Oscar: Hành trình lưu lạc 7 năm cùng bóng đá Trung Quốc

Tháng 12/2016, giải vô địch quốc gia Trung Quốc Chinese Super League (CSL) sau vài năm được đầu tư mạnh đang bước vào thời kỳ hoàng kim. Một loạt cầu thủ xuất sắc hàng đầu thế giới như Paulinho, Ramires, Ezequiel Lavezzi, Gervinho, Hulk, Burak Yilmaz, Jackson Martinez đã đầu quân cho các câu lạc bộ Trung Quốc.

Sau đó là Carlos Tevez, Axel Witsel , Javier Mascherano, Yannick Carrasco và Alexandre Pato. Fabio Cannavaro, Luiz Felipe Scolari, Manuel Pellegrini và Andre Villas-Boas là những huấn luyện viên nổi tiếng làm việc tại CSL.

Khi ấy, Oscar đang ở mùa giải thứ 5 tại Chelsea. Cầu thủ người Brazil đã ra sân hơn 200 trận cho câu lạc bộ, vô địch Premier League và Europa League. Anh cũng có 48 lần khoác áo đội tuyển Brazil.

Oscar mới 25 tuổi và đang bước vào thời kỳ đỉnh cao. Một lời đề nghị đến từ Shanghai SIPG (đổi tên thành Shanghai Port vào năm 2021) khiến anh nhanh chóng tiến về phía Đông.

Ngôi sao bóng đá thế giới rời châu Âu ở tuổi 25

Quyết định chuyển tới Trung Quốc của Oscar khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp khiến giới chuyên môn và người hâm mộ vô cùng bất ngờ. 

Tại sao một cầu thủ bóng đá tài năng như Oscar lại đánh đổi Champions League để lấy một thứ tương đối mù mờ? Tại sao anh lại làm điều đó ở độ tuổi trẻ như vậy thay vì đợi đến khi ngoài 30 tuổi như hầu hết các cầu thủ giỏi vẫn làm?

Câu trả lời đơn giản nhất rằng vì tiền bạc. Tuy nhiên, trước hết phải nhớ lại rằng Oscar đã xuất sắc như thế nào từ những ngày đầu sự nghiệp.

Oscar bùng nổ ở giải đấu của Brazil trong màu áo Internacional vào năm 2011, anh ghi 10 bàn thắng ở giải VĐQG và nhận được nhiều lời khen ngợi từ truyền thông địa phương. Tạp chí Placar đã đưa Oscar lên trang bìa ngay sau sinh nhật thứ 20 của anh và gọi anh là "Xavi của thảo nguyên". 

Oscar không phải mẫu cầu thủ chấp nhận những so sánh dễ dàng. Quả thật, anh không phải là một tay chơi nhịp điệu sâu sắc như Xavi và cũng không phải là một tiền vệ kiến thiết lối chơi thuần túy, mặc dù thường xuyên khoác áo số 10 ở câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia.

Anh khẳng định mình ở Chelsea với pha lập công ấn tượng vào lưới Juventus nhưng rõ ràng không phải là một tay săn bàn bùng nổ. Mỗi tố chất xuất sắc, Oscar đều có một chút.

Oscar cầm bóng giỏi và thực hiện những pha chạy chỗ thông minh trong vòng cấm, anh có năng lực và nhạy bén về mặt chiến thuật. Oscar không có những pha xử lý vĩ đại, anh khiến bóng đá như một dòng chảy xung quanh mình.

Điều đó đặc biệt đúng với tuyển Brazil khi Oscar chiếm suất đá chính từ năm 2012 đến 2014. Sự xuất sắc của Oscar trong mùa giải 2014-15, khi Chelsea vô địch Premier League dưới thời Jose Mourinho, đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ các tiền bối Zico và Kaka.

Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng phong độ của Oscar sau đó đã sa sút. Anh giống như hầu hết các cầu thủ Chelsea, gặp khó khăn trong mùa giải tiếp theo. Khi Antonio Conte đến Stamford Bridge vào mùa hè 2016, Oscar bị đẩy ra rìa và bắt đầu cân nhắc các lựa chọn ra đi. Atletico Madrid, Juventus, Inter và AC Milan nằm trong số những đội bóng theo đuổi.

"Tôi suýt gia nhập Atletico nhưng Chelsea đã từ chối", Oscar nói với trang web UOL của Brazil vào năm 2021. "Chelsea yêu cầu 50 hoặc 60 triệu euro và không ai trả nhiều như vậy vào thời điểm đó.

