Phát hiện một "liên minh vaccine ma quỷ"

Từ lô vaccine bất hợp pháp…

 

Theo giải trình của ông Đặng Văn Tưởng - Giám đốc Công ty TNHH dược phẩm và trang thiết bị y tế Hoàng Đức (số 15 đường số 3, cư xá Bình Thới, phường 8, quận 11, TPHCM): 218 liều vaccine Priorix mà công ty bán cho TTYT quận 5 là của Hãng GlaxoSmithKline (GSK), được Công ty Hoàng Đức mua lại và bán cho TTYT quận 5.

 

Vấn đề đặt ra là lô vaccine gây chết người nói trên được cung cấp từ Công ty tư nhân Hoàng Đức liệu có hợp pháp hay không? Công ty TNHH Hoàng Đức có chức năng kinh doanh vaccine?

 

Một sự thật phũ phàng dần hiện ra trước mắt chúng tôi, khi chúng tôi lần tìm ra từng chứng cứ pháp nhân của công ty này. Công ty Hoàng Đức được thành lập theo giấy phép kinh doanh số 05111, ngày 24/6/1995, do Sở Kế hoạch Đầu tư TPHCM cấp.

 

Ngày 9/1/2001, Sở Y tế TPHCM có cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh cho Công ty Hoàng Đức, cho phép Công ty này kinh doanh "vaccine, sinh phẩm miễn dịch đảm bảo chất lượng, được Bộ Y tế cho phép hưu hành...".

 

Sau đó, ngày 6/12/2002, tại giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đăng ký thay đổi lần 8, công ty này chỉ được phép "mua bán thành phẩm thuốc tân dược, sinh học..., mua bán dụng cụ y tế thông thường..." (không thấy ghi vaccine - PV).

 

Tuy nhiên, trước đó, Công ty Hoàng Đức vẫn xin phép mua bán mặt hàng vaccine. Song, quá trình thẩm định, kiểm tra điều kiện cơ sở vật chất, kho bãi, Sở Y tế TPHCM đã phát hiện: Công ty Hoàng Đức không có kho lạnh đạt chuẩn chứa vaccine, kho của công ty này chỉ là kho hàng thuê lại của Công ty CP dược liệu TƯ 2. Chính vì vậy, ngày 1/6/2004, Sở Y tế TPHCM cấp giấy chứng nhận số 021/GCN-HNCT, chỉ cho phép Công ty Hoàng Đức "buôn bán thuốc thành phẩm", mà hoàn toàn không hề cho phép Công ty Hoàng Đức kinh doanh mặt hàng vaccine.

 

Như vậy, tại sao Công ty Hoàng Đức vẫn liều lĩnh mua vaccine này, sau đó tung ra bán hàng loạt cho các TTYT, dẫn đến hậu quả tai biến chết người nghiêm trọng tại trường hợp bán 218 liều Priorix cho TTYT quận 5?

 

Hành vi kinh doanh vaccine trong khi chưa được cơ quan chức năng cấp phép của Công ty TNHH Hoàng Đức là coi thường tính mạng hàng triệu người dân, vi phạm Thông tư số hướng dẫn việc quản lý, sử dụng vaccine, sinh phẩm miễn dịch dùng cho người, do Bộ Y tế ban hành ngày 10/2/1999.

 

Và như vậy, việc TTYT quận 5 mua vaccine từ một công ty tư nhân không được phép kinh doanh mặt hàng này là một sai phạm không thể chấp nhận, để gây ra hậu quả hết sức nghiêm trọng.

 

Phát hiện một "liên minh ma quỷ"

 

Một trong 6 nạn nhân bị sốc vaccine đang được cấp cứu.

Trong thông tư số 01/1999/TT- BYT, hướng dẫn việc quản lý, sử dụng vaccine, do Bộ Y tế ban hành ngày 10/2/1999, quy định: "Không được mua của bất cứ cá nhân hoặc đơn vị nào chưa được phép sản xuất, kinh doanh vaccine, sinh phẩm miễn dịch". Bất chấp điều này, TTYT quận 5 vẫn mua 218 liều vaccine Priorix từ Công ty Hoàng Đức.

