Kiến nghị ngân sách Trung ương hỗ trợ một phần cho những hộ vừa thoát nghèo

Đề xuất này được đại biểu Quốc hội Nguyễn Duy Minh (TP Đà Nẵng) nêu ra khi góp ý cho việc gỡ nút thắt để đẩy nhanh tiến độ triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025.

Mặc dù ghi nhận nỗ lực, cố gắng của các cấp, các ngành trong lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện, song vị đại biểu cho rằng việc tổ chức thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia còn nhiều khó khăn, vướng mắc dẫn đến tiến độ triển khai thực hiện và giải ngân vốn còn quá chậm.

Hướng dẫn cụ thể việc dùng ngân sách hỗ trợ đồng bào dân tộc

Nguyên nhân chủ yếu, theo ông Minh, xuất phát từ khung cơ chế chính sách, sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương còn chưa chặt chẽ; bộ máy chỉ đạo điều hành ở các cấp còn chưa có sự thống nhất; chưa phát huy hết trách nhiệm của các chủ thể.

Trong khi đó, các địa phương vẫn còn bị động, lúng túng, thiếu quyết liệt, tâm lý sợ sai trong triển khai thực hiện. Các bộ, ngành cũng phải mất thời gian trả lời, giải quyết các vướng mắc của các địa phương đã làm chậm tiến độ triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành các mục tiêu của chương trình đã đề ra.

Với Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, vị đại biểu TP Đà Nẵng đề nghị Ủy ban Dân tộc có hướng dẫn cụ thể hơn về việc sử dụng vốn ngân sách Nhà nước để triển khai thực hiện nội dung hỗ trợ đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Ông Minh cũng đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành xem xét phương án dùng ngân sách Trung ương hỗ trợ một phần cho các đối tượng hộ gia đình chính sách không thuộc diện nghèo hay cận nghèo đã tham gia vào các dự án phát triển sản xuất, đặc biệt là đối với những hộ vừa thoát nghèo khỏi diện cận nghèo vì những hộ này vẫn còn đang gặp nhiều khó khăn.

Để đảm bảo tính hiệu quả của các dự án phát triển sản xuất cũng như khả năng tiếp cận cơ hội phát triển kinh tế - xã hội của nhiều đối tượng trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đại biểu đề nghị xem xét lại quy định về tỷ lệ số lao động bắt buộc là người dân tộc thiểu số tại các doanh nghiệp khi tham gia vào các dự án phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị.

Việc này nhằm tăng cường hơn nữa cơ hội tham gia của các doanh nghiệp có tiềm lực, có mong muốn hỗ trợ cho đồng bào nhưng lại ở ngoài vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Nút thắt trong phân bổ vốn sự nghiệp

Nói rõ hơn về việc chậm tiến độ, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nhận định chương trình mục tiêu quốc gia là chương trình rất lớn, hệ thống chính sách liên quan đến rất nhiều các văn bản pháp luật và chủ trương từ giai đoạn trước còn đang có hiệu lực. Vì thế, phải ban hành rất nhiều văn bản để thực hiện.

Bên cạnh đó, chương trình này bao trùm trên 10 dự án ở tất cả các lĩnh vực khác nhau, liên quan đến rất nhiều bộ, ngành, địa phương và nhiều lĩnh vực, địa bàn rất rộng, đến tận địa bàn thôn, bản và đến tận hộ gia đình, thậm chí đến từng người dân. Chính vì vậy, hệ thống văn bản ban hành cần phải chi tiết, cụ thể với khối lượng văn bản rất nhiều.

Đây là một phần lý do khiến việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia bị chậm.

Đề cập đến vấn đề giải ngân, thừa nhận tiến độ cũng đang chậm, song Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết có cả nguyên nhân do khách quan và chủ quan. Hiện nay, nút thắt chủ yếu liên quan đến phần vốn sự nghiệp.

Nhiều đại biểu Quốc hội kiến nghị giao phần vốn này cho địa phương chủ động. Ông Lềnh cho biết Chính phủ đã trình Quốc hội về cơ chế này. Ông mong Quốc hội đồng thuận, tạo điều kiện để Chính phủ phân cấp cho các địa phương.

"Nếu tháo được cơ chế này, tiến độ giải ngân vốn sự nghiệp sẽ nhanh hơn, cộng với giải ngân vốn đầu tư công thì chắc chắn khả năng hoàn thành mục tiêu cũng như tiến độ giải ngân nguồn lực sẽ đạt được yêu cầu như nghị quyết của Quốc hội", theo ông Lềnh.

Để giải quyết những khó khăn phát sinh trong thực tiễn, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đề nghị có các chính sách đặc thù.

"Với các cơ chế đặc thù Chính phủ đã trình, rất mong muốn các đại biểu Quốc hội đồng tình để tháo gỡ, bởi vì những vấn đề này liên quan trực tiếp chủ yếu ở chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Nếu tháo gỡ các cơ chế này sẽ là điều kiện rất tốt và quan trọng để các địa phương có căn cứ để tổ chức triển khai trong thời gian tới được nhanh hơn", ông Lềnh nhấn mạnh.