Sau đó có một lời đề nghị từ Trung Quốc. Đó không phải là một quyết định dễ dàng, nhưng tôi đã ngồi trên băng ghế dự bị và không thích tiếp tục ngồi trên băng ghế dự bị".

Shanghai SIPG đến đúng thời điểm

Shanghai SIPG chấp nhận trả 60 triệu euro phí chuyển nhượng (khoảng 52 triệu bảng) để có sự phục vụ của Oscar. Tiền lương sau thuế của ngôi sao người Brazil được cho là vào khoảng 24 triệu euro một năm.

Các thông tin vào thời điểm đó ước tính rằng mức lương của Oscar tăng tới 400%, khiến anh trở thành một trong những cầu thủ bóng đá được trả lương cao nhất thế giới.

"Trung Quốc có sức mạnh tài chính đáng kinh ngạc và đôi khi đưa ra những lời đề nghị khó từ chối", Oscar thừa nhận trong cuộc phỏng vấn với hãng truyền thông Copa90 năm 2017.

Oscar tới Trung Quốc vì tiền, điều đó chẳng thể phủ nhận, nhưng nếu nhìn vào hoàn cảnh của anh, điều đó cũng hoàn toàn bình thường. 

Giống như rất nhiều cầu thủ bóng đá Brazil, Oscar lớn lên trong nghèo khó. Cha anh qua đời trong một vụ tai nạn giao thông khi anh mới ba tuổi. Mẹ của anh, bà Sueli, đã một mình nuôi nấng Oscar và hai chị gái của anh, kiếm sống bằng nghề bán quần áo. Bóng đá là sự cứu rỗi, không chỉ cho Oscar mà với cả những người anh yêu thương.

Tất nhiên, trong giới thể thao tràn ngập những câu chuyện về sự phung phí tiền bạc của các ngôi sao, họ kiếm được nhiều tiền và nhanh chóng để mất. Các cầu thủ bóng đá Brazil thường chia sẻ tiền bạc với người thân và bạn bè.

Bao nhiêu là đủ để đảm bảo cho một gia đình và con cái của họ sống sung túc? Trong trường hợp không có câu trả lời chính xác về con số,  "nhiều tiền hơn" có lẽ là câu trả lời hợp lý nhất. Oscar chắc chắn không phủ nhận điều này.

"Tất cả các cầu thủ bóng đá đều muốn kiếm tiền để giúp đỡ gia đình", anh nói trong cuộc phỏng vấn năm 2017. "Khi tôi quyết định đến Trung Quốc, tôi đã nghĩ đến gia đình nhiều hơn là sự nghiệp của mình".

Tuy nhiên, ở giai đoạn đó, Oscar có vẻ khá chắc chắn rằng đây chỉ là chuyện tạm thời. "Tôi hy vọng rằng trong hai hoặc ba năm nữa tôi có thể trở lại một đội bóng lớn ở châu Âu", anh nói. "Điều tôi thích nhất là thi đấu ở đẳng cấp cao. Tôi còn trẻ và sẽ quay lại".

Tuy nhiên, Oscar đã không làm thế, anh gia hạn hợp đồng 5 năm vào tháng 12/2019. Xét về mặt thời điểm, đây là một bước đi thiên tài.

Một tháng sau, chính phủ Trung Quốc áp đặt mức lương trần cá nhân là 3 triệu euro một năm đối với các cầu thủ nước ngoài ở CSL. Do đó, số lượng ngôi sao của giải đấu bị suy giảm nhanh chóng, nhưng Oscar vẫn nhận mức lương hàng năm là 24 triệu euro.

Dẫu vậy, nhìn từ góc độ nghề nghiệp, Oscar đã giành được hai danh hiệu CSL, nhưng trong 7 năm qua chỉ có khán giả Trung Quốc thường xuyên được xem anh thi đấu, tại quê nhà hình ảnh của anh đã lùi vào dĩ vãng. Một cầu thủ đá chính trong mọi trận đấu của Brazil tại World Cup 2014 đã không hề được triệu tập kể từ khi rời Chelsea.

Thật vậy, trong cuộc phỏng vấn năm 2021, Oscar nói: "Khi tôi chấp nhận lời đề nghị từ Trung Quốc, tôi biết rằng mình sẽ không được chú ý và bị loại khỏi đội tuyển Brazil. Phải mất một thời gian tôi mới chấp nhận được điều đó.

Bất cứ khi nào tôi không được triệu tập vào đội hình, tôi sẽ xem danh sách các cầu thủ được triệu tập. Tôi biết tôi giỏi hơn một số người trong số họ".

