“Nếu cần thiết, có thể điều chỉnh dự án bôxít”

“Trữ lượng bô xít của ta rất lớn, không phải ngay một lúc khai thác hết. Chúng ta cũng chưa có kinh nghiệm về việc khai thác, chế biến tài nguyên này nên không chỉ cân nhắc các yếu tố môi trường, điều kiện hạ tầng kỹ thuật mà còn cả các yếu tố thị trường thế giới…” – Bộ trưởng Đam trao đổi.

Ông Đam khẳng định, nguyên tắc chung, tài nguyên là hữu hạn nên sử dụng phải tiết kiệm, khai thác phải dùng công nghệ tiên tiến để bảo vệ môi trường. Dự án cũng chỉ được thực hiện khi có hiệu quả kinh tế xã hội. Đối với từng dự án cụ thể, hiệu quả phải tính trên cả vòng đời của dự án cũng như các lợi ích gián tiếp mang lại.

Với câu hỏi Chính phủ có tính đến việc tạm dừng dự án bôxít Tây Nguyên chờ thời điểm phù hợp hơn, ông Đam trả lời, dự án này nằm trong quy hoạch phát triển của một ngành công nghiệp. Trong quá trình thực hiện, nếu cần thiết có thể cân đối, điều chỉnh.

Về vấn đề tập đoàn Than-Khoáng sản (Vinacomin) xin cơ chế đặc thù trong bối cảnh nhà máy đầu tiên đi vào hoạt động đã thua lỗ, nhiều khó khăn phát sinh, ông Đam chia sẻ: “Hiệu quả một dự án cần tính trong cả vòng đời, có khi tới 30-50 năm, trong khi thị trường luôn đầy biến động. Trường hợp những dự án có hiệu quả nhưng trước mắt chưa có hiệu quả kinh tế ngay, nhà nước cũng có thể xem xét một số cơ chế hỗ trợ”.

Lấy ví dụ về hiệu quả tổng hợp của một dự án, ông Đam đề cập câu chuyện địa điểm nhà máy lọc dầu Dung Quất (Quảng Ngãi). Khi chuẩn bị đầu tư, nhiều chuyên gia trong và ngoài nước đều “can gián” vị trí đặt nhà máy. Nếu xét ở khía cạnh kinh tế đơn thuần, thực hiện dự án tại Quảng Ngãi không có nhiều lợi thế. Nhưng xét đến khả năng tạo hiệu quả lan tỏa, “làm bừng dậy cả khu vực kinh tế miền Trung”, phương án vẫn được quyết định.

Thông tin về quyết định dừng đầu tư xây dựng cảng Kê Gà, Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ khẳng định, Vinacomin được giao đầu tư hợp phần này để phục vụ việc vận chuyển, tiêu thụ bôxít. Khi làm dự án, Vinacomin đã khảo sát năng lực, nhu cầu vận chuyển, đầu tư đường sá và báo cáo việc cần thiết phải làm cảng này.

Tuy nhiên, quá trình triển khai, xem xét lại quy mô dự án tại thời điểm này cũng như tổng quy hoạch phát triển giao thông, hạ tầng của khu vực, Vinacomin thấy chưa cần thiết đầu tư cảng Kê Gà. Thời gian trước mắt có thể sử dụng cảng lân cận trong khu vực như cảng Dầu Giây… nên đề xuất dừng dự án.