Bất lực nhìn sông Lam nuốt làng

Hàng chục ha đất nông nghiệp đã bị dòng sông Lam “nuốt chửng”, đặc biệt tình trạng sạt lở càng nghiêm trọng sau trận lụt lịch sử vừa qua.

Sông đổi dòng "ăn" hết đất của dân

Chúng tôi tìm về xã Thanh Hà, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An vào một ngày cuối tháng 10/2017, khi tiết trời xứ Nghệ bắt đầu se se lạnh. Ở mảnh đất Thanh Chương nói chung, xã Thanh Hà nói riêng, những dấu tích của trận mưa lũ vừa qua vẫn còn in nguyên. Đặc biệt nhất có lẽ là phía ngoài bờ sông Lam đang xảy ra tình trạng sông "ăn" đất của dân.

Chỉ tính riêng trong năm nay dòng sông Lam đã ăn sâu vào vùng đất sản xuất nông nghiệp của người dân hơn 12m. Đặc biệt, sau trận mưa lũ lịch sử vừa qua tình trạng càng trở nên thê thảm hơn. Hàng vạn khối đất đã và đang chờ đổ sập xuống dòng sông.

PV Dân trí có mặt tại đây ghi nhận tình trạng sạt lở vô cùng nghiêm trọng. Dọc bờ sông Lam kéo dài gần cả ngàn mét bị sạt lở. Những vách đất dựng đứng cao từ 2-3m chênh vênh chỉ chờ đổ ập xuống.

Chia sẻ với PV Dân trí, ông Trần Anh Phúc (SN 1949, trú xã Thanh Hà, huyện Thanh Chương, nguyên chủ nhiệm HTX Thanh Hà) cho biết: ‘‘Trước đây vùng đất này rộng lắm tầm 20ha đấy, nhà tôi cũng có hơn 1 sào đất ở đây. Ở đây, bà con mỗi năm trồng hai vụ ngô hoặc lạc năng suất rất cao. Nhưng trong thời gian qua mưa lũ làm cho dòng sông Lam thay đổi dòng đã ăn gần hết đất của bà con. Bên cạnh đó, tình trạng tàu hút cát rầm rộ thi nhau chìa vòi rồng xuống sông hút càng làm cho tình trạng sạt lở bờ sông trở nên nghiêm trọng hơn’’.

Tàu hút cát rầm rộ hoạt động

Ngày 19/10, khi PV Dân trí có mặt tại hiện trường để ghi nhận tình trạng sạt lở tại đây, chính tại khúc sông này, hai chiếc tàu hút cát vẫn ngang nhiên hoạt động. Trong vòng chưa đầy một giờ, những “vòi rồng” từ tàu hút cát cắm sâu xuống lòng sông theo tiếng gầm rú của động cơ, cát được bơm lên tàu cuộn trào.

Theo người dân, tình trạng sạt lở nghiêm trọng một phần do thiên tai, lũ lụt, ngoài ra còn có tác động của việc khai thác cát trái phép.

Ông Thân Văn Tân, xóm trưởng xóm 2, xã Thanh Hà cho biết: “Năm nay sông Lam ăn đất của chúng tôi vào sâu quá. Các chú đã thực địa rồi biết đó, giờ thì cứ phó mặc cho thiên nhiên thôi, chứ biết mần răng. Nếu bà con tự làm kè thì không bao giờ thành công, bởi nước sông Lam quá kinh hoàng, mà đầu tư kè đá thì mất nhiều tỷ đồng lắm làm sao dân gánh được.

Cứ đà này thì chẳng mấy năm nữa đất của bà con chúng tôi sẽ mất, rồi còn uy hiếp vào khu dân cư nữa đấy. Bờ sông bây giờ sạt lở cheo leo không ai dám ra gần vì rất nguy hiểm. Chúng tôi cũng mong cấp trên có phương án khắc phục tình trạng này để người dân an tâm sinh sống”.

Ông Phan Văn Lân - Chủ tịch UBND xã Thanh Hà, huyện Thanh Chương cho biết, trước đây vùng đất sản xuất nông nghiệp của người dân rộng khoảng 30ha, trải qua nhiều năm bị sạt lở giờ chỉ còn khoảng 10ha. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng sạt lở này ngoài yếu tố do thiên tai, dòng chảy còn do tình trạng khai thác cát trái phép. Những tàu hút cát trái phép thường lợi dụng vào ban đêm để hoạt động, chính quyền xã, huyện cũng đã nhiều lần xua đuổi nhưng không hiệu quả.

Cũng theo ông Lân, trước đó UBND xã cũng đã có tờ trình xin được kè phía đầu nguồn để hạn chế tình trạng sạt lở nhưng do kinh phí quá lớn nên chưa được chấp thuận. UBND xã cũng đã tổ chức trồng cây sậy để giữ đất nhưng cây sậy chưa kịp bám rễ đã bị cuốn xuống dòng sông Lam.

Hơn lúc nào hết, tình trạng sạt lở bờ sông Lam đoạn qua địa bàn huyện Thanh Chương đang rất đáng báo động. Người dân rất mong chính quyền có phương án kịp thời nhằm cứu đất cho dân.

Một số hình ảnh sông Lam sạt lở kinh hoàng do PV Dân trí ghi lại:

Nguyễn Duy