Lóng Luông - từ Tàng “Keangnam” đến bản người Mông trồng bơ trồng mận...

Lóng Luông ngày ấy…

Chỉ cần nhắc đến tên Lóng Luông (xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La), người dân cả một vùng Tây Bắc ai cũng mường tượng đến ông trùm ma túy khét tiếng Tráng A Tàng (Tàng Keangnam), từng một thời gây “bão” ở “thủ phủ” ma túy này.

Sau thời của Tàng, bản Tà Dê (xã Lóng Luông) lại khiến nhiều người phải rùng mình ghê sợ khi nổi lên hai ông trùm ma túy Nguyễn Thanh Tuân và Nguyễn Văn Thuận.

Tàng Keangnam từng là trùm ma túy lớn nhất xã Lóng Luông. Y có một ngôi nhà sàn ở bản Lũng Xá, nơi đây được biến thành đại bản doanh để tập kết và mua bán ma túy. Thời còn tung hoành ngang dọc, Tàng liều lĩnh và có mối quan hệ khăng khít với những trùm ma túy người Lào. Năm 2013, trong lúc Tàng cùng vợ và đàn em đang vận chuyển 265 bánh heroin bằng ô tô, lưu thông hướng Hà Nội – Bắc Ninh đã bị bắt quả tang. Trùm ma túy Tàng Keangnam cùng đồng bọn sau đó bị tuyên án tử hình.

Sau khi Tàng Keangnam bị bắt, hai trùm ma túy khác là Nguyễn Thanh Tuân (34 tuổi) và Nguyễn Văn Thuận (35 tuổi) nổi lên. Hai đối tượng trốn lệnh truy nã, về bản Tà Dê xây dựng sào huyệt, hội tụ những tay giang hồ cộm cán, lập đường dây buôn ma tuý xuyên quốc gia. Để có cơ sở ẩn nấp vững chắc, chúng cho xây dựng boong ke, đào hầm quanh nhà, trang bị nhiều vũ khí để đối phó với lực lượng chức năng.

Tháng 6/2018, hơn 300 cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh Sơn La phối hợp với lực lượng tinh nhuệ của Bộ Công an dùng 7 xe bọc thép và nhiều phương tiện đặc chủng tấn công khu nhà của trùm ma túy ở Tà Dê. Sau 3 ngày chiến đấu, lực lượng chức năng đã tiêu diệt Nguyễn Thanh Tuân và Nguyễn Văn Thuận, bắt giữ nhiều đối tượng khác. Tại sào huyệt của chúng, Công an thu giữ nhiều ma túy và vũ khí nóng.

Hơn một năm sau ngày trùm ma túy Tuân và Thuận bị tiêu diệt, chúng tôi tìm đường đến thung lũng Tà Dê để ghi nhận cuộc sống của người dân từng bị coi là “vùng đất chết” nơi đây.

Từ trung tâm huyện Vân Hồ, đi trên quốc lộ 6 đến ngã ba Lóng Luông rẽ vào con đường đến “thủ phủ” ma túy xưa kia đúng là hiểm trở khó lường, một bên là núi cao, một bên là vực sâu.

Thấy chúng tôi hỏi đường vào Tà Dê, nhiều người dân hai bên đường tỏ rõ sự ái ngại. Có người nhắc luôn: “Vào Tà Dê phải cẩn thận đó, đừng đi vào ban đêm. Vào đó mà không liên hệ với Trưởng bản thì rất nguy hiểm, trong ấy nhiều đối tượng truy nã lẩn trốn, chúng manh động và luôn có súng bên người”.

Mang theo những lời dặn dò chân tình, chúng tôi tìm đến nhà Trưởng bản Tà Dê, ông Sồng A Tồng. Nghe chúng tôi nhắc lại lời dặn của bà con, ông xua tay bảo: “Tà Dê nguy hiểm như lời người dân ngoài bản nói về “thủ phủ” ma túy đã là chuyện của những năm trước rồi”.

Rót chèn trà mời khách, ông Tồng kể: “Đúng là Tà Dê và Lũng Xá trước đây có rất nhiều đối tượng bị truy nã mang theo súng lẩn trốn, ai làm trái ý là bị đe dọa. Vài năm trước, nhà tôi có bạn ở Hòa Bình đến chơi, ăn cơm, uống rượu đến nửa đêm mới về. Khi đi qua nhà trùm ma túy Nguyễn Thanh Tuân bị những người cầm súng chặn lại, người nhà tôi phải ra bảo lãnh họ mới cho về”.

