Bộ GTVT xin dừng quy hoạch trạm thu phí vì sợ bị... "treo"

Trước đó, từ tháng 6/2014 đến tháng 5/2015, Văn phòng Chính phủ đã có 3 văn bản nhắc Bộ GTVT thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc khẩn trương chỉ đạo nghiên cứu lập quy hoạch tổng thể các trạm thu phí BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) trên các tuyến quốc lộ trên phạm vi toàn quốc, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Tuy nhiên theo quan điểm của Bộ GTVT, việc ban hành quy hoạch có thể quản lý, kiểm soát dự án BOT tốt hơn, tuy nhiên với quan điểm và định hướng đầu tư các dự án PPP (đối tác công-tư) trong thời gian tới có nhiều thay đổi, tính khả thi của quy hoạch không cao.

Bộ GTVT cho biết hiện nay thế giới chưa có quốc gia nào lập quy hoạch trạm thu phí mà chỉ có một số quốc gia đưa ra tiêu chí về khoảng cách giữa các trạm để đảm bảo lợi ích hài hòa giữa nhà nước - nhà đầu tư - người sử dụng. Tại các văn bản quy phạm pháp luật chưa có quy định phải lập quy hoạch trạm thu phí. Ngoài ra, quy hoạch trạm chỉ là dự báo, việc đặt trạm thu phí phụ thuộc vào tính toán từng dự án cụ thể, tính khả thi lưu lượng xe, tính hấp dẫn của thị trường, tình hình kinh tế vĩ mô nên tính ổn định, khả thi của quy hoạch không cao, không đủ cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn.

“Quy hoạch trạm thu phí có thể hạn chế việc tự nghiên cứu, đề xuất các dự án PPP của các Nhà đầu tư do các dự án đề xuất có trạm thu phí phải phù hợp với quy hoạch được duyệt, điều này dẫn đến việc hạn chế số lượng các dự án PPP hiệu quả. Nếu việc kêu gọi đầu tư các dự án PPP không thuận lợi dẫn đến triển khai dự án chậm, hoặc không thể thực hiện thì sẽ thành quy hoạch “treo”” - lãnh đạo Bộ GTVT cho hay.

Với định hướng đầu tư các dự án PPP đường bộ trong thời gian tới, Bộ Giao thông vận tải đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ quan điểm chỉ tập trung đầu tư hệ thống đường cao tốc Bắc Nam, các dự án mới, không triển khai các dự án theo hình thức BOT đặt trạm thu phí trên đường hiện hữu, trường hợp đối với các dự án cải tạo, nâng cấp đường hiện hữu thực sự cấp bách, không thể cân đối được nguồn vốn phải triển khai quy trình tham vấn ý kiến.

Hiện nay, trên hệ thống quốc lộ có 88 trạm thu phí, trong đó có 62 trạm đang thu phí, 26 trạm chưa thu vì thuộc các dự án đang đầu tư. Trên hệ thống cao tốc có 12 hệ thống thu phí, trong đó có 6 hệ thống đã thu phí, 6 hệ thống chưa thu thuộc các dự án đang đầu tư.

Trong 88 trạm thu phí trên hệ thống quốc lộ có 58 trạm (chiếm 66%) có khoảng cách đến trạm liền kề >70 km, có 10 trạm (chiếm 11%) có khoảng cách 60-70 km, còn lại 20 trạm (chiếm 23%) có khoảng cách < 60 km thực hiện thu phí hoàn vốn cho công trình đặc thù cầu lớn, hầm đường bộ; 4 trạm do ảnh hưởng bởi phạm vi khu đô thị không thể đặt trạm đảm bảo khoảng cách 70km, thu phí cho dự án cấp bách theo đề nghị của địa phương.

Châu Như Quỳnh