Phụ nữ khuyết tật luôn thiệt thòi trong hôn nhân

Theo bà Hoàng Yến, trong hôn nhân, phụ nữ vốn chịu nhiều thiệt thòi thì PNKT càng chịu nhiều thiệt thòi hơn. Có thể nói là thiệt thòi kép, hoặc thiệt thòi gấp 3, gấp 4 lần. Mọi vấn nạn bất bình đẳng giới trong hôn nhân gia đình đối với phụ nữ nói chung như bạo hành, yếu thế, phân công lao động bất bình đẳng… đều có ở PNKT. Bất bình đẳng hơn là hầu hết họ rất hiếm có cơ hội được lập gia đình, được xây tổ ấm cho riêng mình.

Bà Hoàng Yến ước lượng: “Trong hơn 10 năm làm việc với rất nhiều nhóm khuyết tật ở khắp các tỉnh thành, tôi thấy người khuyết tật có được gia đình riêng cho mình rất hiếm hoi, phụ nữ khuyết tật (PNKT) lập gia đình càng hiếm hơn, cứ 4 nam giới khuyết tật có gia đình thì mới có 1 PNKT có tổ ấm cho riêng mình”.

Viện Nghiên cứu phát triển xã hội cũng từng có 1 khảo sát trong năm 2008 cho thấy PNKT khó kết hôn hơn hơn nam giới gấp 3 lần. Tại Thái Bình có đến 80% PNKT không kết hôn, trong khi đó ở nam giới chỉ là 30%. Tại Quãng Nam, Đà Nẵng và nhiều tỉnh thành khác, tỷ lệ PNKT không kết hôn đều trên dưới 60%.

Theo bà Hoàng Yến, không phải PNKT không muốn lập gia đình mà do những quan niệm xã hội bất bình đẳng khiến cơ hội được lập gia đình đối với họ quá nhỏ nhoi. Hơn ai hết, họ mong muốn có 1 mái ấm gia đình, có bờ vai để dựa dẫm và có con cháu để nương tựa lúc tuổi già. Vì ước mong ấy, thậm chí họ còn phải bỏ qua lời đàm tiếu, dị nghị của xã hội để đánh đổi 1 hy vọng.

Chị H.T.T.Thủy (48 tuổi, Huế) bị sốt bại liệt nên hai chân teo rút từ nhỏ. Ở quê không có việc làm, chị vào Nam mưu sinh và hiện hành nghề bán vé số tại quận 12, TPHCM. Gần 40, hy vọng lập gia đình đối với chị đã tắt hẳn, chị quyết định “nhờ” một người đàn ông quen biết ở quê để kiếm một mụn con. Sau khi hoài thai, chị lại dấm dúi về lại TPHCM một mình làm lụng sinh con, đến nay thằng bé đã lên 9.

Chị Thủy tâm sự: “Mình biết phận mình chẳng ai ưng đành liều kiếm đứa nhỏ cho vui cửa vui nhà. Chứ nói thật, phụ nữ bình thường bụng mang dạ chửa, sinh con, nuôi con một mình đã khó, yếu ớt như tui thì càng khổ sở hơn nhiều lắm chú ơi…”.

Tình yêu gian truân, hôn nhân trắc trở

Theo bà Võ Thị Hoàng Yến, quan niệm lớn nhất cản trở PNKT đi đến hôn nhân là nối dõi tông đường. Bà cho biết: “Khi một người đàn ông đem người yêu của mình là 1 PNKT về giới thiệu gia đình thì bao giờ cũng bị cản trở, khuyên ngăn. Lý do đầu tiên là nó có sinh con được không? Mà có sinh con thì có thể lành lặn hay không?...”.

Mối tình của P.T.Th. (26 tuổi) là 1 minh chứng. Chị bị sốt bại liệt từ nhỏ, cơ toàn thân rất yếu, phải di chuyển bằng cặp nạng. Dù cố gắng học hành, tốt nghiệp đại học và có 1 công việc ổn định ở quận 1 (TPHCM) nhưng khi cùng bạn trai về ra mắt gia đình thì bị ngăn cản quyết liệt. Lý do là bạn trai Th. là con một, có trách nhiệm phải “nối dõi tông đường”, cưới chị chỉ sợ… Dù đôi bạn trẻ này rất kiên tâm, bỏ nhiều công sức thuyết phục gia đình. Nhưng trước sự phản đối của nhà trai, Th. đành từ bỏ sau hơn 2 năm cố gắng.

Theo bà Hoàng Yến, đó là một quan niệm rất phi lý vì ngoại trừ nguyên nhân khuyết tật do nhiễm chất độc da cam thì các dạng tật khác đều không di truyền. Dù cho có di truyền thì với chế độ tầm soát tiền sản hiện nay rất tốt, có khả năng loại trừ hầu hết nguy cơ sinh con dị tật. Ngoài ra, với y học hiện đại như ngày nay thì việc sinh nở đối với PNKT cũng hết sức an toàn.

Ngoài quan niệm, nguyên nhân quan trọng khác cản trở PNKT tiến tới hôn nhân là kinh tế. Bà Hoàng Yến cho biết: “Vì bản thân khuyết tật nên hầu hết PNKT không có điều kiện kinh tế cao. Mà khi lập gia đình, ai cũng phải tính đến điều kiện kinh tế, cũng lo lắng có xây dựng được mái ấm hay không, chăm sóc con cái thế nào, lo cho tương lai ra sao… Mà những điều này thì PNKT rất yếu thế”.

Câu chuyện đổ vỡ của gia đình chị T.T.Hồng (36 tuổi) ở Hóc Môn (TPHCM) cũng thế. Chị Hồng bị liệt, phải di chuyển bằng xe lăn nhưng khá khỏe mạnh, thường chị vẫn bán vé số kiếm thu nhập đủ nuôi sống bản thân và dành dụm 1 ít. Năm gần 30, chị được 1 anh xe ôm để mắt và 2 người làm đám gả hẳn hòi. Thế nhưng, khi 2 đứa con lần lượt ra đời, chị không thể đi làm, thu nhập của anh chồng bấp bênh, kinh tế gia đình eo hẹp thì phát sinh lục đục. Anh chồng dứt áo ra đi, để lại chị một thân một mình với 2 đứa con nhỏ…

Tùng Nguyên