Mở đường “phá sơn lâm”

Gỗ xẻ thành phách trong rừng.

 

“Bứt dây động rừng”

 

Cận tết, những cánh rừng nguyên sinh luôn trở thành “tâm điểm chú ý” của giới lâm tặc. Theo nguồn tin của người dân cung cấp, chúng tôi thâm nhập vào “đại bản doanh” phá rừng ở khu vực thôn 3 (xã Trà Ka, Bắc Trà My). Mưa rừng lất phất, đường vào rừng trơn như đổ mỡ bởi các phương tiện cơ giới vừa san ủi. Từ trụ sở UBND xã Trà Ka, theo đường mòn, chúng tôi đi về phía thượng nguồn sông Lon - nơi giáp ranh với huyện Tây Trà (Quảng Ngãi).

 

Anh Hồ Văn L., một người làm thuê cho các bãi vàng ở Trà Ka cho biết: “Vào mùa khô, xe Win có thể chạy thẳng đến các mỏ vàng, nhưng mùa mưa do tình trạng mở đường xâm hại rừng tự nhiên khiến đường nhão nhẹt, sình lầy. Việc mở đường kéo dài cả năm nay”. Chúng tôi tiếp tục đi qua một cầu treo, ngược lên vài con dốc dựng đứng, hành trình vào rừng càng trở nên khó khăn bởi đường bị băm nát nham nhở, nhiều cây cổ thụ bị bứng gốc chắn ngang đường. Dấu vết của các bánh xe múc, xe ủi còn in rõ, nhưng lạ là trên suốt chặng đường không phát hiện một phương tiện nào thi công hoặc lưu thông. “Bứt dây động rừng rồi. Gần mấy tháng nay, bất chấp trời mưa, tuần nào tôi cũng thấy có xe cày xới, âm thầm mở đường trái phép nhưng có lẽ thoáng thấy cánh nhà báo vào quay phim, chụp ảnh họ đã  kịp thời đưa xe tẩu tán” - L. nói.

 

 

Theo quan sát của chúng tôi, cánh rừng thôn 3 (xã Trà Ka) có độ che phủ lớn, còn nhiều loại gỗ quý như chò, lim, sến… Lòng đường mở trái phép rộng khoảng 3m, kéo dài hơn 5km. Đường mở đến đâu thì diện tích rừng bị xâm hại đến đó. Hàng trăm cây cổ thụ có đường kính trên dưới 1m bị cưa đốn không thương tiếc; vô số cây bị bứng gốc đang chờ đổ ngã. Nghiêm trọng hơn, đã xuất hiện nhiều điểm sạt lở đất, đá - hệ lụy của tình trạng phá rừng, mở đường. Theo tìm hiểu của phóng viên, con đường mở trái phép đến gần nhà của một Phó Chủ tịch UBND xã Trà Ka.

 

Theo ông Lê Văn Tuấn - Chánh văn phòng UBND huyện Bắc Trà My, việc tồn tại các điểm khai thác vàng lậu thực tế có sự bao che của chính quyền xã. Cách đây hơn 10 ngày, lực lượng chức năng của huyện Bắc Trà My có truy quét và tịch thu hơn 3 tấn dầu diesel phục vụ cho khai thác vàng trái phép.

Tại hiện trường, chúng tôi còn phát hiện ít nhất 4 địa điểm tập kết gỗ phách vơi quy mô chẳng khác nào một “xưởng cưa di động” đặt trong rừng. Từng thâm nhập vào nhiều điểm “phá sơn lâm” trong tỉnh nhưng chúng tôi vẫn không thể tin vào mắt mình khi chứng kiến hiện trường tàn sát rừng ghê gớm như ở thôn 3. Một cán bộ xã Trà Ka cho biết: “Lực lượng chức năng của huyện có tổ chức truy quét nhưng thực tế chưa vào tận nơi phá rừng. Vì địa hình xa xôi, giáp ranh với  tỉnh Quảng Ngãi nên có khi đoàn chỉ đi một nửa đường rồi quay trở ra”.

