IMO 48 và những "lần đầu tiên" của Việt Nam

>> Việt Nam đạt thành tích cao nhất từ trước tới nay

Phát biểu mở màn cuộc họp báo về kết quả Olympic Toán Quốc tế lần thứ 48 tại Việt Nam (IMO 48) do Bộ GD-ĐT tổ chức vào sáng nay, Thứ trưởng Trần Văn Nhung, Trưởng Ban tổ chức cuộc thi tổng kết ngắn gọn như vậy.

Cũng theo lời Thứ trưởng Nhung, ngay sau khi nhận được các báo cáo về cuộc thi này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân đã thốt lên: Đúng là một sự kiện Toán học của thế kỷ 21.

Để được đăng cai IMO 48, Việt Nam đã phải mất 10 năm làm thủ tục với nhiều quy trình phức tạp và phải chiếm được niềm tin của cộng đồng Toán quốc tế.

Chiều nay, lễ bế mạc IMO 48 sẽ diễn ra trọng thể tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sẽ tới dự.

Gần 100 người trong Ban Tổ chức IMO 48 đã hơn 10 ngày “không ngủ”, vì lo chuẩn bị trước cuộc thi và vì niềm vui thắng lợi bất ngờ, vượt mức yêu cầu.

Điều tâm đắc nhất mà những người tổ chức “thu hoạch” được từ cuộc thi này chính là các đề thi được cả cộng đồng Toán quốc tế thừa nhận: Khó và hay. PGS.TS Trần Văn Nghĩa, Phó trưởng ban tổ chức cho biết: Không có thí sinh nào làm được điểm tuyệt đối. Thí sinh người Nga làm bài khá nhất, nhưng cao nhất cũng chỉ là 37/42 điểm.

Khổ công của đề thi và chấm thi IMO 48

Theo điều lệ IMO, đề thi được Hội đồng các trưởng đoàn xây dựng trên cơ sở ngân hàng các bài toán đề xuất từ các nước trên thế giới gửi đến. Nước chủ nhà phải có trách nhiệm thành lập tiểu ban tuyển chọn, tìm trong hàng trăm đề thi gửi đến để chọn những đề thi hay, không trùng lặp với các đề trước và phải nghĩ ra nhiều đáp án khác nhau, giúp người chấm có căn cứ xác định điểm cho thí sinh...

Sau khi tiểu ban xây dựng được một danh sách đề nghị, các trưởng đoàn sẽ tiếp tục lựa chọn đề, sau đó đưa ra thảo luận, lấy ý kiến và biểu quyết 6 bài toán hay nhất (mỗi ngày thi 3 bài toán).

Theo GS Hà Huy Khoái, Phó Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam, Phó ban tổ chức: Từ cuối tháng 3, Việt Nam đã nhận được 150 đề thi được gửi đến từ 34 nước tham dự. Ban tổ chức có trách nhiệm lựa chọn 30 đề thi hay nhất trong số này. Khâu bảo mật đề thi trong suốt bốn tháng qua cũng vô cùng quan trọng.

Khác với các cuộc thi Olympic quốc tế do các nước tổ chức trước đây, Ban giám khảo phải thuê chuyên gia từ nhiều nước trên thế giới, nhưng Việt Nam thì khác. 80 thành viên tham gia chấm thi IMO lần này đều là những nhà toán học từ các trường, viện ở trong nước và 30 nhà toán học Việt kiều.  

Về khâu chấm thi, nước chủ nhà chấm bài thi cho tất cả các nước, nhưng riêng bài của đoàn Việt Nam sẽ do các nước ra đề thi chấm. Theo nguyên tắc của IMO, trưởng đoàn chấm bài thi của học sinh nước mình trước rồi mới đưa cho Ban giám khảo. Nếu có sự chênh lệch lớn giữa hai lần chấm này thì sẽ được đưa ra Hội đồng thi để quyết định điểm số. Hầu như năm nào cũng có những bài thi gây tranh luận buộc Hội đồng thi phải quyết định, nhưng năm nay, công việc này đã khá “xuôi chèo mát mái” - GS Khoái cho biết.

Những con số “ấn tượng” của IMO 48

80 chuyên gia Việt Nam đã phải chấm 3.600 bài thi viết bằng hàng chục thứ tiếng: Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Trung Quốc, A-rập, Triều Tiên, Nhật Bản, Campuchia... với số lượng khoảng 20.000 tờ chỉ trong gần hai ngày!

6 máy photocopy siêu hiện đại, vừa có chức năng photo, vừa có thể lưu bài thi dưới dạng PDF được sắm với số tiền lên đến hàng trăm nghìn USD để phục vụ cho công việc chấm.

160 tình nguyện viên được tuyển chọn từ gần 700 sinh viên tiêu biểu của các trường có tiếng ở Hà Nội. Không chỉ giỏi về ngoại ngữ, họ còn là những người có khả năng ứng xử khéo léo, am hiểu về lịch sử, văn hóa, con người Việt Nam nói chung và người Hà Nội nói riêng… và 15 sinh viên ĐH Y Hà Nội làm tình nguyện viên về công tác y tế, góp sức cùng các đoàn trong việc chăm sóc sức khoẻ cho các học sinh dự thi.

Chỗ ăn, nghỉ, bảo đảm an toàn về mọi mặt cho gần 1.000 thầy cô giáo, học sinh quốc tế cũng là một công việc đầy gian nan. Trong khi đó, vấn đề tài chính cho Ban tổ chức là một điều nan giải vì IMO 48 tổ chức tại Việt Nam chỉ được cấp kinh phí  khoảng 3 tỷ đồng, trong khi tại các nước khác, kinh phí dành tổ chức cho sự kiện này là 3 triệu USD, tương đương với gần 50 tỷ đồng, nhiều gấp gần 20 lần Việt Nam.

Dù vậy, tất cả điều kiện ăn ở của Việt Nam đều đạt tiêu chuẩn quốc tế, sang trọng, lịch sự, an toàn, thân thiện.

 Mai Minh