Chính phủ trình Quốc hội báo cáo riêng về bô xít

Từ 2010 - 2015 dự kiến triển khai đầu tư tiếp 3 dự án là Đắk Nông 2, Đăk Nông 3 và Đăk Nông 4. Cả 3 dự án này đều đã có đối tác nước ngoài mong muốn hợp tác đầu tư.

Cơ sở để lập quy hoạch quy mô, dài hạn để khai thác loại khoáng sản này là vì Việt Nam là một trong những nước có nguồn bô xít lớn trên thế giới với tổng trữ lượng quặng bô xít đã xác định và tài nguyên dự báo khoảng 5,5 tỷ tấn. Tây Nguyên có nguồn tài nguyên bô xít chiếm 98,2% tổng trữ lượng và tài nguyên này.

Tuổi đời 50 năm, đảm bảo lãi

Đối với 2 dự án Tân Rai và Nhân Cơ đang được triển khai, báo cáo của Chính phủ bác bỏ những nghi ngại về tính hiệu quả kinh tế theo kế hoạch do Tập đoàn Than - khoáng sản (TKV) Việt Nam đưa ra.

Theo đó, TKV “giải trình”, hiệu quả kinh tế của hai dự án này đã được phân tích, tính toán và cập nhật theo tình hình mới, tính đủ các chi phí. Kết quả cho thấy với phương thức vận tải bằng ô tô trong giai đoạn đầu là có hiệu quả kinh tế. Khi chuyển sang vận tải đường sắt thì các dự án trên sẽ có hiệu quả kinh tế cao hơn và thời gian thu hồi vốn khoảng 13 năm.

Cũng vì mục đích thúc đẩy sự phát triển của cả vùng Tây Nguyên, Chính phủ đã “duyệt” phương án xây dựng nhà máy chế biến tại địa phương dù hiệu quả sẽ không bằng việc đặt nhà máy ở vùng duyên hải, vận chuyển nguyên liệu bằng đường ống.

Đánh giá toàn bộ dự án, chủ đầu tư xác nhận “những năm đầu của dự án có một số năm lỗ (lỗ kế hoạch), tuy nhiên đánh giá cả đời dự án là có hiệu quả kinh tế”. Báo cáo nhận định, giá nhôm trên thị trường hiện nay đang ở mức giá sàn rất thấp (1.426 USD/ tấn, giá giao ba tháng), giảm khoảng 70% so với giá nhôm thời kỳ 2006 - 2007. Giá alumin cũng tương ứng giảm theo làm ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án.

Tuy nhiên, các dự án alumin Tây Nguyên đều có tuổi đời dự án trên 50 năm. Vì vậy, hiệu quả kinh tế của dự án được tính toán dựa trên cơ sở dự báo, phân tích và lựa chọn giá bán alumin bình quân cho cả giai đoạn tồn tại của dự án 362 USD/ tấn là phù hợp với quy định.

Về “đầu ra” của sản phẩm, TKV cho biết, một số nhà sản xuất alumin lớn trên thế giới như Chalco, Alcoa, BHPB, UC- Russanl vẫn đang thể hiện mong muốn hợp tác đầu tư sản xuất alumin tại Việt Nam. Vì vậy có đủ cơ sở để tin cậy và yên tâm về hiệu quả kinh tế.

Bùn đỏ Tây Nguyên không thuộc loại rác thải độc hại

Với việc xây dựng nhà máy tuyến luyện, chế biến quặng tại Tây Nguyên, khu vực địa hình cao, đầu nguồn nước, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, Chính phủ khẳng định có thể kiểm soát vấn đề này.

Kết quả phân tích bùn đỏ của bô xít Tây Nguyên theo báo cáo, không có chất gây độc hại cho môi trường, không có chất phóng xạ và không thuộc loại rác thải nguy hiểm.

Hiện nay công nghệ hiện đại thải và chứa cách ly bùn đỏ đã đạt hiệu quả gần như an toàn tuyệt đối với môi trường và đang được ứng dụng rộng rãi trên thế giới.

“Dự án này sẽ không tránh khỏi gây ra những tác động môi trường nhất định tuy nhiên những tác động này hoàn toàn có thể kiểm soát và khống chế tới mức an toàn cần thiết” - báo cáo nêu. Vấn đề quan trọng là cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra và giám sát các giải pháp bảo vệ môi trường ngay trong quá trình xây dựng cũng như trong suốt quá trình vận hành các dự án.

Bộ TN-MT cũng đã được giao trình duyệt báo cáo đánh giá môi trường chiến lược, đồng thời giám sát chặt chẽ việc thực hiện các giải pháp môi trường đối với hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ.

Lao động Việt Nam sẽ vận hành dự án

Về những nghi ngại đối với vấn đề ổn định xã hội của khu vực, Chính phủ khẳng định giai đoạn xây dựng dự án, phần xây dựng mỏ bô xít và khai thác quặng bô xít cũng như xây dựng nhà máy tuyển quặng bô xít, toàn bộ sẽ do lao động Việt Nam thực hiện.

Phần xây dựng nhà máy luyện alumin (gói thầu EPC) hiện nay chủ yếu do lao động của nhà thầu Chalieco, Trung Quốc thực hiện. Số lượng lao động Trung Quốc tại công trường nhà máy alumin hiện nay (tháng 5/2009) khoảng 600 người; lao động Việt Nam khoảng 350 người.

Khi giai đoạn dự án đi vào vận hành, toàn bộ lao động sẽ là người Việt Nam. Bản báo cáo cũng nêu trong trường hợp cần thiết, thời gian đầu vận hành của nhà máy alumin có thể thuê thêm chuyên gia nước ngoài hướng dẫn (người Trung Quốc hoặc nước khác).

Thủ tướng Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho các cơ quan chức năng giám sát chủ đầu tư thực hiện đúng quy định hiện hành về lao động người nước ngoài làm việc tại Việt Nam.

P.Thảo