Chính sách ưu đãi của đặc khu chỉ kém... thiên đường thuế

Không vì tinh gọn mà bỏ kiểm soát quyền lực trưởng đặc khu

Chiều 22/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về dự án dự thảo Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt. Tại đây, đại biểu Nguyễn Thái Học (đoàn Phú Yên) cho rằng, dù hiện có đầy đủ cơ chế để kiểm soát quyền lực, hạn chế những vi phạm, tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là ở khâu tuyển chọn, bổ nhiệm trưởng đặc khu.

“Nếu chọn được người có tâm, có tầm thì mô hình này sẽ thành công”, đại biểu Nguyễn Thái Học nói.

Theo đại biểu Lưu Thành Công (đoàn Vĩnh Long) bên cạnh việc giao trưởng đặc khu nhiều thẩm quyền quan trọng, cần phải có cơ chế giám sát quyền lực. Từ đó trưởng đặc khu sẽ tự đề cao trách nhiệm cá nhân, đảm bảo tính năng động, sáng tạo trong công tác quản lý nhưng không dẫn đến lạm quyền.

Do vậy, đại biểu đề nghị nghiên cứu tổ chức hội đồng đặc khu, đại diện cho nhân dân gồm các thành viên HĐND cấp tỉnh được bầu và Thủ tướng phê chuẩn. Hội đồng này có nhiệm vụ giúp Thủ tướng, HĐND cấp tỉnh cùng các cơ quan có liên quan thực hiện kiểm tra, giám sát hoạt động của đặc khu. Hội đồng còn có nhiệm vụ tiếp nhận, xử lý các khiếu nại của người dân với các hoạt động của cơ quan nhà nước, nhằm bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền hợp pháp của công dân.

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Ngọ Duy Hiểu (đoàn Hà Nội) ủng hộ quan điểm tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả của đặc khu. Tuy nhiên, theo ông Hiểu thì không vì thế mà bỏ qua nguyên tắc kiểm soát quyền lực. Do vậy, đại biểu Ngọ Duy hiểu không đồng tình với cả 2 phương án dự thảo luật đề cập đó là không tổ chức HĐND – UBND hoặc tổ chức HĐND – UBND.

Đại biểu đoàn Hà Nội kiến nghị cần có một hội đồng đặc khu với 2 hình thức tổ chức. Thứ nhất, bao gồm các chuyên gia trong các lĩnh vực như kinh tế tài chính, tài nguyên môi trường, quản lý đô thị, văn hóa xã hội, quốc phòng an ninh, pháp luật… Những chuyên gia này do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội bổ nhiệm.

Thứ hai, trong thành phần có thể gồm cả chuyên gia và một bộ phận do dân bầu như hiện nay để thực hiện chức năng giám sát, lắng nghe ý kiến nguyện vọng của nhân dân để khuyến nghị Trưởng đặc khu khi quyết định các vấn đề quan trọng.

Thuê đất 99 năm chỉ với một số nghề ưu tiên

Giải trình trước Quốc hội Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc chọn 3 đơn vị Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc dựa trên cơ sở lựa chọn kỹ trong số 17 khu kinh tế ven biển đang phát triển hiện nay. “Ba địa điểm này có đủ không gian và tương đối biệt lập để thí điểm thể chế, chính sách phát triển kinh tế”, ông Dũng nói.

Theo ông Nguyễn Chí Dũng, chính sách phát triển kinh tế xã hội tại dự luật đã đảm bảo không ưu đãi dàn trải, vượt trội so với các quy định chung đang áp dụng tại các khu công nghiệp, khu kinh tế hiện nay, nhằm đảm bảo cạnh tranh với các đặc khu kinh tế trên thế giới.

“Xét trên 9 tiêu chí khác nhau thì những chính sách kinh tế xã hội hầu hết đã bằng, thậm chí cao hơn so với đặc khu kinh tế ở Hàn Quốc, Trung Quốc. Duy nhất chúng ta đưa ra ưu đãi kém thuận lợi hơn áp dụng tại một số thiên đường thuế”, Bộ trưởng Kế hoạch - Đầu tư nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, những chính sách ưu đãi tại dự luật cũng chỉ tập trung ưu tiên cho phát triển các ngành nghề cần ưu tiên tại các đặc khu, hạn chế cạnh tranh giữa các đặc khu với nhau và với các khu vực khác.

Trước băn khoăn của đại biểu Quốc hội liên quan tới thời hạn thuê đất tại dự luật được nới lên tới 99 năm so với quy định hiện hành tối đa 70 năm, Bộ trưởng Dũng trấn an, quy định này chỉ áp dụng với một số dự án thuộc ngành nghề ưu tiên phát triển và phải được Thủ tướng quy định.

Quang Phong