HLV Tite đã dẫn dắt tuyển Brazil từ năm 2016 đến năm 2022, vẫn sẵn sàng chọn cầu thủ từ các câu lạc bộ Trung Quốc trong thời gian tại vị. Paulinho và Renato Augusto là những người thường xuyên lên tuyển, nhưng cả hai đều đã từng làm việc với Tite trước đây, còn Oscar hoàn toàn bị bỏ qua.

"Có một thành kiến lớn đối với những cầu thủ thi đấu ở Trung Quốc", anh nói. "Không nên như vậy. Mọi người coi thường các cầu thủ chỉ vì họ ở đây".

Giá trị lớn của Oscar với bóng đá Trung Quốc

Huấn luyện viên người Bồ Đào Nha, Vitor Pereira, đã dẫn dắt Shanghai SIPG từ tháng 12/2017 đến tháng 12/2020. Ông ấy có lý do chính đáng để giải thích về tác động của Oscar đối với đội bóng và đối với bóng đá Trung Quốc nói chung.

Ông có những kỷ niệm đặc biệt khó quên về mùa giải 2018, khi Oscar truyền cảm hứng cho Shanghai SIPG giành chức vô địch quốc gia đầu tiên, anh ghi 12 bàn và kiến tạo 19 lần.

Pereira nói: "Khi có phong độ tốt, Oscar có thể làm thay đổi trận đấu, anh ấy có phẩm chất vượt trội. Bạn cần một cá tính mạnh mẽ để hiểu được những hạn chế của đồng đội và giúp họ phát triển.

Nếu bạn đến đó với thái độ đúng đắn, bạn sẽ kết bạn và giúp đỡ người khác tiến bộ. Đó là điều Oscar đã làm. Anh ấy làm được rất nhiều điều cho câu lạc bộ trong những năm qua".

Quan điểm đó được đồng tình bởi Edward Still, người từng là trợ lý cho người kế nhiệm Pereira, Ivan Leko. Ông nói, Oscar không ở Thượng Hải để chơi bời và nhận lương.

"Thái độ của Oscar thật tuyệt vời", Still nói. "Chắc chắn anh ấy phải chịu một trách nhiệm lớn, từ góc độ giới truyền thông và người hâm mộ. Chúng tôi cũng có một số cầu thủ giỏi trong đội, nhưng không cùng đẳng cấp với Oscar. Mọi ánh mắt luôn đổ dồn vào anh ấy. Oscar nhận trách nhiệm đó một cách nghiêm túc. Anh ấy thực sự đã làm vậy".

"Oscar là người cởi mở, dễ nói chuyện và dễ huấn luyện. Luôn có một cuộc trò chuyện cởi mở với anh ấy về những gì đang được thực hiện. Anh ấy không phải là một cỗ máy trong tập luyện, nhưng Oscar rất chuyên nghiệp, điều này tác động lớn đến mọi người khác. Khi anh ấy thúc đẩy, những người khác sẽ tiếp tục tiến lên".

Thật dễ dàng để tưởng tượng những căng thẳng đang gia tăng trong một đội bóng có sự chênh lệch về tài năng và mức lương như vậy. Tuy nhiên, Still đã xua tan quan niệm đó.

"Oscar gần như là một phần của phòng thay đồ, không hề xa cách hay tách biệt khỏi phần còn lại của đội", Still nói. "Tất nhiên, có sự khác biệt về chất lượng đôi khi khiến anh ấy thất vọng, nhưng đó là điều bạn mong đợi. Không có chuyện căng thẳng về tiền lương của anh ấy. Mọi người đều biết Oscar đã từng chơi cho Chelsea và là một cầu thủ tuyệt vời".

"Điều đó khá đơn giản, Oscar giỏi hơn những người khác đến mức các tuyển thủ Trung Quốc nhận ra rằng điều đó cũng tốt cho họ. Anh ấy mang lại chất lượng cho đội và việc quảng bá rộng rãi hơn đã giúp họ được biết đến nhiều hơn.

Đó là một tình huống có lợi cho tất cả mọi người. Không chỉ là việc Oscar nhận được nhiều tiền và mọi sự chú ý mà  anh ấy đã làm cho cả đội tốt hơn".

Cả Pereira và Still đều cho biết gia đình Oscar đã ổn định và hạnh phúc ở Thượng Hải. "Đó là một nơi tuyệt vời để sống", Still nói. "Các con của Oscar đang học ở những trường học thực sự tốt, rất thoải mái. Bạn có thể hiểu lý do tại sao anh ấy tiếp tục ở lại đó".

Có lẽ đây là câu trả lời cho câu hỏi tại sao Oscar không quay trở lại châu Âu sau hai hoặc ba năm để củng cố sự nghiệp trong môi trường bóng đá đỉnh cao và cố gắng quay trở lại đội tuyển Brazil.

