Vì sao Trung Quốc muốn Syria tham gia “Vành đai và Con đường”?

Ngày 24/11, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gặp Cố vấn chính trị và truyền thông của Tổng thống Syria, Bouthaina Shaaban, ở Bắc Kinh. Trong cuộc gặp, ông Vương Nghị đề nghị hỗ trợ công cuộc tái thiết Syria.

Hồi đầu tháng 11, các lực lượng chính phủ Syria và các đồng minh của họ tuyên bố rằng họ đã giành được thêm một chiến thắng nữa trước các chiến binh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria (IS) và đã kiểm soát hoàn toàn Deir el-Zour, thành phố lớn nhất ở miền đông Syria. Chính quyền Syria do Tổng thống Bashar al-Assad đứng đầu đang trên đà giành thắng lợi hoàn toàn trước tổ chức IS.

Ba trọng điểm

Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, trong cuộc gặp với ông Shaaban, Ngoại trưởng Vương Nghị đề xuất 3 điểm trọng tâm – chống khủng bố, đối thoại và tái thiết – để giải quyết vấn đề Syria khi tình hình ở đây “bước sang giai đoạn mới”.

Ông Vương nhấn mạnh việc chống khủng bố là nền tảng, đối thoại là cách thức thoát khỏi khủng hoảng và tái thiết là biện pháp bảo đảm cho thành công.

Liên quan đến “đối thoại”, Vương Nghị tuyên bố đây là “lối thoát duy nhất” cho vấn đề Syria.

Ông Vương nói: “Trong quá trình này, chúng ta phải đảm bảo chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Syria và duy trì vị thế cốt lõi của nhân dân Syria trong tiến trình dàn xếp chính trị”.

Ngoại trưởng Vương cũng bày tỏ sẵn sàng giúp Syria tái thiết. Ông nói rằng “chỉ có bằng cách thúc đẩy việc tái thiết một cách ổn định thì mới có thể mang lại cho nhân dân Syria hy vọng và bảo đảm cho nền hòa bình và ổn định lâu dài ở Syria”.

Nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc bổ sung thêm: “Cộng đồng quốc tế nên đề cao và tích cực ủng hộ việc tái thiết Syria. Trung Quốc cũng sẽ nỗ lực để đạt được mục tiêu này”.

Thế nhưng quan điểm này dường như trái ngược với quan điểm của nhiều nước phương Tây và Arab. Hồi tháng 9, Canada, Đan Mạch, Ai Cập, Liên minh châu Âu, Pháp, Đức, Italy, Jordan, Hà Lan, Na Uy, Qatar, Saudi Arabia, Thụy Điển, Thổ Nhĩ Kỳ, UAE, Anh và Mỹ ra một thông cáo chung nhấn mạnh rằng “Việc hỗ trợ cho quá trình phục hồi và tái thiết ở Syria phụ thuộc vào một tiến trình chính trị đáng tin cậy dẫn tới một quá trình chuyển tiếp chính trị thực sự với sự ủng hộ của đa số người dân Syria”.

Như vậy, Trung Quốc, cùng với Nga và Iran, đã trở thành bên hỗ trợ tiềm năng chính cho quá trình tái thiết của chính quyền Syria.

Động cơ can dự vào Syria

Tại một cuộc họp báo thường kỳ vào ngày 29/11, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã giải thích về động cơ của Trung Quốc trong việc tích cực can dự vào tình hình ở Syria và các nước Trung Đông khác.

Ông Cảnh nói: “Quá nhiều người ở Trung Đông đang hứng chịu đau khổ do bàn tay tàn bạo của lực lượng khủng bố... Chúng tôi ủng hộ các nước trong khu vực trong việc tìm ra một lộ trình phát triển phù hợp với điều kiện của mỗi nước và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm quản trị và cùng xây dựng Vành đai và Con đường, thúc đẩy hòa bình và ổn định thông qua việc phát triển chung”.

Vào ngày 21/11, Trung Quốc đã gửi 1.000 tấn gạo sang Syria – đây là một phần trong chương trình viện trợ lương thực trong khuôn khổ sáng kiến Vành đai và Con đường.

Theo truyền thông Trung Quốc, nước này đã ký 3 thỏa thuận với chính quyền Syria để cung cấp viện trợ nhân đạo cho Syria trị giá hơn 40 triệu USD trong nửa đầu năm 2017.

Hồi tháng 9, trong khi dự Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã trực tiếp đề nghị Phó Thủ tướng và Ngoại trưởng Syria Walid Muallem tham gia sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, bởi “Syria là một điểm nút quan trọng trong Con đường Tơ lụa xưa, và quá trình xây dựng ‘Vành đai và Con đường’ có thể là cơ hội quan trọng cho hợp tác song phương trong tương lai”.

Để đáp lại, Syria đã thể hiện sự nhiệt tình trong việc thu hút vốn Trung Quốc. Thí dụ, hồi đầu tháng 7, Hiệp hội Trao đổi Trung Quốc-Arab và Đại sứ quán Syria ở Bắc Kinh đã tổ chức một sự kiện đặc biệt, mời 1.000 đại diện của các công ty Trung Quốc rót tiền vào việc tái thiết Syria.

Trong sự kiện nói trên, Đại sứ Syria ở Bắc Kinh Imad Mustafa nói rằng các công ty Trung Quốc được kỳ vọng đóng vai trò lớn trong giai đoạn tái thiết trong tương lai và chính quyền Syria sẽ dành sự ưu tiên hàng đầu cho các công ty đó.

Theo Trung Hiếu

VOV