Không để tình trạng độc quyền, đẩy giá thuê công trình viễn thông lên cao

Hiệu quả hoạt động của Quỹ dịch vụ viễn thông công ích chưa cao

Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Viễn thông sửa đổi sáng 22/6, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) cho biết, Quỹ dịch vụ viễn thông công ích cần nguồn kinh phí lớn phát triển, duy trì hạ tầng viễn thông, cung cấp dịch vụ viễn thông tại vùng kinh tế có điều kiện xã hội đặc biệt khó khăn mà ngân sách nhà nước khó đảm đương.

Thông qua cơ chế đóng góp nguồn tài chính từ quỹ, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cũng được hưởng lợi, doanh thu sẽ tăng khi đời sống của người dân vùng sâu vùng xa cải thiện.

Để khắc phục bất cập trong triển khai hoạt động của quỹ, đại biểu Điểu Huỳnh Sang cho rằng các chương trình viễn thông công ích cần xác định rõ mục tiêu hỗ trợ của quỹ, các quy định về đóng góp, giải ngân.

"Nếu thực hiện theo nguyên tắc thu, chi tương ứng, chưa có nhiệm vụ chi mà không thu để tránh tồn dư quỹ theo như tờ trình của Chính phủ thì thật là không hợp lý theo quy định của pháp luật", nữ đại biểu nêu ý kiến.

Báo cáo tổng kết thi hành luật đưa ra nhận định Quỹ dịch vụ viễn thông công ích chưa đạt được mục tiêu đề ra, hiệu quả hoạt động chưa cao, việc thực hiện còn nhiều khó khăn. Thực tế, việc sử dụng quỹ trong thời gian qua mới hỗ trợ mạng viễn thông và các thiết bị đầu cuối.

Đại biểu này cho rằng cần làm rõ số dư của quỹ, quỹ thu từ phần đóng góp của doanh nghiệp để chi cho hoạt động nào, vì mục tiêu công ích hay cho người dân?

Một số nhiệm vụ chi của quỹ trùng lặp với nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước như chi hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo tiếp cận dịch vụ viễn thông công ích…

Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ quỹ này thuộc về ai quản lý, cơ chế thu chi rõ ràng, minh bạch, quy định rõ đối tượng chi trong vận hành quỹ.

Bên cạnh đó, nữ đại biểu cũng đề nghị rà soát quy định về công trình viễn thông và nghĩa vụ doanh nghiệp đảm bảo khả thi, tương thích với quy định của Luật Đất đai, Luật Quản lý sử dụng tài sản công...

"Cần hoàn thiện quy định kết nối và chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông, không để xảy ra tình trạng độc quyền, đẩy giá thuê công trình lên cao, bất hợp lý", đại biểu Điểu Huỳnh Sang nhấn mạnh.

Đối tượng áp dụng khó khả thi

Về đối tượng áp dụng, đại biểu Tráng A Dương (Hà Giang) cho biết, dự thảo áp dụng đối tượng là tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài. Theo ý kiến của đại biểu, việc quy định trên khó khả thi với những pháp nhân không có sự nhận diện tại Việt Nam.

"Bởi lẽ để duy trì một môi trường pháp lý thuận lợi cho việc thu hút đầu tư nước ngoài cũng như các nhà cung cấp dịch vụ số, tôi đề nghị giới hạn phạm vi áp dụng của luật với cá nhân, tổ chức thành lập hoạt động tại Việt Nam theo pháp luật Việt Nam", đại biểu đề xuất.

Khoản 2 Điều 18 của dự án luật nêu: không cung cấp dịch vụ viễn thông với giá cước thấp hơn giá thành. Đại biểu Tráng A Dương đề nghị xem xét lại quy định này do không phải lúc nào việc cung cấp hàng hóa dịch vụ thấp hơn giá thành cũng là hợp pháp.

Trong đó, Điều 91 Luật Thương mại quy định quyền thương mại của tư nhân, Luật Cạnh tranh cũng không cấm hành vi bán hàng hóa dịch vụ dưới giá thành.

Mặt khác, khoản 1 Điều 27 Luật Cạnh tranh chỉ quy định việc cấm doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường, thực hiện hành vi bán hàng, cung cấp dịch vụ dưới giá thành toàn bộ dẫn đến loại bỏ đối thủ cạnh tranh.

