Lũ quét kéo trôi cả đá 15 tấn thì công trình nào chịu được?

Con suối bình thường hiền lành, vậy mà…

Chiều 17/8, Thứ trưởng Lê Quang Hùng và đoàn công tác của Bộ Xây dựng có cuộc làm việc tại Mường La.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Lò Minh Hùng và Bí thư Huyện ủy Mường La Nguyễn Thành Công thông tin, đêm 2/8, rạng sáng ngày 3/8, trên địa bàn một số xã thuộc huyện có mưa to, gây ra lũ ống, lũ quét trên suối Nậm Păm, suối Chiến, suối Nậm Hồng, thuộc địa phận các xã Nặm Păm, Chiềng Muôn, Chiềng San, Chiềng Hoa và thị trấn Ít Ong đã bị thiệt hại lớn về người và của.

Cơn lũ đã khiến 12 người chết, 3 người còn mất tích, 15 người bị thương; 579 nhà dân bị ảnh hưởng, trong đó 179 nhà trôi hoàn toàn,103 sập và 46 nhà gẫy đổ; làm hư hỏng nhiều nhà cửa, tài sản, hoa màu, vật nuôi của bà con; cuốn trôi 7 nhà văn hóa, 1 trường tiểu học; làm ảnh hưởng nghiêm trọng 1 trường mầm non, 2 điểm trường tiều học, 1 trạm y tế.

Lũ cũng cuốn trôi 2 mố cầu và đường hai bên cầu cứng Nặm Păm, ngập đường tại tiểu khu 4 và 5, sạt lở nhiều vị trí khác làm quốc lộ 279D đi Lai Châu tắc đường hoàn toàn. Tỉnh lộ 109 đoạn từ ngã ba bản Nà Lốc đi xã Ngọc Chiến dài 15km bị cô lập. Các tuyến đường nội huyện đều bị sạt lở nặng gây ách tắc giao thông, ô tô không đi lại được tại các xã Chiềng Công, Chiềng Ân, Chiềng Hoa. Toàn bộ kè hai bên bờ suối Nặm Păm khoảng 2 km bị cuối trôi hoàn toàn, gây thiệt hại lớn hệ thống điện, hệ thống nước và cáp quang… Tổng thiệt hại ước tính khoảng 709 tỷ đồng.

Bí thư huyện ủy Mường La Nguyễn Thành Công cho biết, những ngày qua, toàn tỉnh Sơn La và huyện Mường La phải tập trung tổng lực để tìm kiếm cứu nạn, khắc phục bước đầu hậu quả do mưa lũ gây ra; hỗ trợ, sớm ổn định đời sống cho người dân bị thiệt hại về người và nhà ở.

Các hộ có nhà bị lũ cuốn trôi đều được bố trí nơi ở tạm, các hộ ở khu vực nguy hiểm đều phải di dời đến nơi an toàn. Người dân được hỗ trợ bằng tiền và hiện vật để bảo đảm không thiếu ăn, thiếu mặc. Hiện, các lực lượng địa phương vẫn đang mở rộng tìm kiếm 3 người còn mất tích.

Ông Nguyễn Thành Công cũng đề xuất với Thứ trưởng Hùng hỗ trợ nghiên cứu quy hoạch tổng thế thị trấn Ích Ong với quy mô 2.786 hộ, 3.509 ha, 5 tiểu khu và 16 bản.

Huyện Mường La mong muốn các nhà khoa học ngành Xây dựng xác định, đánh giá xem các khu dân cư, các khu dân cư tập trung và tái định cư có an toàn không, có nằm trong điểm cảnh báo lũ quét không, giúp xác định nguyên nhân và sức tàn phá của lũ quét.

“Con suối Nậm Păm bình thường hiền lành chảy, chỉ đủ cấp tưới tiêu, sinh hoạt mà chỉ một cơn lũ, sức tàn phá lớn thế, nên phải tìm nguyên nhân” – ông Công day dứt.

Không để người dân “sống chung” với lũ quét

Trực tiếp kiểm tra, khảo sát tại hiện trường nơi lũ quét đi qua, Thứ trưởng Lê Quang Hùng lưu ý, lũ ống, lũ quét ở các tỉnh miền núi Tây Bắc có sức tàn phá rất lớn, cả về lưu lượng và lưu vực. Lũ quét kéo theo những tảng đá nặng lên đến 15 tấn đổ ào ào trên đường đi thì không thể có một công trình nhà nào có thể chống chọi được. Vậy nên về cơ bản, các công trình nhà ở, công cộng phải nằm ngoài vùng ảnh hưởng của lũ quét.

Ông Hùng nhấn mạnh, cần xác định được cụ thể vùng ảnh hưởng của lũ ống, lũ quét. Ngay từ quy hoạch, phải xác định vị trí xây dựng đô thị, điểm dân cư nông thôn nằm ngoài vùng ảnh hưởng của lũ. Đây là nguyên tắc cơ bản để có thể xây dựng công trình nhà ở vùng hay xảy ra lũ quét.

Tuy nhiên, bất cập là hiện giờ mới chỉ có bản đồ cảnh báo nguy cơ lũ quét tỷ lệ 1/25.000 và 1/10.000. Mà trong quy hạch xây dựng bản đồ tỷ lệ 1/10.000 chưa đủ cơ sở để cắm mốc trên thực nghiệm, cần phải có bản đồ tỷ lệ 1/500 mới đủ cơ sở để cắm mốc trên thực địa. Vì vậy việc triển khai bản đồ chi tiết cảnh báo lũ quét từ vùng cảnh báo bản đồ chung cho tới cụ thể các thôn bản, vị trí trung tâm đô thị và cắm mốc địa giới là rất quan trọng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng giao nhiệm vụ cho Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn phối hợp với Sở Xây dựng tỉnh Sơn La và các đơn vị của địa phương triển khai, nghiên cứu hoàn thiện quy hoạch tổng thể thị trấn Ít Ong với quy mô xấp xỉ 3000 hộ, có cập nhật biến đổi khí hậu, diễn biến lũ, kết hợp làm kè chỉnh trị suối Nậm Păm.

Đặc biệt là việc rà soát, đánh giá mức độ an toàn của các khu dân cư tập trung, các khu tái định cư về vị trị, loại trừ sạt trượt, nằm ngoài vùng ảnh hưởng lũ, bảo đảm cấp nước, thoát nước, phục vụ đời sống.

Thứ trưởng Lê Quang Hùng đã trao 200 triệu đồng- số tiền Bộ Xây dựng chia sẻ và hỗ trợ nhân dân sớm khắc phục thiệt hại do trận lũ quét lịch sử vừa gây ra. Cũng trong chuyến công tác, Thứ trưởng đã khảo sát an toàn hồ đập thủy điện Sơn La.

P.Thảo