Bộ trưởng nhận khuyết điểm vì chậm hỗ trợ những “hai lúa” làm khoa học

Sự kiện này cũng diễn ra ngay sau việc lần đầu tiên Bộ KH&CN tổ chức chương trình gặp mặt các nhà sáng chế không chuyên nghiệp (ngày 12/5) vừa qua.

Gửi đến các nhà khoa học, cả chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp, trong cả nước lời chúc mừng tốt đẹp nhất nhân ngày 18/5, Bộ trưởng Nguyễn Quân cũng bày tỏ mong muốn nhận được nhiều sản phẩm khoa học từ kết quả nghiên cứu của các viện, các trường, và cả từ những người lao động, những nhà sáng chế không chuyên nghiệp trong cả nước.

Nói về vai trò của những người làm khoa học không chuyên, ông Quân khẳng định, quan điểm của Đảng và Nhà nước là luôn luôn tôn trọng và đánh giá rất cao những sáng kiến của người dân.

Bộ trưởng dẫn chứng về sự thành công, khả năng sáng tạo của những kỹ sư nông dân trong việc cải biến máy móc nhà nông. Thực tế, ngay cả máy móc của các nước tiên tiến đưa sang Việt Nam không phải cái nào cũng phù hợp với điều kiện Việt Nam và người dân đã cải tiến máy gieo hạt của nước ngoài, trở thành sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam, thậm chí có thể thương mại hóa rất tốt trên thị trường.

Ông Quân phân tích, những người có sáng kiến cải tiến, những người làm khoa học không chuyên làm ra sản phẩm, trước hết phục vụ bản thân, gia đình và cộng đồng xung quanh mình. Rất nhiều người cũng đã thương mại hóa thành công, đưa sản phẩm thành hàng hóa trên thị trường, trở nên thành đạt và giàu có nhờ sức sáng tạo của cá nhân mình.

Chiếc máy gieo hạt của nhà sáng chế không chuyên ở phía Nam như Bộ trưởng KH-CN đề cập đã được sản xuất và tiêu thụ tới nửa triệu sản phẩm. “Tức là, nửa triệu gia đình, hộ nông dân đang sử dụng máy gieo hạt này bởi tính ứng dụng cao, giá thành hợp lý” – ông Quân đánh giá hiệu quả kinh tế-xã hội là rất lớn mang lại từ những “hai lúa” làm khoa học này.

Trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ tiến hành nghiên cứu, đánh giá tổng thể những sáng kiến không chuyên như vậy.

Nói về cuộc gặp mặt của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với các nhà sáng chế không chuyên mới đây, Bộ trưởng Nguyễn Quân nhấn mạnh, sự có mặt của Thủ tướng là sự động viên rất lớn với anh em. Trong cuộc gặp mặt, Thủ tướng giao cho các bộ, ngành, cơ quan của Chính phủ phải có hỗ trợ thiết thực nhất cho bà con nông dân nói riêng và những người làm sáng chế không chuyên nói chung.

Ông Quân chân thành: “Điều quan trọng nhất là chúng ta phải có căn cứ pháp lý và hệ thống chính sách đồng bộ. Đến giờ phút này, chúng tôi cũng nhận khuyết điểm là chưa làm tốt điều này”.

Sau Nghị định về Ban hành điều lệ sáng kiến năm 2012, việc xây dựng thông tư hướng dẫn cơ chế tài chính hỗ trợ cho bà con bị kéo dài, tới nay vẫn chưa ban hành được. Người đứng đầu Bộ KH&CN cho biết, Bộ đã gửi tới 63 nhà sáng chế không chuyên dự thảo cuối cùng của thông tư hướng dẫn về hỗ trợ tài chính cho bà con. Trên cơ sở ý kiến của các nhà sáng chế, Bộ sẽ hoàn thiện thông tư này và cùng các bộ, ngành liên quan ban hành trong thời gian sớm nhất.

Về khó khăn lớn nhất – nguồn vốn đối với những “nhà khoa học nông dân”, những người thực sự “tay không bắt giặc”, Bộ trưởng Nguyễn Quân nêu chính sách để hỗ trợ cho các nhà khoa học tay ngang theo hướng sử dụng kinh phí từ ngân sách nhà nước. Vấn đề này đã được thể hiện trong dự thảo thông tư đang lấy ý kiến bà con.

Ngoài qua, để không quá lệ thuộc vào nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước, để huy động nguồn đầu tư của xã hội, chủ yếu từ DN, ông Quân phân tích, Những sáng kiến của người dân phải làm xuất phát từ thực tiễn của sản xuất, đồng thời đáp ứng lợi nhuận của DN vì thực tế, DN chỉ đầu tư khi nhìn thấy lợi nhuận.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã thành lập các quỹ phát triển KHCN ở các địa phương, bộ ngành và quan trọng hơn cả là quỹ phát triển KHCN của các DN.

“Chúng tôi cũng mong bà con khi có sáng chế, sáng kiến cải tiến khoa học, kỹ thuật thì cần nghiên cứu ngay là sẽ được sử dụng để làm gì, có đáp ứng được nhu cầu thị trường địa phương hay không. Yếu tố quan trọng không kém là mẫu mã phải phong phú, hấp dẫn, giá thành phải hợp lý” – Bộ trưởng Nguyễn Quân nói.

P.Thảo