Đề xuất xây trung tâm thương mại, văn phòng kết hợp nhà ga

Tại dự thảo báo cáo tổng kết Luật Đường sắt, Cục Đường sắt Việt Nam đề xuất lập, phê duyệt quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành tại các ga có lợi thế kinh doanh thương mại.

Theo Cục Đường sắt, đề xuất trên nhằm kêu gọi nhà đầu tư xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ thương mại, văn phòng kết hợp nhà ga đường sắt mà luật cho phép.

Các ga đường sắt được nêu tên trong đề xuất này là ga Lào Cai, Đồng Đăng, tổ hợp ga Hà Nội - là ga đầu mối các tuyến đường sắt đô thị số 1, số 3; ga Ngọc Hồi - khu ga đầu mối lớn của Hà Nội kết nối giữa đường sắt quốc gia gồm đường sắt tốc độ cao, đường sắt quốc gia vành đai phía Đông và đường sắt đô thị; ga Thanh Hóa, Vinh, Huế, Đà Nẵng, Diêu Trì, Nha Trang...

Cơ quan này cho biết, cần bố trí kinh phí để lập quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành ở một số tuyến, ga đường sắt phù hợp với kế hoạch đầu tư giai đoạn 2021-2030 để quản lý đất dành cho đường sắt theo quy hoạch, kế hoạch; địa phương tổ chức xây dựng quy hoạch và triển khai các dự án đồng bộ; kêu gọi các nhà đầu tư có kế hoạch tham gia đầu tư theo nhu cầu.

Trong dự thảo báo cáo, Cục Đường sắt cũng đề xuất thí điểm tách tiểu dự án giải phóng mặt bằng (GPMB) thành dự án độc lập để giao chính quyền địa phương tổ chức thực hiện, chỉ khi GPMB xong mới triển khai đầu tư xây dựng.

Theo đó, Cục Đường sắt đề xuất thí điểm đối với Dự án tuyến đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - Cảng Hàng không quốc tế Long Thành; Dự án tuyến đường sắt vành đại phía Đông, Hà Nội (Ngọc Hồi - Lạc Đạo); Dự án tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu (ưu tiên giai đoạn 1 đoạn Biên Hòa - cảng Thị Vải, Cái Mép).

Đề xuất tiếp tục phân cấp, phân quyền triệt để cho địa phương tham gia đầu tư, đền bù GPMB bằng nguồn kinh phí của địa phương đối với các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng đường sắt; kiến nghị dành quỹ đất địa phương để kết nối đường sắt đô thị, đường sắt chuyên dùng, các cảng biển lớn, cảng cạn, cảng thủy nội địa, khu kinh tế, khu du lịch... với mạng lưới đường sắt quốc gia, cũng như tham gia hỗ trợ đầu tư các tuyến đường sắt quốc gia qua địa bàn như khu vực: Lào Cai, Vĩnh Phúc, Lạng Sơn, Bắc Giang, Hưng Yên, Đà Nẵng, Bình Định, Đồng Nai...

Các quy hoạch liên quan cần dành quỹ đất thích đáng tại khu vực xung quanh các khu ga đường sắt lớn, ga đường sắt trong đô thị để phát triển các đô thị, các khu chức năng (mô hình phát triển đô thị theo định hướng kết nối giao thông, tạo nguồn lực tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia.

Cục Đường sắt cho hay, qua nghiên cứu sơ bộ ban đầu, tại các ga đường sắt tốc độ cao, ga đường sắt quốc gia xây dựng mới qua khu đô thị theo quy hoạch, ga đầu mối có thể nghiên cứu áp dụng theo mô hình này. Thực tế hiện nay, đã có các nhà đầu tư tham gia nghiên cứu đầu tư khu vực ga Hà Nội. UBND TP Hà Nội đã tổ chức đền bù, GPMB khu tổ hợp ga Ngọc Hồi phục vụ dự án Đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến số 1.

Theo Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia đến năm 2030 cần khoảng 240.000 tỷ đồng. Trong khi thực tế hiện nay, nguồn ngân sách nhà nước hạn hẹp nên chỉ bố trí được cho đầu tư kết cấu hạ tầng đường sắt giai đoạn 2021-2025 là hơn 14.000 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 5,8% so với nhu cầu.