Chủ tịch Quốc hội: "Giám sát phải trên tinh thần hết sức xây dựng"

Ngày 27/9, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chủ trì Hội nghị triển khai chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại 49 điểm cầu các Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong cả nước.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến nay, đặc biệt là năm 2022 đã đánh dấu sự tiếp tục đổi mới mạnh mẽ cả về tư duy và cách làm nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội.

Để triển khai có hiệu quả chương trình giám sát năm 2023 phải xác định việc nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát là một nội dung quan trọng, khâu then chốt trong quá trình đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội. Bên cạnh đó phải tiếp tục nghiên cứu xác định rõ hơn phạm vi, đối tượng, phương pháp, hình thức giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong triển khai hoạt động giám sát.

Hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa Quốc hội với các tổ chức đảng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội trong hoạt động giám sát để phát huy vai trò giám sát của mỗi cơ quan, cùng tạo sức cộng hưởng thúc đẩy, nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm soát quyền lực.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, giám sát phải trên tinh thần hết sức xây dựng; giữa "xây" và "chống" thì "xây" vẫn là căn bản, lâu dài, "chống" là quyết liệt, triệt để, cấp bách. Phải phát huy được những mô hình tốt, những cách làm hay, gương người tốt, việc tốt; đánh giá cân bằng, khách quan để tiếp tục hoàn thiện thể chế, hệ thống pháp luật.

Quốc hội luôn tự đổi mới chính bản thân mình, do vậy ông Vương Đình Huệ yêu cầu mỗi cơ quan của Quốc hội phải thực hiện tốt tự giám sát, mỗi đại biểu Quốc hội phải tự mình kiểm soát hoạt động của chính mình trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm trước cử tri.

Thảo luận tại hội nghị, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Minh cho biết, thông qua công tác thanh tra đã đánh giá, nêu ra những sai phạm phổ biến trên một số lĩnh vực như: quản lý đầu tư, xây dựng; quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản; quản lý tài chính, ngân sách; quản lý, sử dụng vốn và tài sản tại doanh nghiệp, thuế, bảo hiểm; đồng thời nêu rõ hạn chế, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra.

Thanh tra Chính phủ nhận thấy, hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội năm 2022 đã có những đổi mới mạnh mẽ, thể hiện sự quan tâm, quyết liệt trong thực hiện trách nhiệm giám sát. Nội dung giám sát được lựa chọn đúng và trúng các chuyên đề đang được dư luận xã hội và cử tri, nhân dân cả nước quan tâm. Chủ tịch Quốc hội và Ủy ban thường vụ Quốc hội luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao, có ý kiến cụ thể ngay từ bước chuẩn bị ban đầu và trong cả quá trình giám sát.

Hoạt động giám sát chuyên đề tối cao của Quốc hội đã có tác động, ảnh hưởng, chuyển biến cả về nhận thức và trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Qua kết quả giám sát, đoàn giám sát đã có nhiều kiến nghị rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật; chấn chỉnh, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, công vụ và đưa ra các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế.

Trong khi đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy cho rằng, còn tình trạng cơ quan chịu sự giám sát chưa bảo đảm tiến độ, chất lượng báo cáo theo yêu cầu, chưa nghiêm túc thực hiện một số kiến nghị giám sát, yêu cầu tại các kết luận, nghị quyết về giám sát chuyên đề. Việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kiến nghị giám sát cũng chưa thực sự quyết liệt, thường xuyên...

Nguyên nhân của những hạn chế này là do khối lượng công việc thường xuyên được giao phụ trách của Ủy ban Pháp luật về xây dựng pháp luật, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng theo quy định của pháp luật,… tương đối nhiều. Thường trực Ủy ban Pháp luật có nhiều lúc ở trong tình trạng "quá tải", đặc biệt khi có nhiều công việc phát sinh đột xuất ngoài chương trình, kế hoạch...