 

Câu hỏi đặt ra là tại sao TTYT quận 5 không mua vaccine từ TTYT dự phòng TP, hay của các công ty được Bộ Y tế cho phép kinh doanh vaccine như: Yteco, Coduphar, Phytopharco, ...?

 

Qua tìm hiểu, chúng tôi phát hiện ra hành trình hết sức ngoạn mục của 218 liều Priorix này. Vaccine Priorix do Hãng GlaxoSmithKline (GSK) sản xuất tại Bỉ. GSK giao Công ty Zuellig Pharma VN (Z.P) phân phối độc quyền Priorix tại VN.

 

Nhưng do không có chức năng nhập khẩu, Z.P phải thuê Công ty Sapharco nhập khẩu uỷ thác Priorix vào VN. Lẽ ra Sapharco phải có trách nhiệm phân phối xuống các cơ sở y tế, thì đơn vị này chỉ lấy tiền công làm thủ tục nhập khẩu cho Z.P, coi như xong trách nhiệm.

 

Thế mới có chuyện, để có vaccine Priorix giao cho TTYT quận 5, Công ty Hoàng Đức lại đi đặt hàng... nhà sản xuất GSK, nhưng hàng lại nằm trong kho... Z.P. Hơn nữa, Công ty Hoàng Đức mua khoảng 1.000 liều Priorix từ kho Z.P, nhưng xuất hoá đơn lại là Công ty cổ phần dược liệu TƯ 2 (Phytopharco), đơn vị cho Công ty Hoàng Đức thuê kho bãi ở quận 11.

 

Rõ ràng, có một “liên minh ma quái” hết sức dích dắc, mờ ám đằng sau vụ mua bán vaccine gây chết người này. Trong liên minh đó, đơn vị nào cũng sai phạm, coi thường luật pháp, coi thường tính mạng người dân. Công ty Hoàng Đức không có chức năng kinh doanh vaccine, nhưng vẫn đứng ra bán vaccine. GSK chỉ là nhà sản xuất, nhưng lại nhận đơn đặt hàng của Công ty Hoàng Đức. Sapharco có chức năng phân phối vaccine thì chỉ... làm thuê cho công ty nước ngoài. Phytopharco chẳng liên can gì tới việc bán mua vaccine Priorix lại khơi khơi... xuất hoá đơn cho Z.P để Z.P cấp cho Công ty Hoàng Đức v.v...

 

Điều gì đã thôi thúc các đơn vị nói trên bất chấp luật pháp, “liên minh ma quỷ” với nhau để mua bán vaccine lòng vòng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng người dân?

 

Còn ai nữa phải chịu trách nhiệm?

 

Có thể nói, TTYT quận 5 phải chịu trách nhiệm hàng đầu trước người dân, gia đình nạn nhân; khi vi phạm thông tư của Bộ Y tế, mua "vaccine chết người" từ một công ty không có chức năng kinh doanh vaccine.

 

Bên cạnh đó, Sở Y tế TPHCM - chịu trách nhiệm quản lý việc lưu hành các loại vaccine tại địa phương - và Thanh tra Sở Y tế có trách nhiệm thanh - kiểm tra thường xuyên các mặt hàng vaccine lưu hành tại địa phương. Tuy nhiên, không hiểu có phải do năng lực kém, cố ý buông lỏng hay vì lý do nào khác, đã để cho “liên minh ma quỷ”, với một đường dây mua bán vaccine trái luật tồn tại suốt thời gian dài.

 

Tồi tệ hơn, Công ty Hoàng Đức không chỉ chở vaccine đi bán khắp nơi; rao bán trên cả trang web của riêng mình, mà còn công khai quảng cáo bằng hình ảnh và tự xưng là Công ty phân phối... “vaccine hiệu quả, phù hợp và rộng khắp trong cả nước”.

 

Rõ ràng, hậu quả để lại từ vụ tiêm chích vaccine tại quận 5, TPHCM là rất lớn và đặc biệt nghiêm trọng. Nhiều tình tiết cho thấy, những đơn vị, cá nhân liên quan có đầy đủ dấu hiệu của các hành vi cố tình vi phạm luật pháp.

 

Theo Đông Anh

Lao Động