"Hứa năm 2023 không có trường hợp đình chỉ bị can nào thì tôi không hứa được"

Cuối buổi chiều qua 8/11, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí đã giải đáp một số thắc mắc, băn khoăn của đại biểu Quốc hội liên quan đến báo cáo công tác năm 2022 của ngành kiểm sát.

Theo ông Trí, vụ việc, vụ án hình sự được thống kê theo thời kỳ báo cáo cho thấy toàn quốc thụ lý hơn 97.500 vụ, trên 155.000 bị can, đình chỉ 20 bị can (do không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm liên quan đến trách nhiệm của viện kiểm sát) chiếm tỷ lệ nhỏ là 0,002%.

"VKSND tối cao cũng nhận thức được trách nhiệm của mình và sẽ chỉ đạo, quan tâm khắc phục cao nhất trong thời gian tới. Viện trưởng một lần nữa cũng báo cáo Quốc hội là chúng ta không thể phấn đấu một con số tuyệt đối mặc dù chúng ta mong muốn. Bởi vì trong cuộc đấu tranh này thì luật pháp của chúng ta có 2 yêu cầu: Một là chúng ta phải đảm bảo được hiệu quả cuộc đấu tranh, tấn công tội phạm; hai là phải bảo vệ được quyền con người trong quá trình thực hiện thực thi pháp luật", ông Trí nói về con số "đình chỉ 20 bị can".

Theo ông, nếu tấn công tội phạm thì tất nhiên phải dám làm và quyết tâm làm. Ngược lại nếu sợ oan sai, sợ trách nhiệm bỏ lọt tội phạm thì xã hội không ổn định, không bình yên và chắc chắn xâm hại đến lợi ích của đại đa số quần chúng nhân dân.

"Chúng ta phấn đấu để kiểm soát và hạ thấp con số này, chứ nếu đòi con số 0 thì như tôi đã phát biểu ít nhất 2 lần trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội là chắc không làm được lúc này. Nếu chúng ta đòi con số 0 thì các cơ quan chức năng sẽ không dám tấn công tội phạm nữa và sẽ bỏ lọt tội phạm. Nếu bỏ lọt tội phạm thì bình yên, ổn định, sự phát triển chúng ta, yên ổn của xã hội sẽ không đảm bảo. Chính vì vậy, chúng ta phải thấy đó là một yếu tố vừa khách quan, vừa chủ quan", Viện trưởng Lê Minh Trí nêu quan điểm.

Ông khẳng định không coi nhẹ 20 trường hợp trên, nhưng chỉ chiếm 0,002%. Con số này hằng năm đều được kéo giảm thấp xuống chứ không phải để "tự do phát triển".

Trong 20 trường hợp phải đình chỉ nói trên có 3 vụ đánh nhau. "Khi xảy ra đánh nhau chúng ta cũng không có căn cứ để xác định đối tượng nào thực hiện hành vi gây thương tích, đủ điều kiện để truy cứu trách nhiệm hình sự. Kể cả trong số đó cũng có những đối tượng chúng ta không xác định được đủ tuổi thành niên hay không, đủ chịu trách nhiệm hình sự hay không. Chính vì vậy, có bước phải tạm giữ.

Theo luật chúng ta không thể tạm giữ quá được mà buộc phải khởi tố. Trong quá trình chứng minh tội phạm thấy rằng tuổi không tới, tham gia nhưng chưa gây thương tích thì chúng ta thực hiện việc đình chỉ bị can. Đây cũng là bảo vệ quyền con người", Viện trưởng Lê Minh Trí phân tích thêm.

Ông nhấn mạnh, biện pháp khởi tố để làm rõ những vụ án mà những đối tượng này trực tiếp tham gia và có mặt trong các vụ việc xảy ra chứ không phải là đối tượng, bị can này không liên quan trực tiếp.

Về trách nhiệm cơ quan điều tra của viện kiểm sát, ông Lê Minh Trí thẳng thắn: "Nếu hôm nay nói Viện trưởng hứa năm 2023 không có trường hợp nào thì tôi hứa không được. Nhưng tôi phấn đấu con số 20 này phải giữ hoặc kéo thấp xuống, nếu có tăng lên 1-2 trường hợp thì phải có lý do", ông Trí nói.

"Báo cáo với các đại biểu Quốc hội và mong Quốc hội chia sẻ cho phần trách nhiệm giữa tấn công tội phạm cũng như trách nhiệm bảo vệ quyền con người. Chúng tôi nhận thức đầy đủ nhưng phải giải quyết trong một mối quan hệ như thế", ông Trí kết thúc phát biểu.