Chỉ cấp 1 biển số xe ô tô: Đấu giá số, chọn biển đẹp!

Trao đổi với PV Dân trí về đề xuất “mỗi công dân chỉ được cấp 1 biển số xe ô tô” mà Đại tá Đào Vịnh Thắng - Trưởng phòng Cảnh sát giao thông đường bộ-đường sắt Hà Nội (CSGT) - đưa ra mới đây, lãnh đạo một đơn vị chuyên môn của Bộ Công an có nhiều năm làm việc về quản lý phương tiện cơ giới đường bộ nêu quan điểm ủng hộ và cho rằng đó là đề xuất có nhiều ưu điểm.

Lý giải về quan điểm của mình, vị lãnh đạo này cho biết: Đây không phải là đề xuất mới mà là cách nhiều nước trên thế giới đã làm từ lâu. Quy định mỗi người chỉ được cấp 1 biển số xe ô tô kèm theo điều kiện chủ xe phải có tài khoản ngân hàng mới được đăng ký nhằm đảm bảo quyền sở hữu phương tiện và đảm bảo việc xử phạt công bằng với mọi hành vi vi phạm, sẽ bỏ được hiện tượng xin xỏ hoặc điện thoại cho người thân có ảnh hưởng để can thiệp… Từ đó, ý thức trách nhiệm của người tham gia giao thông sẽ tốt hơn.

“Quan trọng nhất, việc cấp mỗi công dân 1 biển số xe ô tô và chủ xe có tài khoản, xe được chuyển quyền sở hữu thì sẽ loại bỏ được gần như hoàn toàn nạn cướp giật và các loại tội phạm lợi dụng phương tiện giao thông để hoạt động. Ví dụ như cố ý giết người nhưng tạo hiện trường giả là một vụ tai nạn giao thông hiện nay xảy ra quá nhiều, hoặc gây tai nạn rồi bỏ chạy. Nếu mỗi người chỉ có 1 số đăng ký thì cơ quan công an sẽ nhanh chóng nắm được thông tin chủ xe, nhân thân, lai lịch của người vi phạm, giúp giải quyết nhanh chóng và đúng người đúng tội, ngăn chặn hành vi trốn chạy. ” - lãnh đạo đơn vị nhấn mạnh.

Nên đấu giá biển số xe ô tô?

- Phóng viên: Lãnh đạo Phòng CSGT Hà Nội vừa nêu lên ý tưởng mỗi công dân chỉ được cấp 1 biển số xe ô tô, ông có ủng hộ hay không?

- Tiến sỹ Trần Hữu Minh - chuyên gia nghiên cứu giao thông độc lập với 10 năm kinh nghiệm quy hoạch giao thông ở Vương quốc Anh: Đề xuất “mỗi công dân chỉ được cấp 1 biển số xe ô tô” nhằm quản lý xe chính chủ và giảm ùn tắc giao thông. Giảm ùn tắc giao thông là yêu cầu cấp bách đặt ra từ thực tế hiện nay, ai trong chúng ta cũng đều thấy rõ yêu cầu này. Quản lý xe chính chủ theo một địa chỉ cụ thể là điều kiện tiên quyết để tiến hành xử phạt nguội - một trong những yếu tố quyết định hình thành nên văn hóa giao thông. Bởi vậy cả hai mục tiêu này đều rất hợp lý, rất đúng.

“Tôi đánh giá cao mục tiêu cuối cùng của giải pháp. Tuy nhiên, trước khi có những phân tích cụ thể, còn quá sớm để đánh giá giải pháp trên có hiệu quả và khả thi hay không. Theo tôi, hiểu đây mới là đề xuất, để thành chính sách, văn bản quy phạm pháp luật thì phải tiến hành đúng theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, có rất nhiều bước trong đó có việc lấy ý kiến và giải trình liên ngành và ý kiến của công chúng chuyên gia sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện giải pháp.

