Dự án đường nước sông Đà: Tại sao 20 nhà thầu "bị loại khỏi cuộc chơi"?

Vị chuyên gia này giải thích: “Khi chúng tôi mua HSMT của dự án trên, trong HSMT chủ đầu tư có yêu cầu phải có năng lực sản xuất được ống gang dẻo có đường kính 1,8m và có 2 hợp đồng tương tự sản xuất ống gang dẻo có đường kính 1,6m. Đọc xong điều khoản này chúng tôi biết là sẽ bị loại, vì không có hợp đồng tương tự, mặc dù năng lực có thể sản xuất được ống với đường kính lớn như vậy thậm chí hơn thế. Chính vì biết sẽ bị loại nên chúng tôi mới không nộp hồ sơ dự thầu, và có lẽ các nhà thầu khác cũng như vậy”.

Vị chuyên gia này nói rõ hơn: Nhiều quốc gia trên thế giới hiện nay rất ít dùng ống gang dẻo có đường kính lớn từ 1,6m trở lên, thường chỉ sản xuất ống có đường kính từ 1,2-1,3m. Chính vì vậy nhiều nhà thầu mới không có các hợp đồng tương tự với ống gang dẻo đường kính từ 1,6m trở lên. Tuy nhiên, với dây chuyền và thiết bị hiện đại, nhiều nhà thầu uy tín trên thế giới như Pháp, Ấn Độ, Hàn Quốc,… hoàn toàn có thể sản xuất được ống gang dẻo có đường kính 1,6m, thậm chí lớn hơn.

“Tôi nghĩ rằng chính yêu cầu phải có 2 hợp đồng tương tự với ống gang dẻo đường kính từ 1,6m trong HSMT đã khiến cho 20/21 nhà thầu bị loại hoặc tự loại, nên nhà thầu Trung Quốc mới thắng thầu. Lẽ ra chủ đầu tư cần ưu tiên tiêu chí về dây chuyền công nghệ, thiết bị sản xuất hiện đại, chất lượng thì mới tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh trong cuộc đấu thầu, từ đó mới không bỏ sót những nhà thầu có năng lực” - vị chuyên gia nêu quan điểm.

Ngoài ra, theo báo cáo của Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) – đơn vị thẩm định hồ sơ đấu thầu dự án nói trên, tiêu chuẩn đánh giá tại HSMT của Công ty Cổ phần nước sạch Vinaconex (chủ đầu tư dự án) chưa quy định nội dung đánh giá liên quan đến dây chuyền công nghệ, thiết bị để sản xuất. Vì vậy, nếu chỉ dựa trên HSMT và đánh giá theo khía cạnh xem xét hồ sơ tài liệu thì có thể dẫn tới việc loại bỏ những nhà thầu có năng lực để thực hiện dự án.

Cùng nằm trong số 20 nhà thầu bị loại khỏi “cuộc chơi”, đại diện cấp cao của liên danh nhà thầu Ấn Độ và Việt Nam là Jindal Saw – Newtatco (1 trong 2 công ty lọt vào vòng cuối cùng nhưng bị loại) cho biết: Trước khi nhận được thư bị loại khỏi gói thầu 1 ngày, công ty này đã tiếp đón đoàn công tác là chủ đầu tư của Việt Nam sang thăm dự án nhằm kiểm tra nhà máy với mục đích: đánh giá khả năng sản xuất thực tế từ khâu vật liệu đầu vào cho đến khi ra ống thành phẩm, bao gồm cả việc sản xuất một ống 1.800mm ngay trước mắt đoàn kiểm tra đến khi qua khâu tráng xi măng ở trong, họ đánh giá là tuyệt vời.

“Chúng tôi đã dẫn đoàn xem tất cả dây chuyền, không giấu một cái gì cả. Nhưng chỉ sau một vài ngày sau chuyến thăm, chúng tôi nhận được thư bị loại. Đây là điều khiến chúng tôi ngạc nhiên, sốc nhất” - đại diện nhà thầu trên cho hay.

Về việc liên danh nhà thầu Jindal Saw – Newtatco bị loại ở vòng "chung kết", đại diện Công ty Cổ phần nước sạch (Viwasupco) cho biết: Do yêu cầu của dự án là sử dụng ống gang dẻo có đường kính 1,8m nên trong HSMT chủ đầu tư mới yêu cầu các nhà thầu phải có năng lực sản xuất được loại ống gang dẻo với đường kính 1,8m và có 2 hợp đồng tương tự với ống gang dẻo 1,6m, chiều dài 10km để chứng minh năng lực thực tế làm loại ống này tốt.

"Ngày 2/2/2016, chúng tôi mời liên danh nhà thầu Jindal Saw – Newtatco đến họp, họ cũng công nhận là chưa sản xuất ống gang dẻo có đường kính 1,8m và cũng chưa có chứng chỉ chất lượng ISO cho loại ống này. Ngoài ra, chúng tôi yêu cầu 2 hợp đồng tương tự với ống gang dẻo đường kính 1,6m có chiều dài 10km, thì đến thời điểm nộp hồ sơ dự thầu, phía Jindal Saw – Newtatco mới cung cấp được 195m. Vì vậy liên danh nhà thầu Jindal Saw – Newtatco mới bị loại" - vị đại diện của Viwasupco giải thích.

Cũng liên quan đến nội dung này, ông Nguyễn Hồng Chung, chuyên gia đấu thầu cao cấp - Tư vấn trưởng Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ đấu thầu Davilaw đưa nghi vấn: Có thể trong HSMT chủ đầu tư đã đưa ra những yếu tố không đảm bảo tính cạnh tranh, tạo lợi thế cho một nhà thầu. Vì vậy, cần phải xem xét lại HSMT đã đảm bảo các nguyên tắc khi lập HSMT hay chưa?

Nguyễn Dương