Pereira đã ăn tối với Oscar trong chuyến đi gần đây tới Trung Quốc, ông mô tả mức lương của anh là "rất ảo", nhưng nói rằng số tiền anh kiếm được không phải là yếu tố duy nhất khiến cầu thủ này tiếp tục ở lại Trung Quốc.

Pereira nói: "Anh ấy thích nghi rất tốt với cuộc sống tại Thượng Hải. Vợ con anh ấy thích nơi đó và họ có nhiều bạn bè. Nếu Oscar không thích thì anh ấy sẽ không ở lại".

Cánh cửa trở lại châu Âu vẫn để ngỏ

7 năm trôi qua, Chinese Super League đã thay đổi rất nhiều. Giờ đây khi nói về những ngôi sao nổi tiếng nhất giải đấu, những cái tên còn xa lạ với người hâm mộ thế giới như Fran Merida, Jurgen Locadia, Joao Carlos Teixeira sẽ được vinh danh.

Một tháng trước, Marouane Fellaini vẫn gắn bó với CSL, nhưng giờ đây cựu tuyển thủ Bỉ cũng đã nói lời chia tay.

Những ngôi sao hàng đầu thế giới lần lượt bỏ CSL trong 7 năm qua, họ tìm kiếm môi trường bóng đá tốt hơn, tiền lương tốt hơn hoặc cả hai. Tất cả những tên tuổi hàng đầu thế giới đều đã ra đi, ngoại trừ Oscar.

Oscar năm nay 32 tuổi, anh vừa giành được chức vô địch quốc gia thứ 4 trong sự nghiệp. Dường như anh chưa có ý định rời Shanghai Port ở thời điểm hiện tại. Vậy Oscar sẽ gắn bó với CSL đến khi nào? 

Oscar cho biết nhiều câu lạc bộ bên ngoài Trung Quốc đã liên lạc với anh trong những năm gần đây. Như vào đầu năm 2023, Flamengo đề nghị cho mượn anh trong thời gian giải VĐQG Trung Quốc nghỉ thi đấu. Pereira là huấn luyện viên của Flamengo và mong muốn có một cuộc tái hợp.

Pereira giải thích: "Tôi đã cố gắng đưa Oscar trở lại Brazil. Chúng tôi đã trò chuyện chân thành và điều đó suýt xảy ra nhưng phía CLB Trung Quốc nói không, họ sợ mất anh ấy và muốn giữ anh ấy ở lại, ngay cả khi các giải đấu tạm dừng.

Shanghai Port sợ Oscar sẽ yêu thích bóng đá ở Brazil nên từ chối. Oscar lãng phí nhiều tháng không làm gì trong khi lẽ ra anh ấy có thể tập luyện và thi đấu".

Một năm trước đó cũng có sự quan tâm từ Barcelona. Oscar không giấu giếm việc chuyển đến Nou Camp khiến anh bị thu hút. "Thật tuyệt khi một câu lạc bộ lớn quan tâm bạn", anh nói với TNT Sports Brasil. "Đó sẽ là một cơ hội tuyệt vời và tốt cho sự nghiệp của tôi".

Tuy nhiên, sau đó không có gì xảy ra, Oscar tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn: "Tôi vẫn còn hợp đồng ở đây và câu lạc bộ đã làm rất nhiều điều cho tôi. Không có gì để tôi phải phàn nàn". Nếu không có gì bất ngờ xảy ra, Oscar sẽ ở lại Trung Quốc tới khi hết hạn hợp đồng, vào tháng 11 năm 2024.

Khi đó Oscar 33 tuổi. Có thể nói rằng ước mơ được chơi cho tuyển Brazil thêm một lần nữa của anh đã tan thành mây khói, nhưng liệu có thể có một cơ hội cuối cùng cho anh ở Nam Mỹ hay châu Âu hay không?

Pereira tin rằng thể lực sẽ không thành vấn đề. "Oscar vẫn có thể chơi ở châu Âu", ông nói. "Tôi không có nghi ngờ gì về điều đó. Rõ ràng có sự khác biệt giữa Trung Quốc và châu Âu về nhịp độ, cường độ và sức mạnh, vì vậy Oscar sẽ phải mất vài tuần để bắt kịp tốc độ, nhưng anh ấy vẫn có thể thi đấu ở trình độ cao".

Bản thân Oscar cũng có quan điểm tương tự, anh nói với UOL: "Với thể hình và phong cách chơi bóng của mình, tôi nghĩ mình có cơ hội để trở lại chơi cho một câu lạc bộ lớn ở châu Âu".