"Ở Mỹ, người dân sợ có nhà mà không ở"

Là người cuối cùng chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà chiều 16/3, đại biểu Quốc hội Đồng Ngọc Ba - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội - phản ánh thực tế hiện nay đang có những diễn biến rất phức tạp về đất đai. Từ năm 2019, Quốc hội đã có nghị quyết giao Chính phủ nghiên cứu giải pháp thông qua chính sách thuế để người nhiều nhà, nhiều đất bỏ hoang thì sẽ bị đánh thuế cao, nhưng gần 3 năm trôi qua vẫn chưa đề xuất được chính sách này.

"Xin hỏi Bộ trưởng tại sao chậm đề xuất như vậy và thời gian tới có đề xuất không? Bao giờ chúng ta làm được việc này?" - vị đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định đặt vấn đề.

Đánh giá đây là câu hỏi rất hay, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định việc này phải sửa luật về thuế và đất đai.

Về vấn đề thuế sử dụng đất, ông Hà đồng ý rằng dự án chậm sử dụng đất thì khi đấu giá, đấu thầu phải đưa ra lộ trình sử dụng, coi là quy định bắt buộc. Nếu kéo dài phải có biện pháp đánh thuế tránh đầu cơ, trục lợi. Thuế này tăng như thế nào thì sẽ bàn tiếp.

Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường dẫn ví dụ: "Ở Mỹ, người dân sợ lắm khi có nhà mà không ở. Kể cả đất ở, dự án không đầu tư, đất nông nghiệp không sử dụng thì vẫn phải đánh thuế. Người có 5-6 nhà mà không mang lại hiệu quả cho xã hội như cho thuê, kinh doanh, thương mại... phải đánh thuế, đánh thuế lũy tiến để nhà đầu tư phải tính toán lợi ích của họ".

Trong khi đó, đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) hỏi về tình trạng dự án chậm triển khai ở nhiều địa phương gây lãng phí nguồn lực. Quan điểm của Bộ Tài Nguyên và Môi trường và biện pháp giải quyết trong thời gian tới như thế nào?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, những năm qua Hà Nội, TPHCM và các địa phương đã thu hồi các dự án chậm triển khai. Dự án chậm triển khai có nguyên nhân trong đó chưa xác định đâu là khách quan, chủ quan và trách nhiệm rõ ràng. Có việc chậm do làm sai thì phải xử lý, sau đó phải trả lại đất cho phát triển.

Chính phủ đã thành lập ban chỉ đạo về vấn đề này. Ví như ở Đà Nẵng có 1.000 dự án, hàng nghìn dự án ở các địa phương khác đang có liên quan đến kết luận thanh tra do vi phạm, liên quan đến tòa án đã phán xét, nhưng trên thực tế chưa giải quyết được.

Theo ông Hà, cũng có nguyên nhân do đầu cơ, doanh nghiệp một lúc nhận nhiều dự án, khu công nghiệp nhưng năng lực còn hạn chế nên không triển khai được. Vì vậy, cần phải xem các địa phương có điều kiện khó khăn thì ưu đãi các doanh nghiệp vào đầu tư. Các địa phương có giao thông hạ tầng tốt thì cần có tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư được tốt để tăng tính hiệu quả sử dụng đất.

"Có những doanh nghiệp găm đất, để chờ giá lên, không muốn đầu tư dự án thì phải dùng công cụ về thuế. Công vụ về thuế sẽ làm cho người đang ôm đất sẽ bỏ đất ra, giá đất đang cao có thể thấp xuống" - ông Hà dự đoán.

Cũng theo ông Hà, nhiều trường hợp đất đáng lẽ giao làm dự án khu công nghiệp nhưng găm lại không làm thì đất vẫn lên giá và chậm thời gian đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội, hạ tầng cũng là hiện tượng trốn thuế. Do đó, khi dự án đấu thầu, đấu giá cần xác định thời gian bao lâu được hưởng chính sách ưu đãi, nếu không làm thì phải tăng thuế lũy tiến để bổ sung nguồn thuế.

"Người đầu cơ đất đai thì cần đánh thuế cao hơn vì đầu cơ, lướt sóng không làm phát sinh giá trị kinh tế cho xã hội" - tư lệnh ngành tài nguyên và môi trường nêu quan điểm.