Những lùm xùm về quản lý, cấp phép khai thác cát ở tỉnh An Giang

Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa khởi tố, bắt tạm giam 18 bị can về 5 tội danh, liên quan đến vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần đầu tư Trung Hậu - Tổng 68 (trụ sở tại xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TPHCM) và các đơn vị có liên quan.

Trong đó, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang Nguyễn Việt Trí bị khởi tố tội Nhận hối lộ; 6 cán bộ khác ở cơ quan này bị khởi tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Công an xác định, Công ty Cổ phần đầu tư Trung Hậu - Tổng 68 được UBND tỉnh An Giang cấp phép khai thác tổng khối lượng hơn 1,53 triệu m3 cát để cung cấp cho 4 công trình.

Ông Lê Quang Bình, Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng giám đốc Công ty Trung Hậu, đã chỉ đạo nhân viên và thuê người tổ chức khai thác hơn 4,78 triệu m3 cát, vượt trữ lượng được cấp phép hơn 3,2 triệu m3, giá trị tạm tính khoảng 253 tỷ đồng.

Để tiêu thụ số cát khai thác trái phép, ông Bình cùng đồng phạm dùng thủ đoạn thông qua các công ty trung gian do mình thành lập, quản lý mua hóa đơn đầu vào khống nhằm hợp thức nguồn gốc cát. Số tiền thu được, ông Bình sử dụng chi cho một số cán bộ, trong đó có Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh An Giang.

Hàng loạt vi phạm trong quản lý, khai thác cát

Theo tìm hiểu của phóng viên Dân trí, trước khi Bộ Công an thông tin sự việc trên, từ cuối tháng 7 vừa qua Thanh tra Chính phủ đã công bố hàng loạt vi phạm trong quản lý, cấp giấy phép khai thác cát trên địa bàn tỉnh An Giang giai đoạn 2015-2020.

Theo kết luận, giai đoạn từ ngày 1/7/2011 đến 31/12/2020, UBND tỉnh An Giang cấp 4 giấy phép thăm dò khoáng sản cát sông tại khu vực không đấu giá nhưng không thực hiện thủ tục lựa chọn tổ chức, cá nhân thăm dò khoáng sản.

Từ sau ngày 1/7/2011, tỉnh An Giang gia hạn đối với 15 giấy phép khai thác cát cấp trước ngày 1/7/2011 không đúng quy định Luật Khoáng sản; cấp 7 giấy phép khai thác cát thuộc khu vực khoanh định không đấu giá nhưng không xác định phục vụ riêng cho các công trình xây dựng sử dụng ngân sách Nhà nước, công trình khắc phục thiên tai, địch họa, công trình hạ tầng giao thông phúc lợi xã hội.

Tỉnh An Giang không thu tiền cấp quyền khai thác cát đối với 2 trường hợp gia hạn khai thác cát, không đúng các quy định của Chính phủ với tổng số tiền cần thu nộp ngân sách trên 2,6 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ Cục Thuế và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang không phối hợp thực hiện đối chiếu khối lượng khai thác của tổ chức được cấp phép giai đoạn 2015-2020, không đúng quy định của Bộ Tài chính.

Thậm chí, có trường hợp doanh nghiệp khai thác cát kê khai nộp thuế với cơ quan thuế không đúng khối lượng cát thực tế đã báo cáo với Sở Tài nguyên và Môi trường An Giang.

Có đơn vị được cấp phép khai thác cát thuộc Dự án chỉnh trị dòng chảy nhằm hạn chế sạt lở bờ sông Hậu, bảo vệ đô thị thành phố Long Xuyên đã khai thác chậm tiến độ, công suất đạt thấp so với giấy phép.

Kết luận thanh tra nêu rõ trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang phụ trách lĩnh vực tài nguyên khoáng sản, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường An Giang giai đoạn 2011-2020 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Thanh tra đã yêu cầu UBND tỉnh An Giang thu hồi các giấy phép khai thác cát đã cấp mới sau ngày 1/7/2011 và các giấy phép được cấp từ trước ngày 1/7/2011 nhưng được gia hạn sau mốc thời gian này còn hiệu lực hoạt động (ngoại trừ các giấy phép được cấp thông qua đấu giá) mà không chỉ định cung cấp phục vụ cho các công trình theo Điều 22 Nghị định 158/2016 của Chính phủ.

Trong thời hạn 30 ngày kể từ khi công bố kết luận thanh tra, nếu chưa hoàn thành việc thu hồi, điều chỉnh đối với các giấy phép khai thác cát đã cấp và gia hạn còn hiệu lực hoạt động như trên thì Thanh tra Chính phủ sẽ chuyển thông tin để Cơ quan CSĐT Bộ Công an xem xét, xử lý theo thẩm quyền và quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ yêu cầu tỉnh An Giang xác định và thu bổ sung tiền cấp quyền khai thác cát và các khoản thuế, phí đối với 102.800m3 cát chưa kê khai nộp thuế của Công ty TNHH Xây dựng, Thương mại và Dịch vụ Hải Toàn.

Kiểm tra, rà soát tình hình khai thác cát và nạo vét bùn sét với Công ty TNHH MTV Vạn Hưng Tùng và Công ty CP Đầu tư - Xây dựng - Thương mại Tấn Thắng tại các khu vực thuộc Dự án chỉnh trị dòng chảy nhằm hạn chế sạt lở bờ sông Hậu.

Tại kết luận, Thanh tra Chính phủ còn phát hiện Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường An Giang thừa ủy quyền của Chủ tịch UBND tỉnh An Giang cấp 1.654 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) với diện tích trên 171.000m2 đất ở cho 6 tổ chức kinh tế để thực hiện 8 dự án có thời hạn sử dụng đất lâu dài, không đúng quy định của Luật Đất đai.

Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị Bộ Tài chính chỉ đạo ngành thuế có hình thức định kỳ thanh tra, kiểm tra việc chấp hành chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, kê khai nộp thuế,… của các tổ chức được cấp phép khai thác cát lòng sông.

Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, đề xuất bổ sung quy định của pháp luật liên quan đến trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương trong việc kiểm kê trữ lượng khoáng sản và việc theo dõi, giám sát chặt chẽ khối lượng khoáng sản khai thác thực tế tại các mỏ được cấp phép, đặc biệt khu vực khai thác cát lòng sông.

Cuộc đấu giá mỏ cát "gây sốc" cả nước

Trước đó, cuối tháng 3/2021, UBND tỉnh An Giang tổ chức đấu giá mỏ cát có diện tích 60,3ha trên sông Tiền thuộc xã Bình Phước Xuân, huyện Chợ Mới với trữ lượng hơn 3 triệu m3, giá khởi điểm 7,2 tỷ đồng.

Công ty TNHH thương mại và dịch vụ T-S.Home (trụ sở tại quận 7, TPHCM) gây sốc dư luận cả nước khi trúng đấu giá với số tiền gần 2.812 tỷ đồng. Thông tin này lập tức gây sốc dư luận cả nước khi đó.

Đến tháng 3/2022, Phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang Trần Anh Thư ký thông báo hủy bỏ giao kết hợp đồng mua bán tài sản đấu giá, hủy kết quả đấu giá mỏ cát này.

Lý do hủy bỏ là vào tháng 12/2021, Công ty T-S.Home có công văn gửi UBND tỉnh An Giang về việc ngưng thực hiện thủ tục khai thác mỏ cát.

Sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh An Giang và Công ty T-S.Home thống nhất ký thỏa thuận hủy kết quả đấu giá mỏ cát.