Làng tranh Đông Hồ tất bật...mùa hàng mã

Theo nghệ nhân tranh dân gian Nguyễn Hữu Sam, nghề vẽ tranh có ở Đông Hồ hàng trăm năm trước, còn nghề làm vàng mã mới chỉ xuất hiện vài chục năm nay. Tuy nhiên, do tranh Đông Hồ ngày càng ít người chuộng, ván khắc, khuôn tranh bị gác lên chuồng gà, cất vào trong kho. Hiện nay, cả Đông Hồ chỉ còn 2 gia đình bán trụ với nghề tranh truyền thống, hàng trăm gia đình khác chuyển hẳn sang làm hàng mã.

Trên đường từ thị trấn Hồ vào “vương quốc” của hàng mã, hàng trăm xe tải lớn nhỏ đỗ kín 2 bên đường, đeo đủ loại biển từ trong Nam đến ngoài Bắc đang đợi đến lượt “ăn hàng”. Xe máy, xe đầu ngang tấp nập chở vàng mã ùn ùn từ các ngõ xóm ra trục đường chính để chất lên xe tải. Vào trong làng Đông Hồ gần như 100% cổng ngõ của các hộ gia đình treo biển quảng cáo: “Tại đây chuyên sản xuất ô tô, xe máy”, “Chuyên điện thoại di động” hay “Chuyên làm ngựa, voi”… Điều này khiến nhiều người dần quên đi đây là làng tranh nổi tiếng của Kinh Bắc xưa kia.

Cô Oanh con gái nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam cho biết, nghề làm hàng mã ở Đông Hồ diễn ra quanh năm nhưng bán hàng chỉ tập trung vào 2 ngày chính là rằm tháng Bảy (ngày xá tội vong nhân) và ngày ông Công, ông Táo. Vào những ngày này thanh niên, trai tráng trong làng tỏa đi khắp vùng trong cả nước giao hàng và tìm đầu mối bán buôn.

Theo ông Nguyễn Ngọc Thai, trước đây, người Đông Hồ chỉ làm những mặt hàng như quần, áo, mũ, dày, giép, khăn xếp, cá chép và ngựa cho ông Công, ông Táo. Khoảng chục năm trở lại đây, do nhu cầu của xã hội "trần sao âm vậy" nên nhiều gia đình làm luôn cả ô tô, xe máy, điện thoại, ti vi, máy bay… để bán. Và cũng từ đó hình thành việc mỗi hộ gia đình chuyên sản xuất một mặt hàng.

Gia đình ông Thai chuyên làm xe máy cho người đường âm. Từ ngoài sân đến trong nhà ông, xe máy chất thành từng chồng cao ngất, với đủ các loại xe như Dream, Wave, Future đến xe tay ga như SH 125, Air Blade… Chia nhau làm từng công đoạn, mỗi ngày gia đình ông hoàn thiện được 3 chiếc xe máy. Mỗi chiếc bán khoảng 150.000 đồng. Nhìn những công đoạn ông Thai làm ra một chiếc xe máy từ chẻ nan, dán giấy… cũng đủ thấy nghề làm vàng mã cũng đòi hỏi sự khéo léo không kém nghề tranh.

Hàng chục gia đình mà chúng tôi ghé qua, từ người già đến trẻ nhỏ đều tất bật bôi bôi, quết quết, cắt dán những tờ giấy vào bộ khung bằng tre để thành bộ đồ vàng mã hoàn chỉnh. Nằm ngay đầu làng, gia đình anh Mộc Thanh ngồn ngộn những đống vàng mã vây kín cửa ra vào. Anh Thanh cho biết, từ đầu tháng 12 dương lịch tới nay, bình quân mỗi ngày làng Đông Hồ xuất khoảng 40 chuyến ô tô vàng mã đủ loại, đem về tiền tỉ cho người dân. Chính vì vậy, cả làng tranh Đông Hồ nức tiếng xưa khia giờ được nhắc tới như một đại công trường chuyên sản xuất hàng mã.

Từ cụ già...

... đến trẻ nhỏ đều "vào cuộc" chạy đua với ngày ông Công, ông Táo sắp đến

... ngựa lớn

cho đến cưỡi voi

hoặc ô tô đủ loại

Mũ của ông Công, ông Táo được phơi khắp sân nhà

Trong thùng xe không chứa hết, đồ của ông Công, ông Táo còn được cài xuống gầm xe