1. Dòng sự kiện:
  2. Metro số 1 TPHCM
  3. Phóng hỏa quán cà phê làm 11 người chết

TPHCM:

“Bom gas” - hành trình từ nơi sang chiết lậu đến nhà dân

(Dân trí) - “Dụng cụ chiết gas lậu được bán ở Chợ Lớn. Một bình gas 12kg có thể chiết ra 60 bình gas mini. Mỗi bình gas 12kg thiếu ký khi bán sẽ lời 40.000-50.000 đồng/bình. Chiết gas thiếu lại không phải đóng thuế, không giàu mới lạ”,

“Vạch mặt” chiêu sang chiết gas lậu

Gần đây, những vụ nổ bình gas liên tục xảy ra gây tổn thất lớn về tài sản, cướp đi tính mạng của nhiều người. Tai nạn đau lòng liên tiếp diễn ra, một lần nữa rung hồi chuông cảnh báo về hiểm họa của loại “bom nổ chậm” này. Nguyên nhân của các vụ nổ bình gas chủ yếu là do tình trạng gas giả, gas lậu được sang chiết vô tội vạ không theo một tiêu chuẩn quy trình kỹ thuật nhất định và những bất cẩn trong quá trình sử dụng.

Trong vai người khuân vác mới vào thử việc tại đại lý gas, tôi được anh tài xế quen thân cho “tập sự” và có cơ hội lọt vào khu vực sản xuất của cơ sở sản xuất, kinh doanh gas của ông Nguyễn Đình D. tại thị trấn Uyên Hưng, huyện Tân Uyên, Bình Dương. Chúng tôi không khỏi lạnh người trước quy trình sang chiết gas trắng trợn và vô cùng nguy hiểm. Phía trước cơ sở được giăng bạt che khuất tầm nhìn; sâu bên trong là khu vực rộng lớn, um tùm lau, cỏ. Những bình gas cao hơn đầu người dựng đứng, lạnh tanh. Mới từ sáng tinh mơ, những chiếc xe tải nhẹ liên tục vào ra để đổi bình gas cũ, lấy bình mới đi bỏ mối cho các đại lý. Bảo vệ công ty rất cảnh giác và luôn dòm trước ngó sau khi xe chuẩn bị xuất bến. Tại đây, các bình gas loại 12kg của các thương hiệu như Saigon Petro, Elf Gas, Shell, VT Gas, Mobil Unique, Petrolimex... đều hiện diện. Ước tính cả trăm vỏ bình được đưa vào khu chiết nạp.
 
“Bom gas” - hành trình từ nơi sang chiết lậu đến nhà dân - 1
Gas thiếu ký vì sang chiết lậu được bày bán tràn lan

Khi xe chở bình gas cũ vừa dừng bánh, những thanh niên làm phụ lái nhanh chóng vác bình cũ xuống và nhận bình mới chất lên xe. Trong số đó có không ít vỏ bình gas bị móp méo, gỉ sét nhưng vẫn được tiếp tục cho vào khu vực sang chiết gas. Không một quy trình kiểm tra độ an toàn nào được thực hiện. Việc sang chiết gas dễ như... bơm bong bóng. Một đầu dây nối với bình gas "mẹ" và 3 đầu ra chụp vào van bình gas 12kg. Cứ thế, quá trình chiết gas được diễn ra nhanh chóng. Theo chuẩn, vỏ bình gas 12kg thì lượng gas bơm vào tương đương 12kg. Tuy nhiên, các cơ sở lậu này luôn bơm thiếu 1-2kg để kiếm lời.

Quá trình chiết gas vào bình mini cũng tương tự. Từ bình 12kg được úp xuống cho áp suất mạnh, dây chiết có 3 đầu ra chụp vào 3 bình mini. Khi mở khóa thì gas từ bình lớn sẽ "chạy" sang bình nhỏ. Các bình nhỏ thường được chườm nước đá để hút gas.

Các bình lớn thường là vỏ của hãng gas có thương hiệu. Lợi dụng việc đóng tiền thế chân bình là 50% (tức khoảng 150.000 đồng), các cơ sở kinh doanh gas lậu thường đi thu gom bình gas chính hiệu này về sử dụng nhiều lần. Những bình gas giả đã hoàn tất sau khi những miếng màng co có màng niêm phong giả được chụp lên miệng bình. Người tiêu dùng thường ít để ý tới màng co này vì khi các đại lý đến giao gas, người thay gas thường nhanh tay tháo màng co trước khi lắp dây gas vào. Nếu nhãn mác bị trầy xước, họ lại thay bằng loại tem giả giống như thật để qua mắt người tiêu dùng.