Chính vì vậy, đại biểu này đề nghị cần nghiên cứu bỏ quy định nêu trên của dự thảo luật để thống nhất quy định pháp luật khác.

Theo đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh), Điều 3 của dự án luật quy định hoạt động viễn thông bao gồm đầu tư kinh doanh dịch vụ viễn thông cơ bản, dịch vụ viễn thông giá trị gia tăng hài hòa hoạt động viễn thông công ích, kết nối chia sẻ hoạt động viễn thông.

Tuy nhiên, đại biểu này cho rằng nội dung của dự thảo tập trung vào hoạt động viễn thông giống như quy định hiện hành. Vì vậy, đề nghị nghiên cứu làm rõ hơn nội hàm hoạt động viễn thông và bổ sung các quy định cho phù hợp.

Theo quan điểm của nhiều chuyên gia, hoạt động viễn thông bao gồm việc tham gia hoạt động viễn thông, đảm bảo an toàn viễn thông bên cung cấp dịch vụ và bên sử dụng dịch vụ, cạnh tranh bình đẳng trong hoạt động, nghiên cứu viễn thông. Từ đó, hình thành hệ thống pháp luật về viễn thông, trong đó có hoạt động kinh doanh về viễn thông.

Trong bối cảnh có sự giao thoa giữa lĩnh vực công nghệ thông tin và viễn thông tạo ra nhiều tiện ích, đại biểu cho rằng hồ sơ dự thảo luật cần phân tích kỹ bối cảnh xây dựng chính sách, phân tích chính sách, tác động dự án luật, làm rõ lợi ích quốc gia và của doanh nghiệp trong nước, nước ngoài thuộc đối tượng áp dụng.

Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu liên quan đến Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, đây thực tế là quỹ dịch vụ phổ cập. Các quốc gia trên thế giới đều có mục tiêu phổ cập viễn thông, internet, phủ sóng vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo và phát triển kinh tế số, xã hội số.

"Nếu nhà nước phổ cập bằng ngân sách thì các nhà mạng có xu thế chỉ đầu tư vào những nơi đông dân, có lãi cao. Như vậy, nhà nước phải đầu tư rất nhiều. Bởi vậy, đa số quốc gia chọn cách yêu cầu nhà mạng có trách nhiệm phổ cập", Bộ trưởng cho biết.

Chia sẻ hai cách để nhà mạng thực hiện, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu, với cách yêu cầu các nhà mạng phủ sóng rộng, có thể gây khó khăn cho các nhà mạng nhỏ. Cách thứ hai là các nhà mạng đóng góp vào quỹ phổ cập theo doanh thu.

"Doanh nghiệp lớn đóng nhiều, nhỏ đóng ít, sau đó nhà nước dùng quỹ này để phổ cập dịch vụ. Đa số các quốc gia đều chọn cách thứ hai", Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết.

Theo Bộ trưởng, ở Việt Nam, cơ bản, quỹ này giao cho chính nhà mạng thực hiện, tức là, nhà mạng nhận lại tiền đóng góp của mình để thực hiện phổ cập dịch vụ, phổ cập 2G xong đến 3G, 4G, 5G... Quỹ đã góp phần tích cực để nước ta có vùng phủ sóng rộng, người dân được phổ cập dịch vụ.

"Thời gian qua, vận hành của quỹ có bất cập như giải ngân chậm, tồn quỹ nên thay vì dừng hoạt động, cần điều chỉnh quy định trong dự thảo luật theo hướng xác định rõ mục tiêu, cách thức thu, quản lý sử dụng để quỹ hoạt động tốt hơn. Bởi ngoài việc phủ sóng vùng khó khăn, quỹ dịch vụ phổ cập còn hỗ trợ bà con vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo thiết bị và chi phí sử dụng dịch vụ ở mức cơ bản. Các chương trình giảm nghèo của nhà nước đều dùng quỹ này để hỗ trợ bà con", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng thẳng thắn thừa nhận.

Đề xuất Quốc hội xem xét duy trì quỹ, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ báo cáo Chính phủ để đổi tên thành Quỹ dịch vụ phổ cập và thay đổi một số cơ chế nhằm khắc phục tồn tại, khó khăn; đồng thời gửi các đại biểu bổ sung báo cáo về hoạt động của Quỹ trong thời gian qua.