Chủ tịch Quốc hội: Tính toán kỹ lộ trình tăng thuế với rượu bia, nước ngọt

Chiều 10/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

Trình bày báo cáo một số nội dung còn ý kiến khác nhau trong dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết về thuế suất và mức thuế đối với nước giải khát có đường, một số ý kiến đề nghị cân nhắc mức thuế cao hơn. Trong khi đó, ý kiến khác đề nghị cần có lộ trình để doanh nghiệp điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng nước giải khát có đường là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế, việc quy định thuế suất ở mức hợp lý là để từng bước hạn chế việc sử dụng các sản phẩm có hàm lượng đường cao, khuyến khích doanh nghiệp sản xuất các loại nước giải khát có hàm lượng đường thấp.

Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc phương án lùi thời điểm áp thuế đối với sản phẩm này khoảng 1-2 năm so với thời hạn dự kiến trong dự thảo luật hoặc áp dụng theo lộ trình.

"Phương án này vẫn bảo đảm thực hiện được mục tiêu chính sách song có linh hoạt hơn để tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh", ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh.

Trong khi đó, cơ quan soạn thảo xin giữ như dự thảo luật vì cho rằng đây là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế, việc quy định thuế suất 10% là hợp lý, nhằm khuyến khích doanh nghiệp sản xuất nước giải khát có hàm lượng đường thấp, cũng như nâng cao nhận thức của người tiêu dùng.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết mới đây, đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp đã phản ánh ý kiến nhiều chiều nên Bộ Tài chính cần nghiên cứu thêm.

"Người ta lo ngại tăng thuế đột ngột với rượu, bia và bổ sung nước giải khát có đường vào diện thu thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ làm giảm sức mua, ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế. Các doanh nghiệp mong có lộ trình tăng thuế phù hợp để khoan sức doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường nhiều khó khăn", ông Mẫn đề nghị Bộ Tài chính tính toán thêm vấn đề này.

Nhấn mạnh đây là dự án luật doanh nghiệp rất quan tâm, Chủ tịch Quốc hội quán triệt việc sửa luật phải đảm bảo sản xuất kinh doanh tăng trưởng tốt hơn, đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Về thuế suất và mức thuế với thuốc lá, rượu bia, nước giải khát có đường, theo Chủ tịch Quốc hội, việc tăng thuế suất với các mặt hàng này góp phần định hướng tiêu dùng. Song ông lưu ý phải hết sức lắng nghe ý kiến doanh nghiệp, tính toán lộ trình tăng thuế suất phù hợp, hạn chế tác động tiêu cực đến người dân, doanh nghiệp và tránh tạo cơ hội cho thuốc lá lậu, rượu bia lậu phát triển.

Qua thảo luận còn nhiều ý kiến khác nhau về thuế suất và lộ trình tăng thuế với các sản phẩm, ông Mẫn đề nghị Bộ Tài chính, cơ quan thẩm tra tiếp tục trao đổi, tham vấn kỹ ý kiến các bộ ngành liên quan, VCCI, các hiệp hội doanh nghiệp, để bổ sung thêm thông tin, dữ liệu cho phương án báo cáo Quốc hội tại kỳ họp tới.

"Phải nói có sách, mách có chứng để báo cáo giải trình thuyết phục. Nguyên tắc chung là hài hòa giữa bảo vệ sức khỏe người dân, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, kinh tế - xã hội, không cản trở hoạt động của doanh nghiệp, tham khảo kinh nghiệm quốc tế", ông Mẫn nêu quan điểm.

Báo cáo giải trình sau đó, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết nước giải khát có đường là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế. Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất năm 2025 áp thuế suất 5% và đến năm 2028 là 10% với mặt hàng này.

Theo ông, với nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml, Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Bộ Y tế kiến nghị cần áp dụng thuế suất 30-40% ngay khi luật có hiệu lực để góp phần nâng cao hiệu quả điều tiết tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Thứ trưởng Bộ Tài chính cho rằng khi bổ sung, Chính phủ đã cân đối các luồng ý kiến và quy định thuế suất 10%, ở mức thấp so với kiến nghị, để khuyến khích doanh nghiệp sản xuất nước giải khát có hàm lượng đường thấp, cũng như nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và điều chỉnh hành vi tiêu dùng sang sản phẩm có lợi hơn cho sức khỏe.

Theo nghị trình, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 9 (tháng 5 tới).