Hà Nội “bỏ phiếu chống” Kiến trúc sư trưởng

Thứ trưởng Trần Ngọc Chính viện dẫn, mô hình trước không hoạt động tốt vì còn nhiều bất cập. Việc tổ chức Văn phòng kiến trúc sư trưởng như một cơ quan hành chính công, “ôm” cả chức năng cấp phép, thoả thuận địa điểm xây dựng… đã hạn chế chức năng tham mưu về chuyên môn sâu. Kiến trúc sư trưởng thời kỳ này được giao quá nhiều quyền lực nhưng bộ máy không đủ nhân lực, năng lực để thực hiện chức trách…

Tuy nhiên, trong hội nghị lấy ý kiến của các nhà quả lý đô thị, nhà chuyên môn tại 2 thành phố từng tồn tại thiết chế này (tổ chức cuối tháng 3 vừa qua), 2/20 ý kiến phát biểu vẫn “bác” việc dựng lại mô hình kiến trúc sư trưởng thời gian tới. 2 ý kiến không tán thành là của UBND Hà Nội và Sở quy hoạch kiến trúc thành phố.

Dù cơ quan thẩm định, UB kinh tế và thường vụ QH cho “phiếu thuận” nhưng vẫn không xoá được nhiều băn khoăn.

Dù Bộ Xây dựng đã trình báo cáo tổng hợp, Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng vẫn không giấu lo ngại: “Thực tế việc áp dụng mô hình kiến trúc sư trưởng thành phố khó làm và hiệu quả không rõ ràng. Giờ lặp lại thao tác cũ mà chưa có tổng kết kỹ lưỡng, quy định ngay vào luật thì lo một lần nữa không thực hiện được”. Chủ tịch QH yêu cầu cơ quan soạn thảo tiếp tục tính toán, có tổng kết đầy đủ hơn về mô hình kiến trúc sư trưởng ở Việt Nam và các nước khác.

Chủ nhiệm UB pháp luật Nguyễn Văn Thuận lập luận thêm, đã thành lập thì phải cho cơ quan đó quyền lực. “Nhưng với văn hoá quyền lực hiện tại của chúng ta thì kiến trúc sư trưởng thành phố có lập ra rồi cũng lại để… ngồi không” - ông Thuận nêu quan điểm tán thành với việc xây dựng thiết chế kiến trúc sư trưởng nhưng nghi ngờ khả năng triển khai thực tế.

Chủ nhiệm UB pháp luật cho rằng, nếu có tổng kết, báo cáo sát thực về mô hình này thì sẽ có ngay kết luận cuối cùng là… phi thực tế. “Chúng ta có đủ bản lĩnh để lập ra một ông quan can gián như ngày xưa mà thực chất chức danh này có tính chất như thế?”, ông Thuận nói. Theo quan điểm của ông Thuận, đề ra thiết chế Hội đồng tư vấn kiến trúc và duy trì được hoạt động thực chất là điều nên bàn tới.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Đặng Trần Nam trả lời thẳng thắn: khi thành lập thiết chế kiến trúc sư trưởng, một cách tự nhiên, vai trò của Sở quy hoạch kiến trúc sẽ chấm dứt, dù dự luật chưa đề ra vấn đề giải thể cơ quan này.

Bà Mai gợi ý về một kế hoạch thí điểm, ông Nam phủ định ngay. Thứ trưởng Bộ xây dựng phân trần, Sở quy hoạch kiến trúc là cơ quan hành chính, hoạt động theo nhiệm kỳ, mỗi giai đoạn lại khác nhau, theo chính sự thay đổi của người đứng đầu bộ máy chính quyền cấp tỉnh nên khó đảm bảo tính kế thừa cho vấn đề quy hoạch kiến trúc. Mô hình kiến trúc sư trưởng thời gian trước cũng đã là một lần thí điểm đã thất bại vì được trao quyền “vừa đá bóng vừa thổi còi”, gây nên sự lộn xộn của đô thị.

Ông Nam tiếp tục đề nghị cơ quan làm luật tán đồng việc đưa ngay đề xuất này quy định vào luật.

Chủ nhiệm UB kinh tế Hà Văn Hiền góp ý: “Không nên có cả Sở quy hoạch kiến trúc và Sở xây dựng trong đô thị vì thực tế ở Hà Nội và TPHCM vừa qua 2 cơ quan này chỉ làm “giẫm chân” nhau”.

Tổng kết thảo luận, Phó chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên yêu cầu Bộ Xây dựng chuẩn bị ngay 2 báo cáo bổ sung về thiết chế kiến trúc sư trưởng thành phố theo mô hình dự kiến trình. Báo cáo phải có phần đánh giá chức danh này trong thực tiễn hoạt động giai đoạn trước, những điểm khác biệt trong mô hình mới… Báo cáo giải trình tiếp thu cho lần thảo luận sau cũng được giới hạn cụ thể trong hạn mức 20 trang giấy.

P.Thảo