Các xã lớn có thể có 50-60 cán bộ công an với 6-10 điều tra viên

Đồng tình với đề xuất trưởng hoặc phó công an xã là điều tra viên

Thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự chiều 27/5, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ đồng ý với việc dự thảo bổ sung quy định điều tra viên là trưởng công an cấp xã hoặc phó trưởng công an cấp xã.

Theo đó, điều tra viên trung cấp trở lên (của cơ quan CSĐT công an cấp tỉnh) là trưởng công an, phó trưởng công an cấp xã được thủ trưởng cơ quan CSĐT công an cấp tỉnh phân công có thẩm quyền tiến hành khởi tố, điều tra vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã.

Ông Hòa cho biết, sau khi bỏ công an cấp huyện, hoạt động điều tra tại cơ sở đang gặp nhiều khó khăn. Khi khởi tố điều tra hoặc khởi tố bị can phải mang hồ sơ lên công an tỉnh để trình phó thủ trưởng cơ quan điều tra xét duyệt.

Sau khi nhập tỉnh, ông nhận định cũng sẽ có nhiều khó khăn, nếu ở xã có chuyện xảy ra, phải đem hồ sơ lên công an tỉnh. 

Ông dẫn chứng như ở Đồng Tháp, nhập với Tiền Giang, thủ phủ ở Mỹ Tho, công an tỉnh sẽ đóng ở Mỹ Tho. 

Ông Hòa nêu ví dụ, nếu có vụ việc xảy ra tại Đồng Tháp phải đi hàng trăm cây số tới công an tỉnh phê duyệt hồ sơ, quãng đường xa như vậy sẽ ảnh hưởng đến việc truy bắt tội phạm.

Do đó, ông Hòa đề nghị phải tăng cường cho hoạt động điều tra của công an xã. Theo ông Hòa nên tổ chức cơ quan điều tra khu vực, để có sự tương đồng giữa hệ thống cơ quan điều tra, truy tố, xét xử. 

Đại biểu cho rằng, khi tổ chức cơ quan điều tra khu vực thì không cần điều tra viên tại công an xã nữa, đồng thời tạo sự tương đồng với tòa án và viện kiểm sát khu vực.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thanh Sang (TPHCM) cũng ủng hộ quy định trưởng hoặc phó trưởng công an xã là điều tra viên.

Ông Sang lý giải, trong khi chính quyền 2 cấp chỉ còn cấp tỉnh và cấp xã, công an cấp huyện đã bỏ từ ngày 1/3, lực lượng công an cấp này gồm thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra, đội trưởng, phó đội trưởng các đội điều tra và điều tra viên được điều động về công an cấp tỉnh.

Ông Sang dẫn lại báo cáo giải trình của Bộ Công an vào ngày 28/4 và đồng tình với quy định sẽ bố trí ở các xã từ 6 đến 7 điều tra viên trong tổng biên chế của công an cấp xã.

"Nếu trước đây công an xã giữ nhiệm vụ là bảo vệ hiện trường thì nay với việc tăng cường điều tra viên, công an xã chủ trì với danh nghĩa là điều tra viên và dưới sự kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân khu vực, tôi cho rằng quy định này là cần thiết", đại biểu nêu quan điểm.

Hiện nay, dự thảo luật đang giao cho điều tra viên ở cấp xã thụ lý những việc ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, có mức khung hình phạt cao nhất đến 7 năm tù. Với lực lượng dự kiến của Bộ Công an, đại biểu cho rằng đây là lực lượng chuyên nghiệp từ cơ quan điều tra công an cấp huyện và cấp tỉnh tăng cường.

"Do đây là một lực lượng chuyên nghiệp và thực hiện thẩm quyền của thủ trưởng cơ quan điều tra phân công nên họ có quyền khởi tố, điều tra và thực hiện các biện pháp tố tụng theo quy định của Bộ luật Tố tụng hiện hành", đại biểu cho hay.

Tăng cường công an điều tra ở cấp xã

Tiếp thu giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, về bổ sung thẩm quyền, nghĩa vụ, quyền hạn của điều tra viên trung cấp trở lên được bố trí là trưởng hoặc phó trưởng công an cấp xã, quy định này đúng với thực tiễn khi kết thúc công an điều tra cấp huyện.

Viện trưởng cho rằng đây là lần đầu tiên tổ chức lực lượng điều tra ở cấp xã. Trước đây, công an cấp xã được giao một số nhiệm vụ nhưng chưa thực hiện nhiệm vụ điều tra.

Mặc dù bổ sung quy định này, song ông Tiến cho rằng việc thực hiện nhiệm vụ cần phải trên tinh thần đảm bảo yêu cầu liên quan đến quyền con người, bởi xử lý hình sự là biện pháp, tấm khiên cuối cùng để bảo vệ chế độ.

Vì vậy, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao cho biết trình tự, thủ tục thực hiện của điều tra viên là trưởng hoặc phó công an cấp xã sẽ hết sức chặt chẽ vì liên quan đến việc quyền con người và hạn chế quyền của con người.

Ông Tiến cũng đồng tình với ý kiến của đại biểu liên quan đến việc tăng cường năng lực cho lực lượng này. Tới đây, cấp cơ sở được trực tiếp kiểm sát từ thụ lý tin báo, tố giác tội phạm cho đến các phê chuẩn, các lệnh về bắt giữ hoặc tạm giữ, tạm giam.

Trong báo cáo của cơ quan công an, thì lực lượng công an điều tra ở cấp xã phải tăng cường từ cấp tỉnh, cấp huyện xuống. Cho nên, theo ông Tiến, số lượng dự kiến từ 30 đến 40 cán bộ công an, thậm chí những địa bàn trọng điểm như Hà Nội, TPHCM, những xã lớn có thể từ 50 đến 60 cán bộ, trong đó có số lượng điều tra viên có thể từ 6 đến 10 người, tùy từng địa bàn.

Dự thảo luật này quy định điều tra viên trung cấp trở lên là trưởng hoặc phó trưởng công an được thực hiện một số thẩm quyền, ủy quyền trực tiếp thông qua thủ trưởng hoặc Phó trưởng cơ quan điều tra. Theo Viện trưởng, nhóm này được chỉ huy các điều tra viên của cấp xã, chứ không phải chỉ có 1 điều tra viên.