Đảo cát nổi khổng lồ giữa biển Hội An hình thành từ đâu?

Hai nhà khoa học nhận định cồn cát khổng lồ như một đê chắn sóng, giúp giảm thiểu năng lượng sóng vào bờ. Đồng thời cồn cát còn là nguồn dự trữ cát dùng cho nuôi bãi từ Cửa Đại đến An Bàng.

Năm 1988, các nhà nghiên cứu cũng ghi nhận từng xuất hiện một đảo cát gần bờ hơn đảo cát bây giờ, với kích thước lớn gấp 4 lần và lệch về hướng Bắc. Đảo này dịch chuyển dần và nhập dính vào bờ năm 1991 cùng lúc với một cửa sông mới hình thành do một trận lũ tại vị trí khu du lịch Victoria hiện nay.

Đến năm 1998, xem như đảo cát này là đất liền và mũi của đảo cát chính là cồn dương liễu bây giờ. Về cơ chế hình thành đảo cát năm 1988 và đảo cát bây giờ cơ bản giống nhau và cũng là hiện tượng tự nhiên bình thường tại các cửa sông mà bên trong có phù sa nhiều.

Sự tương tác của dòng chảy mang phù sa từ sông đổ ra biển, sự dịch chuyển của dòng chảy mang trầm tích ven bờ và chế độ sóng, thủy triều theo mùa từ bên ngoài vào tạo thành một “điểm dừng”, bồi tụ dần qua năm tháng hình thành bãi ngầm ngay trước cửa sông.

Vị trí cách đất liền xa hay gần phụ thuộc vào lưu tốc các dòng chảy và trường sóng. Lâu dần bãi ngầm nhô cao, vào mùa triều kiệt nước rút xuống và gió vun cát lên thành bãi nổi. Bãi nổi này không đứng yên mà dịch chuyển về hướng Tây Bắc hoặc Tây Nam tùy vào đặc điểm động lực học cửa sông, ven biển.

Đối với đảo cát hiện nay, tháng 11/2017 xuất hiện một trận lũ mạnh, cùng lúc với việc phá dỡ bãi đúc dầm cầu Cửa Đại ở phía Bắc đã làm dòng chảy dịch chuyển mạnh về phía Bắc.

Đến khoảng tháng 2/2018, cồn cát bắt đầu nhô lên trên mặt nước và phát triển lớn dần. Tốc độ bồi nhanh từ tháng 2/2019 (sau Tết Âm lịch).

Ngay sau khi có thông tin về đảo cát này, Tổng cục Phòng chống thiên tai đã chỉ đạo Chi cục Phòng chống thiên tai Miền Trung và Tây Nguyên phối hợp Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Quảng Nam, Đồn Biên phòng Cửa Đại khảo sát thực tế ngày 31/3/2019.

Hiện trạng đảo cát như sau: Tổng diện tích khoảng 15ha; chiều dài (2 điểm xa nhất): 1.043m; chiều rộng lớn nhất 200m; chiều cao trung bình (ước tính) so với mặt nước biển: 2m; chiều cao lớn nhất so với mặt nước biển khoảng 3m. Khoảng cách gần nhất với đất liền khoảng 1.396m. Xu thế hiện nay tiếp tục bồi về phía Nam và lấn vào bờ Nam Cửa Đại thuộc khu vực xã Duy Hải, huyện Duy Xuyên.

Tính đến ngày 17/6/2019,  Tổng cục Phòng chống thiên tai triển khai khảo sát lần 8 tại khu vực biển Cửa Đại, TP Hội An, Quảng Nam.

Công Bính