Cũng theo Trưởng bản Tà Dê, thời gian trước khi bản còn có các ông trùm ma túy, có lần trong bản xảy ra tranh chấp, ông khi đó đang là công an viên cùng tổ hòa giải của bản đến giải quyết thì bị các đối tượng bao vây, mang theo súng vào tận nhà tìm vì nghĩ mình chụp ảnh họ đưa lên mạng xã hội.

Trên đường vào Tà Dê trước đó, chúng tôi ghé quán nước một người quê gốc ở Thái Bình lên lập nghiệp. Anh này bảo: “Ngày xưa những người lạ như các chú mà vào đây thì rất nguy hiểm, thậm chí còn bị theo dõi. Tà Dê ngày ấy chẳng ai đến, bị cô lập bởi những tên buôn bán ma túy nên đời sống bà con vì thế rất khó khăn”.

Thay da đổi thịt ở “vùng đất chết”

Căn nhà từng là sào huyệt của trùm ma túy nằm trong bản Tà Dê giờ hoang vắng. Vậy mà trước đây nơi này từng như một đại bản doanh với những nơi ẩn nấp kiên cố, hầm hào, boong ke, có vũ khí và có những tên tội phạm khét tiếng... Giờ đây, “đại bản doanh” trở thành nơi nuôi gia súc gia cầm, sân được san phẳng làm sân chơi tập thể cho bà con trong bản.

Trưởng bản Sồng A Tồng kể tiếp, trước kia bản Tà Dê và Lũng Xá là một, do đông dân nên sau này được tách thành hai. Cả hai bản đều nằm trong thung lũng, xung quanh là đồi núi cao hiểm trở, con đường dẫn vào bản chỉ có đất đá lởm chởm, những tảng đá hộc lớn nhô lên cao khiến xe cộ đi lại vô cùng khó khăn và nguy hiểm. Chính vì địa hình này mà những trùm ma túy chọn nơi đây để ẩn nấp.

Từ sau ngày những ông trùm ma túy bị tiêu diệt, tuyến đường TL102 đi vào bản được sửa chữa, nâng cấp và mở rộng hơn. Đường hoàn thiện, con đường mới khang trang vào bản đi dễ dàng hơn trước, đời sống của người Tà Dê cũng đang dần thay da đổi thịt từng ngày.

Tà Dê và Lũng Xá có 100% là người dân tộc Mông, tỉ lệ hộ nghèo ở hai bản còn khá cao. Bà con trong bản đa số là làm nông nhưng đất đai ít, nước cũng khan hiếm, đường đi thì khó khăn, vất vả. Khi còn sự hiện hữu của các trùm ma túy và các tay giang hồ, người ngoài không dám vào bản mua nông sản, một số người trong bản có xe máy thường chở hàng mang ra ngoài bán cho bà con nhưng không được nhiều.

“Từ khi đường vào bản làm xong, giao thông thuận tiện đã góp phần lớn vào việc phát triển kinh tế ở Tà Dê và Lũng Xá. Bây giờ giao thông thuận lợi, thương lái vào tận bản thu mua nên kinh tế trong bản đã phát triển hơn. Tuyến đường giao thông nội bản đã được bê tông hóa hơn 80%, tình hình an ninh trật tự ở bản giờ cũng rất tốt, bà con nhân dân thân thiện và hiếu khách”, Trưởng bản Tồng vui mừng nói.

Ông Tếnh A Chìa, Chủ tịch UBND xã Lóng Luông chia sẻ, bà con ở hai bản chủ yếu sinh sống bằng nghề nông, trước đây người dân thường trồng các loại cây ăn quả như mận, đào… nhưng sau khi khu vực này trở thành điểm nóng ma túy, thông thương vào bản rất khó khăn, nhiều hộ dân đã phải phá bỏ cây cối đi.

“Từ ngày sào huyệt ma tuý bị phá bỏ, cùng với được sự quan tâm của Nhà nước mở mang đường sá và những chính sách khuyến khích hỗ trợ kinh tế, đời sống người dân Tà Dê ngày càng khấm khá, ổn định hơn”, ông Chìa nói và cho biết thêm, năm 2017, Nhà nước đã hỗ trợ dân bản trồng 10ha mận, năm 2018 trồng 6.000 cây bơ trên diện tích khoảng 12ha và đầu năm 2019 hỗ trợ trồng 10ha cây chanh leo… hứa hẹn một tương lai tươi sáng với người dân nơi đây…

Thái Bá