Chia nhỏ giao dịch giá trị lớn sẽ thoát “án” rửa tiền

Thay mặt Chính phủ trình bày Luật Phòng chống rửa tiền trước Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình nêu cụ thể từng lý do cấp thiết phải ban hành đạo luật.

Theo đó, sau khi trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), luồng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam ngày càng nhiều. Việc tự do hóa giao dịch vãng lai và từng bước tự do hóa các giao dịch vốn nên mức độ mức độ kiểm soát đối với các giao dịch chuyển tiền quốc tế được nới lỏng hơn.

Hệ thống pháp luật về phòng chống rửa tiền trong nước nếu chưa hoàn thiện có thể khiến Việt Nam trở thành nơi tội phạm rửa tiền quốc tế lựa chọn để rửa tiền, thông qua hệ thống tài chính.

Bên cạnh đó, Luật Phòng chống tham nhũng được áp dụng với yêu cầu cán bộ, công chức phải kê khai tài sản, thu nhập... Chính điều này có thể dẫn tới nhu cầu hợp pháp hóa tiền, tài sản bất hợp pháp của một số cá nhân.

Thẩm tra dự án luật, UB Kinh tế “phê” nhiều điểm bất hợp lý, thậm chí có không ít điều khoản quy định quá đơn giản, chung chung, ảnh hưởng đến mục tiêu và hiệu quả của luật khi được ban hành.

Cụ thể, đối với dự án luật không quy định cụ thể mức giá trị giao dịch phải báo cáo để “siết” kiểm soát mà chỉ quy định chung chung là giao dịch “có giá trị lớn” và giao cho Ngân hàng Nhà nước quy định mức cụ thể. Chủ nhiệm UB Kinh tế Nguyễn Văn Giàu đề nghị cân nhắc tiêu chí “giá trị lớn” của giao dịch. Bởi, có trường hợp giao với giá trị lớn nhưng không hẳn đã là rửa tiền, có trường hợp giao dịch với giá trị nhỏ nhưng thực chất là rửa tiền.

Mặt khác, nếu quy định tiêu chí “giá trị lớn” thì khách hàng sẽ chia tài sản giá trị lớn thành nhiều khoản nhỏ để giao dịch, khi đó việc phòng, chống rửa tiền có thể bỏ sót các hành vi này. Do đó, theo cơ quan thẩm tra, dự luật cần phải quy định rõ về mức giá trị giao dịch phải báo cáo, hoặc giao Thủ tướng quy định, thay vì giao cho Ngân hàng Nhà nước quy định như dự luật.

Vấn đề xử lý vi phạm, biện pháp chống rửa tiền, UB Kinh tế chỉ ra phần “khuyết” khi nội dung dự luật mới chủ yếu tập trung vào quy định về “phòng ngừa” rửa tiền, còn nội dung “chống rửa tiền” chưa tương xứng, chưa đủ liều lượng.

Về nội dung quy định liên quan đến quyền cơ bản của công dân, UB Kinh tế thống nhất quan điểm quyền bí mật riêng tư của cá nhân cần phải được tôn trọng, đảm bảo. Các quy định về quy trình nhận biết khách hàng, cập nhật thông tin khách hàng, báo cáo giao dịch... đều liên quan đến các quyền cơ bản trên của người dân, cần được bảo vệ.

Cơ quan thẩm tra nêu thắc mắc, với quy định về “khách hàng là cá nhân có ảnh hưởng chính trị”, dự án luật chỉ quy định đối với các trường hợp là người nước ngoài mà không thấy đề cập đến cá nhân là người Việt.

Luật phòng, chống rửa tiền được xếp lịch thảo luận trong chương trình làm việc của Quốc hội đầu tuần tới.

P.Thảo