từ 2 tên của các xã cũ. Gồm: Quỳnh Thuận sáp nhập với Quỳnh Long, thành xã Thuận Long; Quỳnh Thọ và Sơn Hải thành xã Hải Thọ; Quỳnh Hoa và Quỳnh Mỹ thành Hoa Mỹ; Quỳnh Minh và Quỳnh Lương thành Minh Lương; Quỳnh Hậu và Quỳnh Đôi thành xã Đôi Hậu.

Việc đặt tên mới cho các xã sau sáp nhập, đặc biệt là Quỳnh Hậu và Quỳnh Đôi thành xã Đôi Hậu khiến nhiều người dân băn khoăn, nhất là người dân sinh ra và lớn lên ở xã Quỳnh Đôi.

Quỳnh Đôi được biết đến là vùng đất khoa bảng của Nghệ An. Theo ghi chép, từ năm 1378 đến năm 1918, khi bãi bỏ khoa thi bằng chữ Hán, làng Quỳnh Đôi có 734 người đỗ tú tài và cử nhân, 4 người đỗ Phó bảng, 7 người đỗ Tiến sĩ, 2 người đỗ Hoàng Giáp và 1 người đỗ Thám hoa.

Đây cũng chính là quê hương của Bà Chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương, danh nhân lịch sử Hồ Phi Tích, nhà cách mạng tiền bối Hồ Tùng Mậu, anh hùng lực lượng vũ trang Cù Chính Lan...

Bởi vậy, với việc đặt tên bằng cách ghép tên 2 xã lại với nhau, nhiều người lo ngại tên làng khoa bảng Quỳnh Đôi sẽ bị "xóa sổ".

Anh Nguyễn Huy cho biết: "Cái tên Quỳnh Đôi nổi tiếng làng khoa bảng, cứ nghe tên Quỳnh Đôi là biết ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Giờ đặt tên Đôi Hậu nghe như ở đâu xa lạ".

Ông Hồ Bảo Thông, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Đôi, cho hay tên Đôi Hậu mới là đề xuất, kiến nghị, chưa phải là tên gọi thống nhất, chưa tổ chức lấy ý kiến đến người dân. Tuy nhiên, qua nắm bắt chung, cán bộ, đảng viên, nhân dân xã Quỳnh Đôi đều mong muốn giữ lại tên xã.

"Quỳnh Đôi là tên làng, cũng chính là tên xã. Địa danh này đã có trên 600 năm, và là nơi có trầm tích văn hóa, truyền thống hiếu học, khoa bảng, nếu không còn tên làng, tên xã nữa chúng tôi cũng trăn trở. Xã sẽ kiên trì kiến nghị giữ lại tên xã sau sáp nhập", ông Thông cho hay.

Trong khi đó, ông Trần Đức Hữu, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Hậu, cho biết trước đó, khi triển khai kế hoạch sắp xếp lại các đơn vị hành chính 2 xã Quỳnh Đôi và Quỳnh Hậu, huyện Quỳnh Lưu đề xuất tên gọi chung cho 2 xã là Quỳnh Đôi.

"Khi hay tin, người dân xã Quỳnh Hậu, đặc biệt là các cụ đảng viên, lão thành không tán thành. Ai cũng mong muốn giữ lại tên xã của mình, các cụ ra tận huyện, đến tận nhà cán bộ để đề đạt nguyện vọng, ý kiến", ông Hữu nói.

Theo ông Hữu, địa danh Quỳnh Hậu có từ lâu đời, đây là nơi phát hiện có dấu tích sinh sống của người Việt cổ từ khoảng 4.000 năm trước.

Xã Quỳnh Hậu bắt nguồn từ làng Kẻ Bèo, năm 990, vua Lê Đại Hành sắc phong Cao Sơn - Cao Các là thành hoành làng. Đến năm 1660, mảnh đất này có tên là Bào Hậu. Sau nhiều lần tách, nhập, xã có tên Quỳnh Hậu như hiện nay. Bởi vậy, xét về sự hình thành và phát triển, Quỳnh Hậu cũng có bề dày về lịch sử, văn hóa...

Người dân đồng ý với chủ trương sáp nhập xã nhưng mong muốn được giữ lại tên xã, hoặc ghép tên hai xã lại. Giữa hai xã có tỉnh lộ 537D, người dân thuận miệng gọi là đường Hậu Đôi. Bởi vậy, người dân xã Quỳnh Hậu đề xuất đặt tên mới sau sáp nhập 2 xã là xã Hậu Đôi, vừa giữ được tên 2 xã, vừa thuận miệng, dễ gọi.

"Không quan trọng tên xã nào đứng trước xã nào nhưng bản thân tôi thấy tên Đôi Hậu cũng ngược ngược. Ý kiến của nhân dân 2 xã rất khó hài hòa. Theo tôi, ở đây cần có sự chia sẻ, thống nhất cao của cán bộ, đảng viên và nhân dân 2 xã, mỗi bên đặt cái tôi của mình ít đi một chút, để sớm có cái tên gọi thống nhất, hài hòa", ông Hữu nói.