Anh Đặng Văn Hải, một nhân viên làm công việc sang chiết gas lậu lâu năm cho một cơ sở gas “dỏm” ở đường Ngô Tất Tố, quận Bình Thạnh cũng thừa nhận về tình trạng các ông chủ vì lợi nhuận mà sang chiết gas một cách vô tội vạ. “Gas giả hay không bỏ lên cân là biết liền”, anh Hải nói. Theo anh Hải, nếu đại lý minh bạch thì khi bỏ gas, họ đem theo cân để cân lại trước khi lắp bình gas vào bếp. Trọng lượng vỏ bình từ 12,6 đến 14kg (tùy loại) có khắc nổi trên quai bình gas. Như vậy, một bình gas 12kg nạp đủ phải nặng từ 24,6 - 26kg (tùy loại vỏ bình). Tuy nhiên, với gas giả thì bao giờ cũng thiếu 1-2kg. “Dụng cụ chiết gas lậu bằng đồng được bán ở Chợ Lớn, giá khoảng 200 ngàn đồng. Một bình gas 12kg có thể chiết ra được 60 bình gas mini. Còn bình gas 12kg thiếu ký, khi bán sẽ lời 40.000-50.000 đồng/bình. Chiết gas thiếu lại còn không phải đóng thuế, các đơn vị làm ăn kiểu này không giàu mới lạ”, anh Hải cho biết.

Những bình gas vừa được chiết xong, chưa kịp để lạnh thì đã được bốc lên xe chuyển đi một cách khẩn trương. Anh tài xế lý giải: “Đang thiếu hàng”. Cứ thế, những chuyến xe cứ liên tục vào ra để trả bình và nhận gas mới vô cùng nhộn nhịp.

“Bom nổ chậm” trên phố

Không những san chiết gas lậu, việc vận chuyển gas trên đường phố không đúng quy cách cũng đang tiềm ẩn những nguy hại khôn lường. Những chiếc xe chở gas “dỏm” thường không để bảng quảng cáo thương hiệu mà được bao trùm kín mít. Các cơ sở sản xuất gas lậu còn dùng cả xe gắn máy để vận chuyển “bom” đi bỏ mối. Những chiếc xe gắn máy chỉ còn sườn sắt, nhìn yếu ớt vậy nhưng có khi “cõng” cả 4 bình gas 12kg “xé gió” giữa các tuyến phố làm người đi đường nhiều phen khiếp vía. Theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN 6223:1996) về yêu cầu vận chuyển chai khí đốt hóa lỏng (gas), xe gắn máy chỉ được phép chở một chai có dung tích chứa đến 50 lít, và chở theo phương thẳng đứng. Tuy nhiên, phần lớn các nhân viên chở gas bằng xe gắn máy hiện nay vẫn bỏ ngoài tai những quy định này.
 
“Bom gas” - hành trình từ nơi sang chiết lậu đến nhà dân - 2
Chở gas sai quy trình vẫn diễn ra hàng ngày, bất chấp nguy hiểm
 
Theo một chuyên gia kỹ thuật về khí hóa lỏng, thông thường bình gas chỉ được phép nạp một lượng nước gas chứa không quá 85% dung tích của chai gas. Còn lại 15% dung tích giữ vai trò cực kỳ quan trọng, đó là buồng chứa hơi gas. Với cơ cấu này, bình gas không được phép để nằm ngang, vì nếu để nằm ngang, buồng chứa hơi lúc đó không còn nằm ở vị trí van đóng mở của bình gas nữa. Khi đó, nếu không may xảy ra hiện tượng van bị xì, do đường xóc hoặc va chạm mạnh, lượng gas thoát ra ngoài sẽ lan tỏa cực lớn trong không gian. Một khi gặp nhiệt độ lớn, hoặc nguồn lửa hở sẽ gây ra hậu quả khôn lường đối với người đi đường. Trong khi đó, nếu bình gas để theo chiều thẳng đứng, không may van bình gas có bị xì, thì buồng hơi thoát ra ngoài chứ không phải nước gas, nên không gây nguy hiểm cho người đi đường.

Công Quang