Tôi đã từng thấy anh Đào Vịnh Thắng trực tiếp đứng điều khiển giao thông trên đường vào giờ cao điểm, phải đặt mình vào vị trí đó mới hiểu được những bức xúc về thực trạng ùn tắc hiện nay và những sức ép rất lớn mà lực lượng CSGT đang phải đối mặt khi thực thi nhiệm vụ. Những ý kiến từ phía lực lượng CSGT là những ý kiến cực kỳ quan trọng mà các cơ quan chức năng cần phải nghiêm túc tiếp thu, nghiên cứu để nhanh chóng có giải pháp hiệu quả đối phó với tình trạng ùn tắc giao thông đang ngày càng leo thang hiện nay.

- Nhiều nước trên thế giới đã áp dụng quy định chỉ cấp 1 biển số xe cho công dân, họ đã thực hiện như thế nào thưa ông?

- Theo tôi được biết thì rất ít quốc gia quy định cứng nhắc mỗi người chỉ được cấp một biển số xe từ khi được phép lái xe cho tới khi chết. Trên thế giới, để quản lý xe chính chủ một cách có hiệu quả, cần một hệ thống mã số nhà ở, các quy định pháp luật có liên quan về quy trình đăng ký/cập nhật thông tin với người chủ phương tiện và cưỡng chế thực thi nếu vi phạm.

Tại phần lớn các nước phát triển, biển số đều cấp theo xe, và cho phép cá nhân có thể được mua biển theo những nội dung nhất định theo nguyện vọng cá nhân (Australia, Áo, Anh, Canada, Mỹ, Hồng Kông, Ba Lan, Nam Phi, Tiểu Vương quốc A rập thống nhất... ) và có một hệ thống chế tài và giám sát đảm bảo với một chiếc xe thì cơ quan quản lý luôn biết ai là người sở hữu và những ai được phép sử dụng (trong danh sách mua bảo hiểm).

Ở Singapore - nước có chính sách quản lý số lượng xe sở hữu thuộc loại ngặt nghèo nhất thế giới, người dân vẫn có thể mua những biển số theo sở thích qua đấu giá. Tại Anh, trong năm vừa qua riêng số tiền đấu giá biển số xe đã đem lại nguồn thu cho ngân sách 67 triệu bảng, tương đương khoảng 2.000 tỷ đồng, phần lớn được dùng cho các mục tiêu nâng cao an toàn giao thông, nâng cao chất lượng dịch vụ công trong quản lý người lái và phương tiện...

- Theo ông nếu triển khai giải pháp “mỗi công dân chỉ được cấp 1 biển số xe ô tô” sẽ có tác động xã hội như thế nào?

- Các tác động chính là những lợi ích và chi phí kinh tế xã hội môi trường, cần được nhận dạng và lượng hóa ở mức chi tiết nhất. Giải pháp sẽ đem lại những thuận lợi nhất định trong việc kiểm soát số lượng xe ô tô, cũng như quản lý phương tiện người lái. Giải pháp này có thể tạo ra những khó khăn nhất định cho một người muốn sở hữu nhiều hơn 1 phương tiện qua đó có thể ảnh hưởng tới doanh số bán xe của ngành công nghiệp xe hơi.

Cần tránh những sai lầm và các tác động không mong muốn của các giải pháp trước đây chúng ta đã từng thử áp dụng nhưng không thành công như việc mỗi người chỉ được sở hữu một xe máy trước đây, vì một người có khả năng mua 2 xe hoàn toàn có thể nhờ người thân, người quen đứng tên để sở hữu chiếc xe thứ 2, điều này có thể tạo nên một thị trường chợ đen cung ứng “dịch vụ” này.

Bất cứ đề xuất nào nhằm giảm ùn tắc, đều đáng hoan nghênh, nên được xem xét một cách thật nghiêm túc với tinh thần xây dựng. Nếu chứng minh giải pháp có tính khả thi và hiệu quả chúng ta cần kiên quyết áp dụng.

- Xin cảm ơn ông!

Châu Như Quỳnh