Ý đồ của Nga khi công khai vụ bắt và trục xuất điệp viên CIA

Trong thông báo được phát đi ngày hôm qua, Bộ Ngoại giao Mỹ thừa nhận Ryan C. Fogle, một người vừa bị cơ quan chức năng Nga bắt giữ, là nhân viên đại sứ quán nước mình tại Mátxcơva. Tuy nhiên Washington không có bình luận nào về cáo buộc của phía tình báo Nga rằng đây là một điệp viên chìm của CIA.

“Chúng tôi có thể xác nhận rằng một nhân viên của đại sứ quán Mỹ tại Mátxcơva đã bị bắt giam trong thời gian ngắn và đã được thả”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Patrick Ventrell nói. “Chúng tôi đã thấy thông báo của Bộ Ngoại giao Nga và không có bình luận gì thêm vào thời điểm này”.

Khi bị phóng viên truy hỏi ông Ventrell chỉ nói: “Tôi không thể nói thêm bất kỳ điều gì về chi tiết vụ việc”.

Các quan chức khác khi được hỏi đều đề nghị chuyển câu hỏi tới CIA. Tuy nhiên, cơ quan này từ chối bình luận.

Trong khi đó phía Nga đã ra lệnh trục xuất ngay lập tức đối với Fogle. Không những vậy Mátxcơva còn triệu đại sứ Mỹ Michael McFaul lên trong ngày hôm nay để yêu cầu giải thích về vụ việc.

Trước đó, Cơ quan an ninh liên bang Nga FSB xác định Ryan C. Fogle là một điệp viên của CIA làm việc dưới vỏ bọc của nhân viên sứ quán Mỹ. Khi bị bắt người này mang theo một lượng lớn tiền mặt, dụng cụ hóa trang, dao, thẻ nhân viên đại sứ quán Mỹ, một bức thư tuyển mộ hứa hẹn trả thù lao hàng triệu USD để đổi lại việc “hợp tác lâu dài” cùng nhiều thiết bị khác.

FSB khẳng định Fogle đang tìm cách lôi kéo một nhân viên lực lượng chống khủng bố của Nga phụ trách khu vực Caucasus đầy bất ổn của Nga. Đây cũng là quê hương của 2 nghi phạm vụ đánh bom Boston làm rúng động nước Mỹ.

Ý đồ của Nga sau vụ bắt giữ

Trong thông báo của mình, Bộ Ngoại giao Nga tỏ ra khá gay gắt khi tuyên bố: “Những hành động khiêu khích với tinh thần của thời kỳ Chiến Tranh Lạnh sẽ không có ích gì trong việc củng cố niềm tin của hai bên”.

Fogle chính là nhân viên ngoại giao Mỹ đầu tiên trong khoảng một thập kỷ gần đây bị cáo buộc một cách công khai làm gián điệp tại Nga.

Mặc dù Chiến Tranh Lạnh đã kết thúc từ lâu, Nga và Mỹ vẫn tiếp tục duy trì hoạt động do thám nhau. Năm ngoái, một số người Nga đã bị khép tội làm gián điệp tại Mỹ và bị kết án nhiều năm tù.

Theo phân tích của các chuyên gia, việc một điệp viên CIA bị bắt với những bằng chứng rõ ràng như tiền mặt số lượng lớn, thư tuyển mộ, bản hướng dẫn tuyển người, tóc giả… sẽ khiến CIA bị mất mặt.

“Nếu thông tin là chính xác, thì vụ việc sẽ tạo ra một ấn tượng xấu kinh hoàng khi bị bắt với một tài liệu hướng dẫn kiểu như “101 cách trở thành điệp viên” và tóc giả. Anh ta chắc hẳn phải rất khờ khạo”, Mark Galeotti một giảng viên tại đại học New York, người chuyên nghiên cứu về các cơ quan mật vụ Nga khẳng định.

Samuel Greene, giám đốc viện Nga tại đại học Nhà Vua tại London thì gọi các bằng chứng của vụ án là kỳ lạ. “Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng các điệp viên sẽ đưa cho nhau chỉ dẫn bằng văn bản”, ông Greene nói và cho biết thêm rằng FSB đã thu được cả thẻ nhân viên ngoại giao của Fogle. Điều đó cho thấy anh ta đã mang cả các đồ dùng cá nhân trong lúc làm nhiệm vụ và bị bắt.

“Có thể đó là những gì CIA vẫn làm, cũng có thể là các cơ quan truyền thông tại Kremlin nghĩ rằng chúng ta ngu ngốc đến độ đó, hoặc có thể là cả hai”, ông Greene nói tiếp.

Trong một đoạn video dài 5 phút do FSB cung cấp cho truyền hình Nga, một sỹ quan Nga đã nói chuyện với 3 người có vẻ là các nhà ngoại giao Mỹ tới đón Fogle tại văn phòng của FSB. Vị sỹ quan Nga nói rằng Fogle đã gọi điện cho một sỹ quan phản gián của FSB phụ trách khu vực Caucasus vào lúc 23 giờ 30 ngày thứ Hai. Sau khi bị từ chối gặp mặt, Fogle gọi điện lần hai và chào giá 100.000 euro nếu người này chịu cung cấp thông tin cho Mỹ.

Theo ông Galeotti, việc Nga công khai vụ bắt Fogle cho thấy một ý đồ chính trị sau vụ bắt giữ. Ông cho biết các vụ việc kiểu này không phải hiếm nhưng việc làm to chuyện như vậy thì ít gặp.

“Thường thì, theo thông lệ những vụ việc như thế này được giải quyết một cách kín đáo, trừ khi họ muốn đưa ra thông điệp nào đó”, Galeotti nhận định. “Nếu một nhân viên sứ quán bị phát hiện là gián điệp, người ta sẽ cứ để anh ta tự do, bởi sau khi xác định được danh tính, họ có thể theo dõi xem anh ta nói chuyện với ai, làm gì. Không có lí do gì để làm rùm beng lên, bắt giữ và trục xuất họ”.

Do đó ông nhận định có thể Kremlin đang muốn dùng vụ việc như là một cách để đối phó với phe đối lập hơn là với Washington. Và vụ bắt giữ sẽ không ảnh hưởng nhiều tới quan hệ Nga-Mỹ.

Thanh Tùng
Theo AFP, AP