 

Ông Lê Văn Tuấn - Chánh Văn phòng UBND huyện Bắc Trà My tỏ ra bất lực: “Nói huyện không hề biết nạn phá rừng, khai thác vàng tại Trà Ka là không đúng. Có điều do địa bàn giáp ranh xa xôi, mỗi lần tổ chức truy quét, đối tượng thường di chuyển sang địa bàn huyện Tây Trà (Quảng Ngãi) nên “bó tay” trong khâu xử lý”.  Theo ông Tuấn, vì sự phức tạp nêu trên nên mới đây huyện Bắc Trà My đã có văn bản gửi UBND huyện Tây Trà đề nghị phối hợp, hỗ trợ truy quét đối tượng khai thác lâm sản, khoáng sản trái phép.

 

Ai đã bật đèn xanh?

 

Hơn 4 giờ leo rừng, lội suối chúng tôi mới đến được bờ sông Lon. Để định vị được địa điểm khai thác vàng sa khoáng trái phép trên sông, chúng tôi phải leo lên quả núi cao nhất để nhìn xuống. Không khó để xác định được vị trí, chỉ cần men theo bờ sông vài trăm mét là đến tận mỏ. Lòng sông Lon vốn hẹp giờ lại bị xới tung lên, có đoạn bị ngăn dòng không còn chảy nữa. Ba lán trại công nhân dựng lên sát mép sông còn ngổn ngang mền chiếu, dự trữ lương thực nhưng không thấy một bóng người. Hiện trường để lại là các dụng cụ, phương tiện tuyển quặng vàng và một xe múc hiệu Hyundai của Công ty cổ phần Lộc Hà đã tháo biển số. Đang mùa mưa nhưng mực nước sông Lon đã khô đáy, hệ lụy của nạn bới sông đào đãi vàng. Để tận thu vàng nhanh chóng và tránh sự truy quét của lực lượng chức năng, đối tượng khai thác kiểu chụp giựt, không hoàn thổ mặt bằng. Theo nguồn tin từ người dân, tại thôn 3 có ít nhất 2 địa điểm khai thác vàng trái phép. Gần đây giới thổ phỉ, các chủ bãi đã mâu thuẫn, xô xát với nhau, sẵn sàng dùng “luật rừng” để tranh giành lãnh địa. Việc thi công mở đường vào bãi vàng đương nhiên là do “đầu tư” kinh phí của các ông chủ bãi.

 

 

Trao đổi với chúng tôi, ông Hồ Văn Trần - Phó Chủ tịch UBND xã Trà Ka khẳng định: “Việc mở đường vào sông Lon xuất phát từ nguyện vọng của bà con thôn 3. Người dân đã có đơn gửi lên chính quyền xã mong được mở đường dân sinh để thuận lợi cho việc khai thác rừng trồng. Dân làm đơn đề nghị cho phép các chủ bãi vàng mở đường và được phép khai thác vàng để bù vào chi phí nhưng xã không dám duyệt và chuyển đơn lên huyện”. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết “nguyện vọng” của dân đã không được chính quyền huyện Bắc Trà My đồng ý. Tuy nhiên, thực tế là đến nay một con đường hơn 5km đã được giới thổ phỉ âm thầm mở có thể đưa xe cơ giới vào tận các điểm khai thác “vàng lậu” vào mùa khô. Qua điều tra và tiếp cận thực tế, chúng tôi nhận thấy tuyến đường này hoàn toàn không đi qua các khu vực rừng trồng của nhân dân mà thực chất là để tàn phá rừng tự nhiên và khai thác vàng trái phép dọc hai bờ sông Lon.

 

Đường mở trái phép sát nhà Phó Chủ tịch UBND xã, vậy sao chính quyền xã Trà Ka không báo cáo tình trạng phá rừng, khai thác vàng lên huyện, tỉnh? Điều này hoàn toàn đi ngược với tinh thần chỉ đạo của Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Ngọc Quang, để xảy ra khai thác khoáng sản, lâm sản trái phép nếu không báo cáo kịp thời, chính quyền cấp xã phải chịu trách nhiệm đầu tiên. Theo chúng tôi, tình trạng mở đường, khai thác gỗ, vàng trái phép trên địa bàn thôn 3 rất nghiêm trọng, đề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc điều tra, xác minh làm rõ và kiên quyết xử lý.

 

Phóng sự của Hữu Phúc - Xuân Nghĩa

 Báo Quảng Nam