Những cặp vợ chồng Việt - Lào không hôn thú
(Dân trí) - Sống gần biên giới với nước bạn Lào, nhiều trai bản người Việt đã “vượt biên” sang Lào tìm vợ. Họ yêu nhau và nên duyên vợ chồng mà không cần tờ hôn thú. Có những cặp đôi sống không hạnh phúc cũng tự chia tay nhau không cần ra chính quyền.
Cách đây 6 năm (năm 2003), anh Hồ Mi theo trai bản vượt sông Sêbănghiêng sang bản A Viêng (Sê Pôn, Savannakhet, Lào), gặp rồi nên duyên vợ chồng với cô gái Hồ Thị Lơ. Kể về hành trình “vượt biên” tìm vợ ấy, anh Mi cười thẹn thùng: “Miềng cũng giống như trai bản thôi, cứ đến tuổi thì phải “đi sim” từ bản này sang bản khác để kiếm vợ. Nhưng duyên số lấy được vợ bản gần nó không vận vào miềng thì biết làm sao được, nên mới theo trai bản qua A Viêng chơi và quen Lơ”.
Cũng như Hồ Mi, Hồ Văn Hin ở bản Chai (xã Hướng Việt, Hướng Hóa) có một tình yêu đẹp và một kết thúc có hậu với cô gái người Lào tên Hồ Thị Vền. Hồ Văn Hin nhớ lại: “Quê miềng ở bản Tà Păng, xã Hướng Lập. Khoảng năm 1975, miềng gặp Pỉ Voòng (tên khai sinh bây giờ là Hồ Thị Vền) khi Pỉ Voòng được gửi tới nhà bà con để học chữ của bộ đội biên phòng. Miềng lúc đó học trước Pỉ Voòng vài tháng nên tranh thủ những khi không lên nương rẫy lại đến bày cho Pỉ Voòng học.

Vợ chồng Hồ Văn Hin và con gái
Một đêm “đi sim”, miềng hát ướm thử lòng, Pỉ Voòng đồng ý. Thế là mấy tháng sau, gia đình miềng băng rừng, lội suối đi bộ cả ngày đường sang bản Vằng Moòng để làm lễ. Đến năm 1977, miềng với Pỉ Voòng mới thành vợ, thành chồng”.
Đến nay, sau 32 năm chung sống, vợ chồng anh Hồ Văn Hin đã có với nhau đến 7 đứa con. Thi thoảng hai vợ chồng vẫn dắt nhau về bản Vằng Moòng thăm quê ngoại.
Ông Hồ Lành, Phó Chủ tịch UBND xã Hướng Việt, cho biết: trên địa bàn huyện Hướng Hóa có 58 trường hợp lấy vợ hoặc chồng là người các bản của nước bạn Lào; riêng xã Hướng Việt đã có 18 trường hợp, phần lớn đều lấy nhau không hôn thú. Mới đây, xã đã tiến hành thống kê danh sách, gửi lên Phòng Tư pháp huyện Hướng Hóa.
Cũng theo ông Lành thì nguyên nhân là do người dân thiếu hiểu biết, nhận thức còn hạn chế. Họ cho rằng khi hai bên gia đình đã đồng ý, đã làm lễ cưới ra mắt dân bản là có thể thành vợ thành chồng, không cần phải đăng ký kết hôn. Bản thân họ không hề biết rằng họ đã vi phạm Luật Hôn nhân gia đình.
Chính vì thế nên khi những cặp vợ chồng này xảy ra mâu thuẫn, chính quyền rất khó can thiệp. Như chị Hồ.T.S (bản Tà Puồng), không may lấy phải người chồng vũ phu, thích rượu chè cũng không biết kêu ai, không dựa vào đâu để đòi được quyền lợi, đành ôm con về nương nhờ bố mẹ đẻ. Hay như anh Hồ.V.T ở bản Ka Tiêng (Hướng Việt) lấy vợ người Lào được 3 năm thì vợ bỗng mang con bỏ đi biệt tích cũng chỉ vì anh có tật hay đánh vợ sau mỗi lần uống rượu.
Những cuộc hôn nhân “xuyên biên giới” như thế cứ hồn nhiên thành hình rồi lại hồn nhiên tan rã, mà người chịu thiệt thòi nhất luôn là người phụ nữ và những đứa trẻ.
Nguyễn Hương