Ukraine vừa mừng vừa lo khi Thụy Điển viện trợ "mắt thần" Saab 340

Forbes đưa tin, trong một động thái bất ngờ, Thụy Điển ngày 29/5 tuyên bố sẽ viện trợ cho Ukraine một cặp máy bay cảnh báo sớm trên không Saab 340 AEW.

Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Pål Jonson viết: "Đối với Ukraine, máy bay bay cao với radar gắn phía trên mang lại năng lực đối phó mục tiêu trên không và trên biển. Khả năng xác định mục tiêu ở tầm xa của Ukraine sẽ được tăng cường".

Saab 340 AEW cũng có liên kết dữ liệu Link 16, cho phép chúng trao đổi thông tin một cách an toàn với máy bay chiến đấu Lockheed Martin F-16 do Mỹ sản xuất mà Ukraine sắp nhận được từ phương Tây.

Knut Ola Naastad Strøm, giáo sư tại Học viện Không quân Na Uy, nhận định đây là bước đi mà nhiều người không ngờ tới của Thụy Điển.

Tuy nhiên, các chuyên gia phương Tây cũng cảnh báo Saab 340 nói riêng và các máy bay cảnh báo sớm trên không nói chung là mục tiêu rất dễ bị tổn thương. Họ lấy ví dụ về việc Ukraine tuyên bố bắn rơi không dưới một lần các máy bay mắt thần Beriev A-50 của Nga hồi đầu năm nay. Nga chưa từng bình luận về các thông tin này

Cặp máy bay Thụy Điển viện trợ thậm chí còn dễ tổn thương hơn A-50, theo Forbes. A-50 có 4 động cơ và tốc độ tối đa 901km/h, trần bay gần 12.000m. Trong khi đó, Saab 340 được trang bị 2 động cơ cánh quạt, bay với tốc độ không quá 482km/h và độ cao tối đa 7.620m.

Nếu A-50 dễ thành mục tiêu cho tên lửa Ukraine, thì Saab 340 còn dễ bị bắn rơi hơn gấp nhiều lần. Mặt khác, Nga còn sở hữu tên lửa không đối không uy lực hàng đầu thế giới, R-37M, với khả năng bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách 320km.

Máy bay đánh chặn Mikoyan MiG-31BM của không quân Nga bay gần biên giới Nga-Ukraine về cơ bản có thể đe dọa toàn bộ không phận Ukraine bằng tên lửa R-37M của họ. Viện RUSI (Anh) nhận định: "Tầm bắn xa của R-37M, kết hợp với hiệu suất rất cao và độ cao hoạt động của MiG-31BM cho phép nó đe dọa đáng kể các máy bay Ukraine".

Sự xuất hiện của máy bay Nga với tên lửa R-37M đã không ít lần khiến các phi công tiêm kích Ukraine phải bỏ dở nhiệm vụ và quay đầu né tránh vì lo bị bắn rơi từ khoảng cách vài trăm km.

Saab 340 dù có phát hiện được R-37M từ trước nhưng với tốc độ bay quá chậm, khả năng né tránh của máy bay Thụy Điển gần như bằng 0.

Các máy bay cảnh báo sớm rất khó để trốn tránh đối phương. Về bản chất, chúng là radar khổng lồ bay trên trời sử dụng để quét không phận phát hiện mục tiêu đối thủ. Nếu tắt radar, chúng là máy bay không có tác dụng, nhưng chỉ cần bật radar lên Nga có thể phát hiện ra Saab 340 ngay lập tức.

Ukraine được cho sẽ không từ chối máy bay Saab 340 của Thụy Điển vì họ cũng cần "mắt thần" để phát hiện ra mục tiêu của Nga từ khoảng cách xa nhưng Kiev sẽ cần có chiến thuật để đảm bảo 2 phi cơ này không bị bắn rơi nhanh chóng.

Điều đó có thể có nghĩa là Saab 340 phải bay không thường xuyên và không thể đoán trước được. Saab 340 cũng sẽ phải tắt radar cho đến giây cuối cùng có thể. Chúng được cho sẽ phải bay trong không phận an toàn nhất: Ở phía tây Ukraine, dọc biên giới Ukraine với Ba Lan.